Ας ξεκαθαρίσω από την αρχή -χωρίς ιδιαίτερη υπερηφάνεια γι' αυτό-, πως μέχρι τώρα δεν είχε τύχει να δω τη δουλειά του Γιώργου Λάνθιμου. Όμως, χρόνια τώρα, ξέρω περί τίνος πρόκειται, ποιο είναι το στιλ του, η σκηνοθετική του ματιά και πόσο ακραία μπορεί αυτή να εξελιχθεί, πολλές φορές. Είναι αυτό λέμε «μια κατηγορία από μόνος του», ένας ακούραστος δημιουργός που δε σταματά ποτέ να εκπλήσσει το κοινό του.

Φρόντισα, λοιπόν, να δω με τα μάτια που αυτή τη δουλειά για την οποίο όλος ο κόσμος μιλά. Κι έτσι, το Σάββατο το απόγευμα βρέθηκα σε ένα σινεμά πλημμυρισμένο από κοινό, που περίμενε μπροστά στη μεγάλη οθόνη τη νέα ιστορία του Έλληνα δημιουργού, με τίτλο "Bugonia".

Στο λανθιμικό σύμπαν, όλα είναι διαφορετικά

Στη νέα του δημιουργία, ο Γιώργος Λάνθιμος επανήλθε δυναμικά με μια ταινία γεμάτη ειρωνεία, σκηνές που σε καθηλώνουν -που δεν πιστεύεις στα μάτια σου!- και χιούμορ που κόβει σαν νυστέρι. Η Bugonia είναι ένα ακόμα κεφάλαιο στο λανθιμικό σύμπαν, ένα φιλμ που μοιάζει να κρατά έναν καθρέφτη μπροστά στην κοινωνία της υπερπληροφόρησης, του φόβου και της αλλοτρίωσης. Και πίσω του, κάτι έντονα ανθρώπινο: μια αγωνία για το πού κατευθύνεται τελικά ο σύγχρονος κόσμος.

Χωρίς να αποκαλύπτει πολλά, η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από την απαγωγή μιας ισχυρής διευθύντριας ενός φαρμακευτικού κολοσσού από δύο άντρες που πιστεύουν πως η γυναίκα αυτή δεν είναι ακριβώς... άνθρωπος. Μέσα από αυτή τη φαινομενικά παρανοϊκή αφετηρία, ο Γιώργος Λάνθιμος εξερευνά τη συλλογική παράνοια μιας κοινωνίας που έχει πάψει να διακρίνει την αλήθεια από το ψέμα. Η ιστορία, αν και διαδραματίζεται σε ελάχιστα σκηνικά της Αμερικής, απλώνει τα πλοκάμια της προς τα έξω, αγγίζοντας πολιτικές, οικολογικές και φιλοσοφικές διαστάσεις με την ίδια άνεση που κάποτε άγγιζε τον μύθο ή τη σάτιρα.

Το καστ είναι σίγουρα κομμάτι της επιτυχίας της ταινίας

Η Emma Stone, η μούσα του σκηνοθέτη, επιστρέφει με μια ερμηνεία σχεδόν υποβλητική. Κρατά την ψυχραιμία μιας γυναίκας που έχει μάθει να επιβιώνει σε έναν κόσμο εξουσίας, την ίδια στιγμή που γύρω της όλα αποδομούνται. Ο Jesse Plemons, από την άλλη, είναι ταυτόχρονα θύμα και θύτης, ένας άνθρωπος που πιστεύει πως πολεμά το κακό, ενώ ίσως υπηρετεί κάτι χειρότερο. Μαζί συνθέτουν ένα εκρηκτικό δίδυμο που δίνει υπόσταση στο αλλόκοτο ηθικό τοπίο της ταινίας.

Kαι φυσικά, η απίθανη φωτογραφία είναι ακόμα ένας λόγος για να δει κανείς την ταινία. Τίποτα δε θα ήταν ίδιο αν δε βλέπαμε την Emma Stone με ξυρισμένο κεφάλι, λευκή από την «αλεξι-εξωγήινη» αλοιφή και, στη συνέχεια, γεμάτη αίματα -πολλά αίματα!- να συνεχίζει να υπερασπίζεται τον εαυτό της σε ένα ατελείωτο ψυχολογικό παιχνίδι εξουσίας ανάμεσα στην ίδια και τον απαγωγέα της. Ο Robbie Ryan, στο μεταξύ, κινηματογραφεί μαγικά, παρατηρώντας τους ήρωες όπως ένας επιστήμονας παρακολουθεί τα πειραματόζωά του.

Στην καρδιά του Bugonia βρίσκεται μια βαθιά αμφισβήτηση της έννοιας της αλήθειας. Ο Λάνθιμος -προτιμά να αφήνει τις ερωτήσεις να αιωρούνται, σαν ένα σμήνος μελισσών που δεν βρίσκει πια κυψέλη-, παρακολουθεί πώς οι θεωρίες συνωμοσίας και η εταιρική εξουσία γίνονται δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Πώς οι άνθρωποι ψάχνουν να βρουν νόημα μέσα στο χάος, έστω κι αν χρειαστεί να εφεύρουν εχθρούς. Άλλωστε, λογική και παραφροσύνη βαδίζουν πια στο ίδιο μήκος κύματος.

Γιατί "Bugonia";

Ο τίτλος Bugonia, δανεισμένος από την αρχαία δοξασία πως οι μέλισσες γεννιούνται από το πτώμα ενός βοδιού, λειτουργεί εδώ ως σύμβολο μιας κοινωνίας που προσπαθεί να αναγεννηθεί από τη δική της σήψη. Οι μέλισσες -τα κατεξοχήν πλάσματα της συλλογικής εργασίας- μετατρέπονται σε μεταφορά για τις ανθρώπινες κοινότητες που παραπαίουν ανάμεσα στη συνεργασία και την αυτοκαταστροφή. Έτσι, λοιπόν, η ταινία τονίζει τη μαζική ψευδαίσθηση και την απελπισία της εποχής της αποξένωσης, όπου η πραγματικότητα μοιάζει σαν να μην είναι... πραγματικότητα.

Μια ταινία δύσκολη, θα μπορούσε κανείς να πει, αλλά ταυτόχρονα, ίσως η πιο κατανοητή δουλειά του Λάνθιμου μέχρι τώρα. Το περνάει το μήνυμά της, αυτό είναι το μόνο σίγουρο.

Δείτε το trailer: