Κρυμμένο ανάμεσα στα λιθόστρωτα δρομάκια του Vico del Gargano, ενός από τα ωραιότερα μεσαιωνικά χωριά της Ιταλίας, αυτό το πέτρινο καταφύγιο στην καρδιά της Puglia μοιάζει να έχει σταματήσει τον χρόνο. Η αρχιτεκτονική του γυρνά τον επισκέπτη πίσω σε εποχές απλότητας, ενώ η ατμόσφαιρά του θυμίζει καλοκαίρια ξεγνοιασιάς, γεμάτα ιστορίες, παιδικές αναμνήσεις και το φως του νότου. 

Το σπίτι αποκαλύπτεται μέσα από μια αυστηρή αισθητική, όπου κυριαρχούν οι ανεπίχριστοι τοίχοι, οι εμφανείς ξύλινες δοκοί και οι διακριτικές επεμβάσεις που τιμούν τον χαρακτήρα του τόπου.

Η καθημερινότητα

Η ζωή εδώ κυλά αργά, χωρίς βιασύνη, όπως απαιτεί η ψυχή της ιταλικής επαρχίας. Ένα γεύμα φτιαγμένο με προϊόντα από τη λαϊκή αγορά ή ένας περίπατος στη σκιά των σοκακιών, αποτελούν στιγμές αληθινής ευτυχίας. Ο ρυθμός του χωριού –που γιορτάζει τον Άγιο Βαλεντίνο ως προστάτη του έρωτα και φιλοξενεί τον περίφημο "Δρόμο του Φιλιού"– διαπερνά και το εσωτερικό του σπιτιού, προσδίδοντας του μια διάσταση ποιητική, γεμάτη συναίσθημα και αυθεντικότητα.

Ρίζες και ταυτότητα

Η οικία αυτή δεν αποτελεί απλώς ένα αρχιτεκτονικό έργο, αλλά έναν ύμνο στη μνήμη. Χτισμένη πάνω στις ρίζες της ίδιας της οικογένειας του δημιουργού της, η κατοικία λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στις προσωπικές αναμνήσεις και την τοπική ιστορία. Εκεί γεννήθηκαν οι γονείς του, ανάμεσα στην Ιταλία και τη Γαλλία, και η μητέρα του στο εντυπωσιακό Σουηβικό Κάστρο που δεσπόζει στον λόφο. Η ανακαίνιση αποτελεί μια πράξη αγάπης, μια ήσυχη επιστροφή στην ουσία, στην απλότητα και στη φιλοξενία που έχει ως βάση τον σεβασμό για το τοπικό τοπίο.

Υμνώντας την αυθεντικότητα

Στόχος του σχεδιασμού ήταν η ανάδειξη της λιτότητας χωρίς να χάνεται η ζεστασιά. Η επίπλωση περιορίζεται σε ελάχιστα, αλλά προσεκτικά επιλεγμένα κομμάτια από την Puglia: παλαιά καθίσματα από ξύλο και ψάθα, μεγάλοι πήλινοι αμφορείς (capasoni) που διακοσμούν την ταράτσα, και αντικείμενα από παλαιοπώλες που φέρνουν μαζί τους την αύρα άλλων εποχών. Η πέτρα του εξωτερικού χώρου προέρχεται από την Όστουνη, ενώ το δάπεδο της ντουζιέρας και ο πάγκος της κουζίνας είναι λαξευμένα από την χαρακτηριστική πέτρα της Apricena, δίνοντας συνέχεια στην υλικότητα της περιοχής.

Τοπικές συνεργασίες, διαχρονικά υλικά

Η υλοποίηση του έργου στηρίχθηκε κυρίως σε τοπικούς τεχνίτες, ανθρώπους της περιοχής, που έχουν μάθει να δουλεύουν με υπομονή και ακρίβεια, διαφυλάσσοντας τις παραδόσεις τους. Οι ίδιοι συντηρούν τα σπίτια των μονίμων κατοίκων και είναι συνδεδεμένοι με τον παλμό του τόπου. Πλάι σε αυτήν τη βαθιά τοπικότητα, εντάχθηκαν με φειδώ και σύγχρονα στοιχεία: ένα εμβληματικό νιπτήρα Gio Ponti για την Ideal Standard και φωτιστικά από τη Lumina, που προσθέτουν μια διακριτική διεθνή πινελιά στην κατά τα άλλα αυστηρά αυθεντική ατμόσφαιρα.

Ένας νέος τρόπος κατοίκησης

Το σπίτι διαθέτει δύο υπνοδωμάτια – το ένα στον βασικό όροφο, το άλλο σε έναν ατμοσφαιρικό ξύλινο ημιώροφο – και διατηρεί έναν απέριττο χαρακτήρα. Τα κρεβάτια, οι επιτοίχιες απλίκες, ένα μικρό γραφείο και ξύλινα σκαμπό αρκούν για να δημιουργήσουν έναν χώρο γεμάτο θαλπωρή. Η κατοικία σχεδιάστηκε αρχικά για να φιλοξενεί φίλους και αγαπημένα πρόσωπα, λειτουργώντας ως μια προσωπική φωλιά. Ωστόσο, είναι ανοιχτή και σε επισκέπτες που αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες – εμπειρίες που δεν εντυπωσιάζουν με την πολυτέλεια, αλλά καθηλώνουν με την ειλικρίνεια και τη φροντίδα.

Η ματιά στο μέλλον

Από την ταράτσα, η θέα απλώνεται μέχρι τις Ιταλικές Ιονικές Θάλασσες και τις μαγευτικές Ιsole Tremiti, αγαπημένο καταφύγιο του Lucio Dalla και φωτογραφημένες από τον Luigi Ghirri σε ένα σπάνιο λεύκωμα για την Puglia, που κοσμεί πλέον τη βιβλιοθήκη του σπιτιού. Η αισθητική του χώρου συμπληρώνεται από μια μικρή συλλογή βιβλίων αφιερωμένων στην περιοχή, συνδέοντας το βλέμμα του επισκέπτη με την πολιτιστική ταυτότητα του τόπου.

Η αίσθηση της ησυχίας 

Πέρα από τον προσωπικό του χαρακτήρα, το εγχείρημα έχει και μια βαθύτερη πρόθεση: την αναβίωση των μικρών, εγκαταλελειμμένων χωριών. Η κατοικία λειτουργεί ως ένα διακριτικό βήμα προς την αναζωογόνηση του ιστορικού πυρήνα του Vico del Gargano, που αν και παραμένει ζωντανός, μαρτυρά τα σημάδια της εγκατάλειψης. Το έργο αποτελεί μέρος ενός οράματος που φιλοδοξεί να επεκταθεί – όπως κάποτε ονειρεύτηκε και η Gae Aulenti – και να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο “albergo diffuso”: ένα δίκτυο κατοικιών που σέβονται την ταυτότητα του τόπου, επανασυνδέοντας την αρχιτεκτονική με τη συλλογική μνήμη.

Main Image Credits: Dario Borruto