Όλα ξεκίνησαν... όταν όλα σταμάτησαν. Οξύμωρο κι όμως αληθινό. Η οικονομική κρίση πριν μερικά χρόνια, άλλαξε τις ισορροπίες και έδωσε στις προσωπικές αποφάσεις της Πηνελόπης Μανουσάκη, το θάρρος που χρειάζονταν. Έτσι, μέσα στα επόμενα χρόνια χαράκτηκε η ιδιαίτερη πορεία της που η ίδια την δημιούργησε όπως λέει, βελονιά-βελονιά. Χωρίς συγκεκριμένο αρχικό σχεδιασμό, αλλά με την πεποίθηση πως ο δρόμος αυτός κάπου οδηγεί.

Ποια είναι η ξεχωριστή ιστορία που διηγείται το έργο σου και τι είναι αυτό που το κάνει μοναδικό;

Επιθυμώ το έργο να διηγείται όσα δεν μπορούν να ειπωθούν. Να γίνεται μοναδικό μέσα από την προσωπική ματιά του θεατή. Στα δικά μου μάτια, είναι το σύγχρονο εικαστικό κόσμημα που αφηγείται μικρές ιστορίες από την παράδοση. Η σειρά κοσμημάτων μου, φτιαγμένη με λεπτή σταυροβελονιά, ως επι το πλείστον, ξεκινάει απο την λαική τέχνη για να συναντήσει τη μοντέρνα. Έντονα χρώματα έχουν συνδυαστεί με δυναμικά γεωμετρικά σχήματα δίνοντας στην έννοια του παραδοσιακού σύγχρονη εικόνα.

Πόσο εύκολο είναι στις μέρες μας να διατηρείς ζωντανά τις τεχνικές και τα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης;

Δεν γίνεται αντιληπτή η ευκολία ή η δυσκολία αυτής της διαδικασίας. Η ελληνική παράδοση δεν μπορεί παρά να υπάρχει μέσα μας. Μπορεί να εκδηλωθεί ατόφια ή μπορεί να εκδηλωθεί μέσα από μια σύγχρονη ματιά. Έτσι καταφέρνουμε να υπάρχει πάντα. Με το να αλλάζει ρούχο και να εξελίσσεται.

Ποια είναι τα αγαπημένα σου υλικά, πως κατέληξες σ’ αυτά; Τι είναι αυτό το ξεχωριστό που προσφέρουν;

Τα υλικά των κοσμημάτων είναι φυσικά, βαμβακερές κλωστές και υφάσματα. Αυτό είναι το πιο δυνατό στοιχείο που λειτουργεί ως βασικός δεσμός με την παράδοση.

Τι μέρος της ζωής soy καταλαμβάνει η τέχνη σας;

Ζωή και τέχνη συνυπάρχουν φυσικά, σαν απο πάντα. Χωρίς προσπάθεια, μελέτη και φροντίδα γι' αυτό. Από το καθημερινό ενδιαφέρον για τα απλά πράγματα μέχρι την υλοποίηση πιο απαιτητικών στόχων.

Τι σου προσφέρει και με ποιες άλλες τέχνες πειραματίζεσαι;

Η τέχνη προσφέρει την αίσθηση του σκοπού. Δημιουργείς για να έχεις κάτι να προσφέρεις. Μια άλλη τέχνη, η φωτογραφία, την οποία υπηρέτησα για χρόνια και συνεχίζω, μου έχει μάθει και την αξία της στιγμής. Επειδή η στιγμή χάνεται, η φωτογραφία είτε θα την εξιδανικεύσει, είτε θα την φυλακίσει. Θα γίνει στιγμή αιώνια, παράταιρος ορισμός βέβαια, που όμως παρηγορεί το φόβο για τη ληθη.

Ο τρόπος που δουλεύεις έχει αναφορές στις παραδοσιακές τεχνικές. Tι επιρροές υπάρχουν και με ποιον τρόπο εξελίχτηκες;

Ποιός μπορεί να δηλώσει με βεβαιότητα τις επιρροές τους; Είναι αυτό που λένε «η μνήμη των κυττάρων»; Των προγόνων και των συλλογικών βιωμάτων; Την εξέλιξη από αναφορές του παρελθόντος μέχρι το σήμερα τη νοιώθω σαν σκυταλοδρομία. Μία διαδικασία μέσα από την οποία εξελίσσομαι μαθαίνοντας να πηδώ τα εμπόδια. Κρατώντας τη σκυτάλη, μήπως καταφέρω να την παραδώσω με τη σειρά μου, σε ανθρώπους που θα εμπνευστούν από ένα τέτοιον αγώνα.

