Στην καρδιά του παραδοσιακού οικισμού Πύργος της Σαντορίνης, το αρχιτεκτονικό όραμα του γραφείου THIS IS IMDA έρχεται να επαναπροσδιορίσει τη σχέση ανάμεσα στο χάος και την τάξη. Σε μια ιδιοκτησία που ανήκε σε αρχοντικό του 1876, ανασυγκροτούνται δύο υπόσκαφοι χώροι που άλλοτε φιλοξενούσαν το οικιακό προσωπικό, καθώς και δύο παλιοί σταύλοι και μια προσθήκη κτιρίου, συνθέτοντας ένα έργο που φέρει έντονα το στίγμα της μνήμης αλλά και της ελευθερίας στη φόρμα.

Αποκατάσταση της ιστορικής συνέχειας

Έπειτα από μελέτη φωτογραφικών αρχείων, αποκαλύφθηκαν αλλοιώσεις της δεκαετίας του 1970 που διέσπασαν την ενιαία αισθητική του κτίσματος, αντιβαίνοντας στον κανόνα της ομοιογένειας που χαρακτήριζε τον Πύργο. Η αποκατάσταση των αξιών της ισότητας και της ενότητας, εμπνευσμένη από την εποχή της Ενετοκρατίας, υπήρξε ο πυρήνας της πρότασης. Το αποτέλεσμα είναι μια νέα αρχιτεκτονική γλώσσα ασύμμετρης συμμετρίας, όπου κάθε στοιχείο συνδιαλέγεται με το παρελθόν χωρίς να το μιμείται.

Εξωτερική αφήγηση 

Η εξωτερική μορφολογία του συγκροτήματος ενσαρκώνει μια τολμηρή και σχεδόν κινηματογραφική γεωμετρία. Κεκλιμένοι τοίχοι, ασύμμετρες γωνίες και κατακερματισμένες επιφάνειες συνθέτουν έναν χώρο που θυμίζει κίνηση. Ωστόσο, αυτό το φαινομενικά χαοτικό τοπίο δεν προκαλεί σύγχυση. Αντιθέτως, αποπνέει έναν αυστηρά ελεγχόμενο δυναμισμό, μία τάξη μέσα από την αταξία.

Προστατευτική «αταξία»

Παρά την πολυπλοκότητα των επιφανειών, το σύνολο γεννά μια αίσθηση καταφυγίου και οικειότητας. Οι απότομες κλίσεις και οι υπερυψωμένοι όγκοι προσφέρουν ιδιωτικότητα και οργανώνουν τον χώρο με φυσική απαλότητα. Η αίσθηση του «ακανόνιστου» εδώ δεν λειτουργεί καταστροφικά αλλά ως μια ήπια αποδόμηση της βεβαιότητας, ανοίγοντας δρόμο στη φαντασία και την ανακάλυψη.

Εσωτερική αρμονία και ισορροπία

Στο εσωτερικό, το αρχιτεκτονικό αφήγημα αλλάζει ύφος. Οι αυστηρές γραμμές του εξωτερικού τοπίου αντισταθμίζονται από ήπιες καμπύλες, θολωτά ανοίγματα και διακριτικές μεταβάσεις. Η εμπειρία του χώρου αποκτά συνέχεια, σαν ένας ζωντανός οργανισμός. Οι θόλοι λειτουργούν ως δομικοί αλλά και συναισθηματικοί άξονες, ριζωμένοι στην αρχιτεκτονική παράδοση του νησιού. Η εσωτερική διάταξη εξισορροπεί με το εξωτερικό χάος με γαλήνη.

Η έννοια της εξερεύνησης

Το έργο απορρίπτει την αυστηρή διάταξη και την καθορισμένη κυκλοφορία. Η κίνηση μέσα στον χώρο είναι ελεύθερη, σχεδόν διαισθητική. Δεν υπάρχουν καθορισμένοι άξονες ή γραμμικές διαδρομές. Κάθε στροφή είναι μια εμπειρία, κάθε πέρασμα μια ανακάλυψη. Η αρχιτεκτονική εδώ γίνεται ένα τοπίο συνάντησης. Πρόκειται για έναν χώρο που προσκαλεί να κατοικηθεί με αργό ρυθμό και συναίσθημα.

Το φως ως ζωντανό συστατικό

Καθοριστικό ρόλο στην εμπειρία του χώρου παίζει το φως. Οι γωνιώδεις όγκοι σχεδιάστηκαν ώστε να παγιδεύουν και να αναδιανέμουν το φυσικό φως με τρόπο σχεδόν γλυπτικό. Καθώς αλλάζει η πορεία του ήλιου, οι επιφάνειες αναδεικνύονται μέσα από αντιθέσεις σκιάς και φωτός, προσδίδοντας κίνηση σε στατικά στοιχεία. Το φως είναι ενεργός συνεργάτης στην αρχιτεκτονική αφήγηση.

Υλικότητα και χρώμα

Η υλικότητα του έργου συνδέεται στενά με το φυσικό περιβάλλον. Οι αποχρώσεις είναι ήπιες, ξεθωριασμένες από τον ήλιο, σχεδόν απορροφούνται από το τοπίο. Οι επιφάνειες μοιάζουν να διαλύονται μέσα στη θερμότητα, να αποσυντίθενται με φυσικότητα και να ενσωματώνονται στη γη. Η «αταξία» εκδηλώνεται και στη φθορά της ύλης.

Η μνήμη 

Η αρχιτεκτονική του Πύργου δεν έχει το δικό της νόημα. Το έργο επιχειρεί να συλλάβει την παράδοση στην ουσία του. Μέσα από τη χρήση αρχιτεκτονικών αρχετύπων και αποσπασματικών αναφορών, η παράδοση προσεγγίζεται ως μνήμη, όπως τη βιώνουμε στον χρόνο: επανασυντεθειμένη και ζωντανή.

Η φιλοσοφία 

Ο τίτλος του έργου 'Chaos is Calling – Harmony in Entropy' αποκτά ουσιαστικό περιεχόμενο μέσα από αυτή την αρχιτεκτονική εμπειρία. Το χάος λειτουργεί ως πρόσκληση για εξερεύνηση. Η αρμονία δεν αναδύεται μέσα από προβλέψιμη τάξη, αλλά γεννιέται μέσα στην αβεβαιότητα, την ελεύθερη φόρμα και τη δημιουργική αποδόμηση. Πρόκειται για μια πρόταση που επανασυνθέτει το μέλλον της αρχιτεκτονικής μέσα από την ίδια την αστάθεια της ύπαρξης.

Αρχιτεκτονική: THIS IS IMDA /  Ioanna Tsagkouli

Φωτογραφία: Vassilis Iliades Clear Line Photography