Mέχρι σήμερα, παρόλο που όλοι μιλούσαμε για φούσκα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο, κανείς δε φανταζόταν ότι Instagram και Facebook θα μπορούσαν να ηττηθούν σε μία μέρα. Ώσπου μπήκε στο παιχνίδι το TikTok και ανακάτεψε το σκορ! Αυτή, λοιπόν, είναι η ιστορία για το πώς μια εφαρμογή με δύο ονόματα -TikTok για το παγκόσμιο κοινό και Douyin για την Κίνα- έγινε η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης όλων των εποχών.

Η αρχή της πτώσης των γιγάντων

Το 2016, λοιπόν, συνέβη κάτι σούπερ ξεχωριστό, όταν η τεχνολογική εταιρία ByteDance, με έδρα το Πεκίνο, εισέβαλε με δική της πρόταση δυναμικά στη social media σκηνή, δίνοντας στους χρήστες τη δυνατότητα να δημιουργούν βίντεο μικρής διάρκειας έως και 3΄ (σήμερα έχει αυξηθεί στα 10΄). Το TikTok ξεκίνησε το 2017 ως η διεθνής έκδοση της δημοφιλούς κινεζικής πλατφόρμας Douyin, ενώ ανέβηκε γρήγορα σε δημοτικότητα παγκοσμίως μετά την εξαγορά της Musical.ly, το 2018, που υπήρξε διάσημη στις ΗΠΑ για τα lip-sync βίντεό της.

Αυτό που κάνει το εν λόγω business story εντυπωσιακό είναι ότι η συγκεκριμένη εφαρμογή συγκέντρωσε αμέσως τρελούς αριθμούς λήψεων και διείσδυσε στο ένα τρίτο όλων των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στον πλανήτη σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια. Τα μεγάλα «παιδιά» της Meta χρειάστηκαν σχεδόν μία δεκαετία για να αποκτήσουν μια βάση τέτοιου μεγέθους. Σύντομα, έγινε κόμβος για διασκεδαστικό, ενημερωτικό και κάθε είδους περιεχόμενο, μιας και οι users μπορούν να μοιραστούν κάθε ιδέα σε αυτό, ενώ και πολλές επιχειρήσεις μπήκαν στο παιχνίδι, χρησιμοποιώντας το ως ένα έξυπνο εργαλείο για να προσεγγίσουν κοινό.

Ο μαγικός αλγόριθμος

Κι αν αναρωτιέστε τι είναι αυτό που κάνει το TikTok τόσο εθιστικό, η απάντηση βρίσκεται στον αλγόριθμό του, ο οποίος κάνει χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης. Η σελίδα “For You” καθοδηγείται από αυτήν και χαρίζει μία εμπειρία που μοιάζει εξατομικευμένη. Ο αλγόριθμος μαθαίνει πώς χρησιμοποιείτε την πλατφόρμα, αποφασίζει ποια βίντεο θα μπορούσαν να σας αρέσουν με βάση τα ενδιαφέροντά σας και σας τα εμφανίζει. Ως αποτέλεσμα, αυτό που βλέπετε εσείς δε θα είναι το ίδιο με ό,τι προβάλλεται στους φίλους ή τους συναδέλφους σας. Περιορίζοντας τις προτάσεις, οι οπαδοί του NFL, για παράδειγμα, θα συναντούν βίντεο σχετικά με το αμερικανικό ποδόσφαιρο και όχι γενικό αθλητικό περιεχόμενο. Με λίγα λόγια, η εφαρμογή είναι σχεδιασμένη να σας δίνει ακριβώς αυτό που θέλετε να παρακολουθείτε. Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι οι τύποι content μπορούν να αλλάζουν, καθώς μεταβάλλονται η συμπεριφορά και οι προτιμήσεις σας. Και φυσικά, αυτό που κάνει τον αλγόριθμο μοναδικό είναι η εστίαση στην προσφορά μιας ποικιλόμορφης μερίδας βίντεο στους χρήστες, ώστε να μη βαρεθούν ποτέ.

Το TikTok σε αριθμούς

Aς «βουτήξουμε», όμως, και σε μερικά αξιοσημείωτα στατιστικά στοιχεία που μιλούν γι’ αυτήν την ορμητική εξάπλωση!

