Σήμερα, περισσότερο από ποτέ σκεφτόμαστε τις μικρές και μεγάλες απώλειες, καθώς και το μέλλον της επίλυσης των διαφορών μας και νιώθουμε ότι, όσο η πραγματικότητα μας ξεπερνά, η ίδια η φύση των διαφορών μας αλλάζει. Αισθανόμαστε, ότι η έμφαση που δίνεται στην καταπολέμηση προβλημάτων, μπορεί να μην είναι η βαθύτερή μας ανάγκη. Είναι επίσης, αλήθεια πως οι θεμελιώδεις αλλαγές των κοινωνικών δομών απαιτούν τη διασφάλιση των προσωπικών μας ελευθεριών και ορίων.

Μάλιστα, γνωρίζουμε ότι η κάθε σύγκρουση κι επίλυση, αποτελεί μία μάχη ανάμεσα στη λογική και στο συναίσθημα, όπως απογοήτευση, απώλεια, πένθος, προδοσία και αδικία -η οποία εμπεριέχει συνήθως κι ένα στοιχείο λογικής (που εντοπίζεται π.χ. με μία οικονομική απώλεια). Τα συναισθήματα καθορίζουν το αποτέλεσμα μίας «διαπραγμάτευσης» ή μίας «διαμεσολάβησης». Η λογική συχνά δε μπορεί να ελέγξει το συναίσθημα, αφού όσο υψηλότερο είναι το διακύβευμα, τόσο εντονότερα είναι τα συναισθήματα και τόσο μεγαλύτερη η σύγκρουσή τους. Τα συναισθήματα συνδέονται άμεσα με τις αξίες, τα πιστεύω, τις ιδεολογίες, τις ελπίδες, τα όνειρα και τους φόβους, ενώ η πραγματική επίλυση μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν αντιμετωπιστούν τα συναισθηματικά στοιχεία μίας διαφοράς. 

Αντιλαμβανόμαστε, ότι η σύγκρουση συνεπάγεται με ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών και συναισθηματικών αντιδράσεων. Αυτές μπορεί να κυμαίνονται από μία μικρή διαφωνία, μέχρι μίσος και θυμό, που βιώνουμε αυτήν την εποχή. Οι προσωπικές συγκρούσεις μάς δημιουργούν καταστάσεις άγχους κι έντασης. Επιπλέον, η αίσθηση της αποτυχίας -όπως και της αδικίας- είναι συχνά οι κύριοι παράγοντες, που οδηγούν σε βίαιες συμπεριφορές, σε εξάρσεις επιθετικότητας και εκφοβισμού, που δε θα έπρεπε να διανοούνται. Ο συνειδητός ή ασυνείδητος θυμός τοποθετείται ψηλά στην κλίμακα των αρνητικών και καταστροφικών συναισθημάτων. Πέρα από αυτό είναι αποτρεπτικός παράγοντας για τον διάλογο και την εποικοδομητική διαχείριση της σύγκρουσης. Ακόμη όμως κι ένα τόσο αρνητικό συναίσθημα όπως ο θυμός (και όχι μόνο) μπορεί μέσω της εκδήλωσής του και της κατονομασίας του να εκτονωθεί.

Η επικοινωνία από την άλλη, αποτελεί το υπόστρωμα κάθε σύγκρουσης κι επιπλέον καθορίζει την ποιότητά της. Η αποτελεσματική επικοινωνία είναι προϋπόθεση, αλλά όχι η μοναδική για την επίλυσή της. Η συμπεριφορά μέσα σε μία σύγκρουση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Από τη σημαντικότητα της σχέσης ή της σύγκρουσης, από τη σημασία των αξιών που θίγονται από την εξέλιξη της διαφοράς, από τη σημασία της εξέλιξης της διαφοράς σε σχέση με άλλους παράγοντες, από τον φόβο ή την αγάπη για τη σύγκρουση.

Συναισθανόμαστε με τον συνάνθρωπό μας. Αυτό που απαιτεί η συναισθηματική συμμετοχή είναι η ικανότητα να γνωρίζει κανείς τι σκέφτεται ή αισθάνεται ο άλλος άνθρωπος παρά το γεγονός ότι αυτό που σκέφτεται ή αισθάνεται είναι διαφορετικό από τη δική του νοητική κατάσταση και ψυχική διάθεση τη δεδομένη στιγμή. Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να βλέπουμε και να αξιολογούμε πώς νιώθει ο συνάνθρωπός μας. Το κλειδί για να μαντέψει κανείς τα συναισθήματα του άλλου βρίσκεται στην ικανότητά του να διαβάζει τα μη λεκτικά στοιχεία της επικοινωνίας. Να ερμηνεύει τον τόνο της φωνής, τις χειρονομίες, τις εκφράσεις. Όπως ακριβώς το μέσο του λογικού νου είναι οι λέξεις, έτσι και το μέσο με το οποίο εκφράζονται τα συναισθήματα είναι τα μη λεκτικά σήματα.

Βιώνουμε σήμερα μια μοναδική μορφή κοινωνικού ακτιβισμού. Το είδος του κοινωνικού ακτιβισμού, που συνδέεται με την ανθεκτικότητα στην αντιμετώπιση των συγκρούσεων, μία ανθεκτικότητα άρρηκτα συνυφασμένη με τη συμπόνια και την αλληλεγγύη.

Χρειαζόμαστε δυνατά μυαλά, αλλά περισσότερο χρειαζόμαστε μεγάλες καρδιές!

Bio

Η Ζωή Γιαννοπούλου είναι Δικηγόρος Θεσσαλονίκης, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια και Διαπιστευμένη Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος και Διδακτορικού Τίτλου στο Εμπορικό και Οικονομικό Δίκαιο. Έχει εκπαιδευτεί και πιστοποιηθεί ως Διαμεσολαβήτρια στο ΗΒ, στην Αστική κι Εμπορική Διαμεσολάβηση, στην Οικογενειακή Διαμεσολάβηση και στη Διαμεσολάβηση στις Εργασιακές Σχέσεις. Είναι επίσης πιστοποιημένη Διαμεσολαβήτρια σε Ηλεκτρονική Επίλυση Διαφορών και Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Εκπαιδευτών σε Σχολική διαμεσολάβηση. Είναι επίσης Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια στις ΗΠΑ από τη Διεθνή Ακαδημία Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών. Έχει μετεκπαιδευτεί μεταξύ άλλων στην Αστική και Εμπορική Διαμεσολάβηση και στις Διαπραγματεύσεις σε επίπεδο Master Class στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Ηarvard των Ηνωμένων Πολιτειών με εξειδίκευση στην ψυχολογία των διαπραγματεύσεων και στην επίλυση συγκρούσεων. Έχει εκπαιδευτεί στη Διαμεσολάβηση Τραπεζικών και Χρηματοοικονομικών Διαφορών από την Ελληνική Ένωση Τραπεζών κι έχει οριστεί Συμφιλιώτρια στο Διεθνές Κέντρο για την Επίλυση Διαφορών από Επενδύσεις στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη. Πρόσφατα ανακηρύχθηκε ως Global Leader στη διαμεσολάβηση από το Who is Who Legal.