The Talks: Με τον αρχιτέκτονα, Ανδρέα Κωστόπουλο

Το Manhattan Projects (MPNYC), ιδρύθηκε το 2019 από τους Ανδρέα Κωστόπουλο και James McNally. Πρόκειται για ένα design στούντιο με έδρα τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, αφιερωμένο στην αρχιτεκτονική, σε μια εποχή συνεχών αλλαγών. Αντί να προωθήσει ένα αισθητικό ρεύμα, το MPNYC κάνει δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ διαφορετικών τεχνικών, στιλ και περιόδων με ένα σκόπιμα διφορούμενο σύνολο έργων. Με γραφεία στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, οι δύο εταίροι συνεργάζονται σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων ενεργών πολιτιστικών έργων, fashion & hospitality projects στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ασία.

Ο Ανδρέας Κωστόπουλος είναι ο κύριος design συνεργάτης και πριν την ίδρυση του MPNYC, είχε εργαστεί στο Diller Scofidio + Renfro, ένα διεπιστημονικό design στούντιο γνωστό για τα πολιτιστικά, πολιτικά και ακαδημαϊκά έργα του. Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Αθήνα, ο Ανδρέας, σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο πριν αποκτήσει Μaster’s στην Αρχιτεκτονική από το Πανεπιστήμιο της Pennsylvania και την Αrchitectural Association στο Λονδίνο. Κάποια από τα έργα με τα οποία έχει ασχοληθεί είναι το Prada Invites και The Shed (με το γραφείο DSR), τα flagship stores Self Portrait σε Λονδίνο, Hong Kong, Bangkok, τα Bardot και Maison Bardot στην Αντίπαρο, το Lacoste fashion show στο Παρίσι, το Cultural Project Castor House στον Πειραιά, το Koumkan στο Semiramis και διάφορα άλλα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη στο Σικάγο, Νέα Υόρκη και Hong Kong.

Μίλησε μας για το τελευταίο έργο σας στην Αθήνα στο Semiramis και τη σχεδιαστική του φιλοσοφία...

To Koumkan ανήκει στον Δάκη Ιωάννου – τον επιχειρηματία, φιλάνθρωπο και προστάτη της παγκόσμιας τέχνης – και το Semiramis Hotel αποτελεί μέρος μιας συλλογής ξενοδοχείων με καλλιτεχνικές δημιουργίες που σχεδιάστηκαν από παγκοσμίου φήμης designers. Όταν άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το Semiramis, σχεδιασμένο από τον Karim Rashid, έκανε ένα τολμηρό statement, σοκάροντας την συνοικία της Κηφισιάς με τη λαμπερή, στο χρώμα του γλειφιτζοριού αισθητική του. Έκτοτε, μια σειρά από ανακαινίσεις απομάκρυνε το εστιατόριο-μπαρ από την ταυτότητα του ξενοδοχείου. Ο επανασχεδιασμένος χώρος, που ονομάστηκε Koumkan από το γυναικείο παιχνίδι με τράπουλες της δεκαετίας του 1920, επανασυνδέει το εστιατόριο με το DNA της Semiramis, ενώ παράλληλα αξιοποιεί τις σύγχρονες γαστρονομικές, πολιτιστικές και κοινωνικές ευαισθησίες της Αθήνας – μιας πόλης σε άνοδο.

Στο σύνολό του, το Koumkan προκαλεί την αίσθηση ενός μεσοπολεμικού μπαρ στο Μιλάνο ή τη Βιέννη – αλλά εντελώς απαλλαγμένο από μανιερισμούς. Οι οροφές του είναι κατασκευασμένες από καθρέφτες και οι λεπτομέρειες βασίζονται σε αρχιτεκτονικά στοιχεία και όχι στην παραδοσιακή διακόσμηση. Δεν υπάρχουν μπαρόκ μοτίβα, αλλά η ίδια η διάταξη δημιουργεί μια μπαρόκ ευαισθησία, που ρέει με απροσδόκητους τρόπους - ένα νέο είδος προορισμού για συναντήσεις μεταξύ επισκεπτών και Αθηναίων κάθε καταγωγής και πεποιθήσεων.

Με μια λέξη η φιλοσοφία σου για το design...

Θα είναι δύο: «Συμβάσεις ανατροπής»!

Το αγαπημένο σου υλικό αυτήν την περίοδο;

Εξαρτάται από το μέρος… Είναι περισσότερο η επανεφεύρεση κάθε υλικού αναγκάζοντάς το να δημιουργήσει κάτι νέο, αυτό που με κεντρίζει το ενδιαφέρον.

Ποιο πιστεύεις ότι είναι το μέλλον του design;

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι βρισκόμαστε στο τέλος των καιρών όταν πρόκειται για μοναδική δημιουργική ταυτότητα και έκφραση. Στη σύγχρονη αρχιτεκτονική, πολλά από αυτά που βλέπουμε παγκοσμίως εμπίπτουν σε ένα από τα δύο στρατόπεδα: συστραμμένα, μεταλλικά και φουτουριστικά ή άκαμπτα γυάλινα στοιχεία, μεγάλου μεγέθους. Εν τω μεταξύ, οι εσωτερικοί χώροι βρίσκονται σε έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο.

