Πριν από μερικά χρόνια, ο John Stefanidis σε μια συνέντευξή του στο BBC Radio, εξιστορώντας μια σειρά ιστορικών στιγμών της ζωής του, περιέγραψε: «Έκανα ένα ταξίδι στα ελληνικά νησιά με έναν Ιταλό φίλο το καλοκαίρι του 1963. Ήμασταν στο όμορφο γιοτ κάποιου, αλλά βαριόμασταν τόσο, στείλαμε στον εαυτό μας ένα τηλεγράφημα για να πούμε ότι υπήρχε έκτακτη ανάγκη κι έπρεπε να φύγουμε».
Σχεδιάστηκε να συναντήσουν τον φίλο τους καλλιτέχνη, Teddy Millington-Drake, στη Μύκονο, μετά πήγαν στη Ρόδο και μετά από 18 ώρες σε μια παλιά βάρκα φορτωμένη με ζώα, έφτασαν στην Πάτμο.
Η Χώρα στην κορυφή του λόφου αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1999, αλλά την ημέρα που ο Stefanidis και ο Millington-Drake ξεκίνησαν από το λιμάνι για να αναζητήσουν φαγητό και καταλύματα, ο λαβύρινθος των δρόμων και των κατεστραμμένων σπιτιών της ήταν ακόμα σε μεγάλο βαθμό εγκαταλελειμμένος. Βλέποντας μόνο δυνατότητες –ο Στεφανίδης αργότερα είπε πως η Χώρα είχε την ομορφιά ενός πίνακα του Giorgio de Chirico– μέχρι το τέλος εκείνου του πρώτου καλοκαιριού στην Πάτμο, ο ίδιος και ο φίλους διαπραγματεύονταν να αγοράσουν μια αγροικία του 17ου αιώνα κοντά στον λόφο, ακριβώς κάτω από τις επάλξεις του μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη.
Ενώ φαίνεται φυσικό κάποιος Έλληνας να αγοράσει ένα σπίτι στη χώρα του, ο Stefanidis γεννήθηκε στην Αίγυπτο. «Είμαι αυτό που λέμε Αλεξανδρινός Έλληνας, καθώς η οικογένειά μου καταγόταν από την Αλεξάνδρεια», λέει. «Είναι αρκετά διαφορετικό. Εκείνη την εποχή η Αλεξάνδρεια ήταν μια πραγματικά μεσογειακή πόλη, πολύ κοσμοπολίτικη. Ο ρατσισμός ήταν εντελώς ξένος – θεωρούνταν δεδομένο ότι οι άνθρωποι είχαν διαφορετικό υπόβαθρο».
Γεννημένος στο Κάιρο το 1937, ο ίδιος έζησε για ένα διάστημα με τους γονείς του στην Ερυθραία. Στα οκτώ, στάλθηκε πίσω στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα για να ζήσει με τη θεία και τον θείο του και να πάει σχολείο. «Ήταν εξαιρετικά στοργικοί και πολύ καλλιεργημένοι», αναφέρει. «Θυμάμαι ότι ήθελα να πάω σινεμά, αλλά ο θείος μου με έστειλε στο Μουσείο του Καΐρου. Απόλαυσα αυτές τις επισκέψεις, αλλά δεν υπήρχε εναλλακτική λύση, αν καταλάβατε τι εννοώ».
Σύντομα ενθουσιάστηκε από την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης και αυτό που αργότερα θα περιέγραφε ως «η μεταμορφωτική δύναμη του φωτός» - μια θεμελιώδης εμπειρία στην ανάπτυξή του ως καλλιτεχνική φύση. Το 1955, μετακόμισε στην Αγγλία για να σπουδάσει στην Οξφόρδη, αποφοιτώντας με πτυχίο στις σύγχρονες γλώσσες. «Στη συνέχεια δούλεψα στη διαφήμιση για πέντε χρόνια στο Μιλάνο», λέει ο ίδιος. «Ήξερα μετά από τρία χρόνια ότι δεν ήταν για μένα».
Επέστρεψε στην Πάτμο τον χειμώνα για να ξεκινήσει την αποκατάσταση της αγροικίας στη Χώρα, συνεργαζόμενος με τον Θωμά Υψηλάντη, «τον έναν καλό μάστορα του νησιού». Διαθέτοντας τρία επίπεδα το σπίτι ήταν εγκαταλελειμμένο για 25 χρόνια, αλλά ο σκελετός του ήταν καλός, με σκαλιστές πόρτες, λευκασμένα ξύλινα δάπεδα κι ένα διπλό θολωτό ιδιωτικό παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Ευστάθιο στο κάτω μέρος του κήπου.