Αριθμός downloads: Το TikTok έχει κατέβει 3,5 δισεκατομμύρια φορές παγκοσμίως, πράγμα που σημαίνει πως είναι η 5η εφαρμογή που το πετυχαίνει αυτό και η πρώτη που δεν ανήκει στη Meta.

Ενεργοί χρήστες: Η έκδοση iOS του TikTok κυριαρχεί με 30,8 εκατομμύρια καθημερινούς χρήστες online από τον Δεκέμβριο του 2021. Η έκδοση Android έχει εξίσου καλές επιδόσεις, με 14,43 εκατ.

Παγκόσμιο κοινό: Σύμφωνα με την τελευταία μέτρηση της Statista, τον Απρίλιο του 2023, πρώτοι σε αριθμό όσον αφορά στη χρήση της είναι οι Αμερικάνοι, με 116,49 εκατομμύρια χρήστες, δεύτεροι οι Ινδονήσιοι, με 112,97, και τρίτοι οι Βραζιλιάνοι, με 84,83.

Διάρκεια χρήσης εφαρμογής: Ο μέσος χρήστης ανοίγει το TikTok 19 φορές την ημέρα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα στοιχεία από την Qustodio δείχνουν ότι τα παιδιά ξοδεύουν περίπου 75΄ την ημέρα σε αυτό, καθιστώντας το την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούν περισσότερο.

Μέσος όρος ηλικίας: Οι νεότερες ηλικίες δε χορταίνουν να κάνουν scrolling στη “For You” page. Στις ΗΠΑ, οι ηλικίες 10-19 ετών αντιστοιχούν στο 25% των ενεργών χρηστών του.

Οι λόγοι που το TikTok απλά… πέτυχε

1. Η κυκλοφορία του έγινε τη σωστή στιγμή, καλύπτοντας ως παρόμοια εφαρμογή το κενό που άφησε η πτώση του Vine.

2. Απαιτεί μικρής διάρκειας προσοχή, αφού η πλειονότητα των βίντεο είναι σύντομα.

3. Δεν υπάρχει χρονοσήμανση, που σημαίνει ότι μπορείτε πολύ εύκολα να καταλήξετε να κάνετε χρήση του όλη τη μέρα.

4. Ο αλγόριθμός του είναι σε θέση να μάθει πολλά για τους χρήστες του μόνο με μερικές μετρήσεις.

5. Αποτελεί μια διασκεδαστική και δημιουργική πλατφόρμα, καθώς διαθέτει ενσωματωμένα φίλτρα, κείμενο, ήχο και μουσικά εφέ, με τα οποία οι χρήστες μπορούν να πειραματιστούν στα βίντεό τους.

6. Προωθεί τα trends, οδηγώντας σε viral περιεχόμενο.

7. Προσφέρει ένα user-friendly περιβάλλον, κάνοντας το remixing και την επεξεργασία βίντεο ευκολότερη από οποιαδήποτε άλλη πλατφόρμα.

8. Διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά που προάγουν την αίσθηση της κοινότητας. Για παράδειγμα, τα trends επιτρέπουν στους χρήστες να αισθάνονται ότι συνεισφέρουν με τη δική τους άποψη.

9. Βρίσκεται σε εξέχουσα θέση σε σχέση με άλλα social media, λόγω της δυνατότητας των χρηστών να χρησιμοποιούν μουσική που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, αρκεί να προέρχεται από τον ιστότοπό του.

10. Τέλος, προσφέρει τη δυνατότητα να γίνει κανείς διάσημος κυριολεκτικά από το πουθενά. Η Charli D'Amelio, η Addison Rae και η Bella Poarch απέκτησαν τη φήμη και τις περιουσίες τους αποκλειστικά μέσω TikTok.

Πανδημία και το «σωτήριο» μέσο

Μεγάλο μέρος της ανάπτυξης της εφαρμογής προέρχεται από την αύξηση των χρηστών της κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Καθώς οι άνθρωποι περνούσαν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, στράφηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με τη Statista, το TikTok σημείωσε 180% αύξηση μεταξύ των ατόμων ηλικίας 15-25 ετών εκείνη την περίοδο, ενώ λέγεται πως αποτέλεσε το μέσο που κράτησε τα επίπεδα της δημιουργικότητας και της ενεργητικότητας ψηλά.