Ίσως, αντί να δεσμευόμαστε σε μια ενιαία αισθητική που κλειδώνει τα κτίρια σε μια πολιτιστική στιγμή μιας χρήσης, η συγχώνευση διαφορετικών τεχνικών, στιλ και περιόδων μπορεί να οδηγήσει σε μια σκόπιμα διφορούμενη αισθητική που δεν είναι ούτε κλασική ούτε σύγχρονη, τοπική ούτε παγκόσμια, χειροτεχνική ούτε κατασκευασμένη, αφαιρετική ούτε διακοσμητική.

Έχει να κάνει με τη διαδικασία, όχι την εμφάνιση. Θέλουμε να ελέγξουμε διεξοδικά κάθε απόφαση για να διασφαλίσουμε ότι εξυπηρετεί έναν επιτελεστικό σκοπό—είτε αφορά τη δομή, τη χρήση του χώρου ή τα συναισθήματα που πρέπει να προκαλέσει ο χώρος.

Η καλύτερη συμβουλή που έλαβες ποτέ...

Μην προσπαθείς να επιδείξεις όλο το ταλέντο σου ταυτόχρονα – επικεντρώσου στο να κάνεις περισσότερα με τα λιγότερα.

Ένα dream project...

Πιστεύω στους dream πελάτες περισσότερο απ' ότι στα ονειρικά έργα. Το ίδιο το έργο δεν έχει τόση σημασία όσο η διαδικασία. Εξίσου σημαντικό είναι να έχεις μαζί σου τον κατάλληλο άνθρωπο, αυτόν που σε εμπιστεύεται και είναι πρόθυμος να ξεκινήσει μαζί σου ένα πραγματικά καινοτόμο ταξίδι.

To εμβληματικό κτίριο που θα ήθελες να σχεδιάσεις από την αρχή;

Έχω εμμονή με το κτίριο Breuer, πρώην μουσείο Whitney, στη Νέα Υόρκη. Είναι τέλειο όπως είναι βέβαια - δεν χρειάζεται επανασχεδιασμός.

Ένα εργαλείο δουλειάς που δεν αποχωρίζεσαι;

Αυτό δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από τη μεζούρα μου!

Το μέρος όπου νιώθεις σαν στο σπίτι σου;

Σε αυτό το στάδιο της ζωής μου, το παν είναι να ταξιδεύω και να είμαι εκεί που χρειάζομαι περισσότερο. Μου αρέσει να ξοδεύω όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο στο χώρο για τα έργα μου—είναι ό,τι πιο κοντά νιώθω στο σπίτι μου.

Το πρώτο πράγμα που παρατηρείς σ’ ένα δωμάτιο...

Είναι ξεκάθαρα ο προσανατολισμός και το φως.

Ποια είναι η αγαπημένη σου περίοδος του design;

Λατρεύω την περίοδο του Μεσοπολέμου, όταν το Bauhaus και ο Μοντερνισμός άρχισαν να επηρεάζουν τους αρχιτέκτονες και designers. Το έργο από αυτήν την εποχή επιτυγχάνει μια λεπτή ισορροπία — μοντέρνο αλλά ακόμα με στολίδια.

Form or function?

Εκτιμώ την αρχιτεκτονική που είναι "performative", που κάθε στοιχείο συμβάλλει σε μια συγκεκριμένη λειτουργία ή εμπειρία. Θα μπορούσε να αφορά τη δομή, τον τρόπο χρήσης του χώρου ή τα συναισθήματα που αυτός προκαλεί. Είναι σαν ένας σπουδαίος σκηνοθέτης — κάθε σκηνή και κάθε καρέ πρέπει να προσθέτουν νόημα στην ιστορία.

Αν έπρεπε να μας πεις το καλύτερο project σου μέχρι τώρα, ποιο θα διάλεγες;

Είναι πάντα το πιο πρόσφατο έργο. Βυθίζομαι πλήρως - οριακά εμμονικός - προσπαθώντας να το διαμορφώσω όσο πιο κοντά γίνεται στην ιστορία που θέλω να πω. Έπειτα, μια νέα ιδέα κατακτά, και μαζί της γεννιέται ένα νέο έργο και μια νέα εμμονή.

Ο άνθρωπος που σε έχει εμπνεύσει περισσότερο;

Απέκτησα ανεκτίμητη γνώση και εμπειρία δουλεύοντας δίπλα στην Elizabeth Diller, η οποία έγινε μια σημαντική προσωπικότητα στη ζωή μου. Η Liz ήταν σαν μέντορας για μένα -σχεδόν μια μητρική φιγούρα στη Νέα Υόρκη- μια σταθερή παρουσία ενώ τα πάντα γύρω μου "έτρεχαν". Ο δυναμικός της χαρακτήρας και η μοναδική της προσέγγιση με δίδαξαν όχι μόνο πώς να εργάζομαι στην αρχιτεκτονική αλλά και πώς να συμβάλλω στη διαμόρφωση ενός έργου με τον σωστό τρόπο. Η εργασία εκεί έμοιαζε με μια συνεχή εκπαίδευση, μια 13ετής παράταση της μάθησης δίπλα σε μια κορυφαία μορφή της αρχιτεκτονικής διεθνώς.

3 βιβλία που αγαπάς;