Οι τοίχοι με αντηρίδες επισκευάστηκαν και ασβεστώθηκαν, μια αποθήκη άνοιξε με ένα παράθυρο κι ένας ντόπιος λιθοξόος χρησιμοποίησε βότσαλα από μια κοντινή παραλία για να φτιάξει ένα μωσαϊκό θαλάσσιου φιδιού στο δάπεδο. Στο εσωτερικό, έπιπλα και αρχιτεκτονικά στοιχεία βάφτηκαν μπλε. Ένα άλλο δωμάτιο έγινε γνωστό ως Freya Stark Terrace, που πήρε το όνομά του από τον μελετητή και τον ταξιδιωτικό συγγραφέα που εργαζόταν στη βεράντα κάθε πρωί πριν κατευθυνθεί στην παραλία για μπάνιο.
Άλλες προσθήκες και βελτιώσεις έγιναν κατά τη διάρκεια των ετών. Ένα σπίτι αγοράστηκε για να δημιουργηθούν ξενώνες το 1966 κι επιπλέον γη για να επεκταθεί ο κήπος, που τώρα είναι γεμάτος με κυπαρίσσια, ελιές κι εσπεριδοειδή. Η δομή του σπιτιού, ωστόσο, δεν έχει αλλοιωθεί. Ο ίδιος θα πει: «Η φιλοσοφία μου για τα σπίτια είναι ότι πρέπει να διατηρήσουν την ακεραιότητά τους. Το μεγαλύτερο μέρος του σπιτιού είναι του 17ου αιώνα. Ήθελα να το κάνω άνετο, αλλά να το αλλάξω όσο το δυνατόν λιγότερο».
Το καλοκαίρι του 1964 ήταν το πρώτο που πέρασε κάτω από την πρόσφατα ανακαινισμένη στέγη. Σαγηνευμένος από τη «διαύγεια της Ελλάδας» όπως και το αρχαίο θαύμα της Αιγύπτου πριν από χρόνια, ο Stefanidis έφυγε από το Μιλάνο για την Αθήνα αμέσως μετά. Η ανακαίνιση είχε απελευθερώσει το ταλέντο του για τη δημιουργία όμορφων σπιτιών και το 1967, ίδρυσε το αρχιτεκτονικό του γραφείο με εξειδίκευση στο interior design στο Λονδίνο. Οι πελάτες του περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την Τράπεζα της Αγγλίας και το Claridges.
Η φίλη του, Susanna Moore, συνέγραψε ένα βιβλίο το 2010, "An Island Sanctuary", το οποίο είναι αφιερωμένο στο σπίτι του στην Ελλάδα. «Δεν θέλω ποτέ να είμαι με κανέναν εκτός από τον John», λέει, «και ποτέ πουθενά παρά μόνο στο σπίτι του στη Χώρα». Σίγουρα θα ήταν δύσκολο να βρεις ένα σπίτι πιο εμβληματικό για τη Μεσόγειο και όλο το διαπολιτισμικό θαύμα που αντιπροσωπεύει. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τον κοσμοπολίτη interior design.
Ο παραδεισένιος κήπος στη σκιά του βυζαντινού κάστρου έχει ένα ξύλινο τραπέζι στρωμένο μέσα στα κυπαρίσσια, τα γιασεμιά και τους βασιλικούς. Φέτες από καρπούζι κομμένες σε ζωγραφισμένες στο χέρι κεραμικές πιατέλες με φόντο το Αιγαίο από ψηλά παίρνουν θέση στον πάγκο της κουζίνας του, ενώ στην ταράτσα ανεμίζουν λευκές γάζες και τα αστέρια φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού όταν πέσει το σκοτάδι. Σοκάκια πέτρινα και σκάλες ασβεστωμένες, λευκές, σμιλεμένες σαν γλυπτά από τα ατέλειωτα αυγουστιάτικα μελτέμια, που είναι δροσερά και μελωδικά, σαν τα ελληνικά ποιήματα που γίνονται τραγούδι και ταξιδεύουν μέσα στους αιώνες.
Αυτά είναι τα καλοκαίρια του διάσημου σχεδιαστή, interior designer και συγγραφέα John Stefanidis στην Πάτμο, σε ένα σπίτι του 17ου αιώνα που το αγόρασε χωρίς ρεύμα και νερό και με πείσμα και μεράκι το μετέτρεψε σε έναν επίγειο παράδεισο.
Ανακαλύψτε στην gallery περισσότερες φωτογραφίες του σπιτιού!
