Αφορμή για την εμπνευσμένη κουβέντα μας, στάθηκε η πρώτη του ατομική έκθεση “Εlemental Folds” στην Carpenters Workshop Gallery του Παρισιού, που συνεχίζεται μέχρι το τέλος Ιουλίου. Ένας νεαρός Έλληνας, με πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά, που το όνομά του φιγουράρει ανάμεσα στα πιο hot ονόματα του art & design, έχει ήδη καταφέρει πολλά.

Μιλήστε μας για την πορεία σας, πως ξεκίνησαν όλα, ποιο ήταν το σημείο εκκίνησης και πως εξελίχθηκε η διαδρομή σας…

Το καλλιτεχνικό-αν μπορούμε να το πούμε έτσι-, αλλά και το κατασκευαστικό στοιχείο υπήρχαν στη ζωή μου από μικρή ηλικία. Στην αρχή, φυσικά, μ’ έναν παιδικό τρόπο, αλλά σιγά σιγά άρχισαν να παίζουν σημαντικό ρόλο. Οι γονείς μου πάντα με στήριζαν σε αυτό και ήμουν πολύ τυχερός που το ίδιο συνέβαινε και στα σχολεία που πήγα. Στο λύκειο άρχισα να σκέφτομαι την Καλών Τεχνών, ύστερα την Αρχιτεκτονική, και στο τέλος, αποφάσισα να σπουδάσω design στη Σύρο. Εκεί είχα και μια από τις πιο καθοριστικές συναντήσεις της πορείας μου -με τον Ζάχο Σταθόπουλο. Αδελφικός μου φίλος πλέον, ήταν, επίσης, φοιτητής στη Σύρο και είχε μόλις επιστρέψει στο νησί από την Ολλανδία, όπου δούλευε για το φημισμένο Atelier Van Lieshout. Αμέσως ξεκίνησε το δικό του studio, όπου σχεδίαζε και κατασκεύαζε έπιπλα και άλλα αντικείμενα, κι εγώ άρχισα να δουλεύω εκεί. Σύντομα κατάλαβα ότι μοιραζόμαστε κοινές αντιλήψεις και μας συνδέει ένα δυνατό πάθος για το design. Εγώ μέχρι τότε νόμιζα ότι θα σχεδίαζα αυτοκίνητα. Από την επαφή μου μαζί του έμαθα ότι το design δε συνδέεται απαραίτητα με τη βιομηχανία, αλλά μπορεί να είναι DIY, μοναδικό, χειροποίητο, ιδιαίτερο και να συμβαίνει σε μικρά εργαστήρια. Ταυτόχρονα, οι κουβέντες μας για τη διεθνή σκηνή τέτοιων σχεδιαστών με οδήγησε στο να φύγω κι εγώ στην Ολλανδία, ψάχνοντας μεγαλύτερες προκλήσεις.

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως τo όνομα σας φιγουράρει ανάμεσα στα πιο hot ονόματα στον χώρο του art & design, στην σχεδιαστική ομάδα της Carpenters workshop gallery. Πως το καταφέρατε αυτό;

Περισσότερο ήταν κάτι που «συνέβη» παρά που «κατάφερα». Δεν ήταν ποτέ συνειδητός στόχος μου. Πρόκειται για μια σημαντική gallery στον χώρο αυτό, κι οι άνθρωποί της έχουν πάντα τις κεραίες τους τεντωμένες, αναζητώντας συνεργασίες με νέους σχεδιαστές. Στη συνάντησή μας βοήθησαν δύο πράγματα: το πρώτο ήταν το μεταπτυχιακό μου στην Design Academy Eindhoven -τόσο ως μια συνθήκη που διαμόρφωσε ουσιαστικά τη δουλειά μου όσο και ως πλατφόρμα με δυνατότητες προβολής σ’ ένα πολύ ευρύ κοινό και στους μεγαλύτερους διεθνείς φορείς γύρω από το design. Άρα, με κάποιον τρόπο ήμουν στο σωστό μέρος για να με «δουν» οι Carpenters. Το δεύτερο είναι πως ήμουν αρκετά τυχερός, ώστε να επιλεγεί η δουλειά μου από τη Lidewij Edelkoort για μια από τις εκθέσεις που επιμελήθηκε το 2017 στους Carpenters στο Λονδίνο. Η Li, που θεωρείται guru του design, μου έδωσε πρώτη βήμα. Έτσι γνωρίστηκα μαζί τους, ταιριάξαμε και αρχίσαμε να δουλεύουμε μαζί.