Τι συλλογές έχεις δημιουργήσει και τι συνεργασίες έχεις κάνει; 

Υπάρχει η βασική συλλογή, γεωμετρικά δυναμικά σχήματα, αφηρημένα μοτίβα και έντονα χρώματα. Επίσης, συλλογές με τυχερά και σύμβολα, κι άλλες εμπνευσμένες απο την κάθε εποχή, θαλασσινά θέματα, ψάρια, καράβια και μυθολογικές γοργόνες. Κάποιες συγκεκριμένες συλλογές έχουν εμπνευστεί από εκθέματα μουσείων της χώρας μας, και αποτελούν αποκλειστικά μέρος των πωλητήρια των μουσείων αυτών.

Πώς έχει επηρεάσει ο τόπος που ζεις, η Ελλάδα, το έργο σου; 

Δημιουργώντας και ζώντας στην Ελλάδα, το έργο αποκτά ταυτότητα και ρίζες. Αυτό του δίνει σκοπό και λόγο ύπαρξης. Αποκτά τον χαρακτήρα του τόπου από τον οποίο ξεκίνησε διότι τον περιλαμβάνει.

Ποια είναι τα highlights της καριέρας σου και τι ακολουθεί; 

Σαν καθοριστικό σημείο αναγνωρίζω τη στιγμή που γεννήθηκε η ανάγκη της δημιουργίας. Αυτή ήταν η αρχή. Για τη συνέχεια βασίζομαι στη δύναμη αυτής της ανάγκης να εξελίσσεται, να μεγαλώνει, να προσαρμόζεται.

Τι έχεις αποκομίσει μέχρι τώρα και πώς διαχειρίζεσαι το design; 

Μέχρι τώρα έχω καταλάβει πως το έργο δεν το κατευθύνω εγώ αλλά αυτό κατευθύνει εμένα. Το έργο με διαχειρίζεται. Κι αφέθηκα σε αυτή τη συνθήκη. Από τη γέννηση ενός νέου σχεδίου και μιας νέας ιδέας πάνω στο χαρτί, μέχρι την μεταφορά του στο ύφασμα και τελικά την ολοκλήρωσή του ως κόσμημα, στολίδι, αξεσουάρ ιδιαίτερο. Στα σχέδια βλέπω γεωμετρίες, γραμμές και φόρμες. Προσπαθώ να τα κάνω ξεκάθαρα και απλά. Στη συνέχεια χτίζονται σαν απο μόνα τους. Σα να χρειάζονταν απλά την πνοή.

Το μεγαλύτερο σου επίτευγμα και τα σημεία σταθμοί στην καριέρα σου; 

Θεωρώ επιτυχία την αποδοχή του έργου μου και τη δυνατότητά μου να το συνεχίζω. Δεν κρατάω «σταθμούς». Αυτό με βοηθάει, άλλωστε, να προχωράω συγκεντρωμένη στην πορεία και όχι σε σημεία.

Τι άλλο σχεδιάζεις; 

Παράλληλο έργο, και εντελώς διαφοροποιημένο, είναι ο σχεδιασμός αφηρημένων μοτίβων σε ύφασμα, και η κατασκευή αξεσουάρ, όπως τσάντες, με την τεχνική της ψηφιακής εκτύπωση. Όλες αυθεντικές, χαρίζοντας στους θαυμαστές τους τη δυνατότητα να έχουν μοναδικά κομμάτια. Κοινό χαρακτηριστικό σε όλα είναι οι έντονοι και αναπάντεχοι χρωματικοί συνδυασμοί.

Ποια είναι τα επόμενα σου βήματα;

Δεν καθορίζω τα βήματα και εύχομαι να συνεχίσω αυτή τη μη προκαθορισμένη πορεία. Βέβαια, αν θέλουμε να δηλώσουμε έναν στόχο, αυτός θα ήταν η δυνατότητα ύπαρξης μέσα από την τέχνη, η συνέχιση και εξέλιξη του έργου μου, ως εργασία και τρόπο ζωής.

Η χαρά της ζωής περιλαμβάνει..

Τα αγαπημένα πρόσωπα και τις πολύτιμες στιγμές μαζί τους. Να δημιουργούμε σήμερα ωραίες αναμνήσεις για το αύριο.

Ο ορισμός της ομορφιάς για εσένα...

Οτιδήποτε συμβαδίζει με την εσωτερική και εξωτερική ανάγκη. Αυτό που γίνεται αντιληπτό οπτικά, να μπορεί να ηρεμεί την ψυχή.

3 coffee table books που αγαπάς...

• Φωτογραφικά λευκώματα με τις φαντασιακές και ονειρικές σκηνές του Jan Saudek
• Τους μυστηριακούς τόπους του Sebastiao Salgado
• Τις ασπρόμαυρες συνθέσεις του κόσμου του Josef Koudelka