Αστέρες από το σαλόνι τους

Η Gen Z σαρώνει την πλατφόρμα, ενώ ακόμη και οι Millennials αισθάνονται λίγο μεγάλοι γι’ αυτήν. Το TikTok θέλει να έχει όσο το δυνατόν περισσότερους content creators και δεν αναγκάζει τους χρήστες να αγωνίζονται να γίνουν γνωστοί, όπως άλλα social media - κάθε άλλο, δημιουργεί εύκολα διασημότητες. Με λίγα λόγια, επιζητά οι χρήστες του να βρίσκουν αρκετή επιτυχία, για να τους κάνει να επιστρέφουν για περισσότερο περιεχόμενο και αλληλεπίδραση. Οι influencers της εφαρμογής πλέον έχουν έως και 100 εκατομμύρια followers και κερδίζουν έως και 5 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο με την παραγωγή φαινομενικά απλών βίντεο, όπως χορευτικά ή τα “Get Ready With Me”.

H σκοτεινή πλευρά

Προς το παρόν υπάρχουν δύο κύριες ανησυχίες: πόσες πληροφορίες παρακολουθεί το TikTok και αν είναι ένας ασφαλής χώρος για τα παιδιά. Ως προς την πρώτη, στην Ινδία και το Αφγανιστάν το μέσο έχει αποκλειστεί τελείως. Άλλες χώρες και κυβερνητικοί φορείς -συμπεριλαμβανομένων του βρετανικού Κοινοβουλίου, της Αυστραλίας, του Καναδά, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γαλλίας- έχουν απαγορεύσει την είσοδο στην εφαρμογή από επίσημες συσκευές. Ως προς τη δεύτερη, το TikTok έχει διαφορετική παραμετροποίηση για χρήστες κάτω των 13 ετών, οι οποίοι δεν μπορούν να γίνουν viral ή να χρησιμοποιήσουν τη λειτουργία ιδιωτικών μηνυμάτων. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις όπως το μοιραίο “blackout challenge”, που φέρεται να έχει συνδεθεί με τον θάνατο τουλάχιστον 20 παιδιών το 2022, όπως και περιεχόμενο σχετικά με διατροφικές διαταραχές, bodyshaming, αυτοτραυματισμό και σεξουαλικές επιθέσεις, που κρίνεται ιδιαίτερα ανησυχητικό. Ακόμη, έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον η διάρκεια της προσοχής συρρικνώνεται πραγματικά. Όμως, υπάρχει και η επιστημονική άποψη που λέει πως προσφέρει στις νεότερες γενιές την ευκαιρία να συνδεθούν περισσότερο με ολόκληρο τον κόσμο και να τον δουν με έναν τρόπο εντελώς μοναδικό σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές, ενώ μαθαίνουν και πολλά. Μέτρον άριστον, λοιπόν!

Ο υπό εξέταση CEO

Ο 40χρονος σιγκαπουριανός επιχειρηματίας Shou Chew διατελεί διευθύνων σύμβουλος του TikTok από το 2021. Απόφοιτος του University College του Λονδίνου και του Harvard Business School, έκανε την πρακτική του στο Facebook, όταν αυτό ήταν ακόμη νεοφυής επιχείρηση. Υπήρξε αξιωματικός στις ένοπλες δυνάμεις της Σιγκαπούρης, πρώτος επενδυτής στην ByteDance, επενδυτικός τραπεζίτης στην Goldman Sachs και οικονομικός διευθυντής και πρόεδρος των διεθνών επιχειρήσεων της Xiaomi. Στις 23 Μαρτίου, εν μέσω της αυξανόμενης παγκόσμιας καχυποψίας για το TikTok, τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν στην αινιγματική του προσωπικότητα, όταν κλήθηκε να καταθέσει ενώπιον του Κογκρέσου για τη σχέση της εφαρμογής με την αυταρχική κινεζική κυβέρνηση μέσω ανταλλαγής data.

Aν αναρωτιέστε τι είναι αυτό που κάνει το TikTok τόσο εθιστικό, η απάντηση βρίσκεται στον αλγόριθμό του, ο οποίος κάνει χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης.

ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΑ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ, ΧΡΥΣΑ ΣΙΜΩΝΗ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ IOYΛIOY 2023