Τι πιστεύετε πως είναι αυτό που κάνει τη δουλειά σας να ξεχωρίζει; Ποια είναι η προσέγγιση σας;

Δεν βλέπω καθόλου ανταγωνιστικά τον χώρο του design και για να είμαι ειλικρινής, νομίζω πως ναι μεν υπάρχουν στοιχεία της δουλειάς που τη διαφοροποιούν σε σχέση μ’ ένα μεγάλο κομμάτι του χώρου αυτού, αλλά ταυτόχρονα νιώθω πως δεν είμαι μόνος. Υπάρχει ένα διεθνές ρεύμα σχεδιαστών και καλλιτεχνών, που έχει παρόμοια προσέγγιση, και νιώθω ότι ταυτίζομαι με αυτό που κάνουν και αντλώ δύναμη να συνεχίσω. Υπάρχει μια αίσθηση κοινότητας, ακόμη κι αν δεν τους έχω συναντήσει από κοντά τους περισσότερους. Αυτά που μας ενώνουν είναι αρκετά. Καταρχάς, η αντίληψη των αντικειμένων που μας περιβάλλουν, όχι με βάση τη χρηστικότητά τους, αλλά ως κομμάτια του σύγχρονου υλικού πολιτισμού. Μετά, η ανάγκη για ποίηση στο καθετί. Κάθε έργο είναι αποτέλεσμα ενός συνόλου αποφάσεων που παίρνεις στην πορεία της δημιουργίας, και κάθε απόφαση είναι προσωπική και δύσκολη. Καμία δεν παίρνεται επειδή «αυτό έτσι γίνεται», αλλά ίσα ίσα πηγαίνοντας κόντρα σε αυτό ακριβώς. Έπειτα, η αποδοχή του άσχημου ως κομματιού του όμορφου και της ατέλειας, ως αναπόσπαστου μέρους οποιασδήποτε ανθρώπινης κατασκευής. Επίσης, η προσπάθεια να κρατηθεί η διαδικασία κατασκευής ανοιχτή και ζωντανή με όλο τον φόβο και το ρίσκο που αυτό συνεπάγεται. Τέλος, ο χώρος που αφήνουμε στα έργα να μας εκπλήξουν κι εμάς καθώς εξελίσσονται. Χρειάζεται πίστη και υπομονή, κι αυτό είναι το πιο δύσκολο: να βρίσκεις λόγους να πιστεύεις ότι αξίζει τον κόπο.

Δημιουργείτε αντικείμενα τέχνης χρησιμοποιώντας διαφορετικά υλικά σε μία σύνθεση που συνδυάζει διαφορετικές υφές και εντυπωσιακές αλλοπρόσαλλες συνδέσεις σε ένα εκπληκτικά άρτιο αποτέλεσμα. Πως ξεκίνησε σαν ιδέα όλο αυτό και πως εξελίχθηκε;

Αν το σκεφτείτε, αυτή θα μπορούσε να είναι μια περιγραφή του πλανήτη που ζούμε. Η αντίληψη που έχουμε για το τι είναι αλλοπρόσαλλο και τι άρτιο έχει να κάνει με αυτό που υπάρχει ήδη γύρω μας, είτε αυτό είναι φύση είτε ανθρώπινη κατασκευή. Η ιδέα γεννήθηκε όταν βρέθηκα μπροστά σ’ ένα μπαρόκ έπιπλο, που λέγεται Badminton Cabinet. Είναι το ακριβότερο όλων των εποχών, φτιαγμένο από τα πολυτιμότερα υλικά στον κόσμο και από τους καλύτερους μάστορες στο είδος τους, που αφιέρωσαν αρκετά χρόνια για την κατασκευή του. Το απόλυτο σύμβολο ματαιοδοξίας. Υπήρχε κάτι που λάτρευα σε αυτό και κάτι που μισούσα. Προσπάθησα να αντιστρέψω ό,τι με ενοχλούσε, αλλά με σεβασμό στο έργο των μαστόρων και το όραμά τους. Η ιεράρχηση των υλικών, για παράδειγμα, σε πολύτιμα ή ευτελή είναι μια ανθρώπινη επινόηση βασισμένη σε μια ωφελιμιστική ματιά πάνω στον κόσμο. Η φύση δεν κάνει τέτοιες διακρίσεις. Το πεύκο και ο έβενος είναι εξίσου σημαντικά. Το ίδιο και ο χρυσός με τον σίδηρο, το μάρμαρο με το χαλίκι. Ήθελα στο δικό μου έργο να χωρέσω ολόκληρο τον κόσμο και το προσπάθησα μ’ έναν σχεδόν εμμονικό τρόπο. Έπειτα, είναι η απόρριψη της πεποίθησης που θέλει τον δημιουργό να γεννά μια ιδέα στο μυαλό του από το πουθενά, πιστεύοντας ότι ξεκινά από το «υλικό μηδέν» για να ζωντανέψει το έργο του. Δεν είναι έτσι, προφανώς. Η φύση, τα υλικά, έχουν τη δική τους υπόσταση και δεν περιμένουν τον δημιουργό να τα νοηματοδοτήσει ούτε να τα μετατρέψει σε κάτι «όμορφο». Τι μπορεί να είναι πιο όμορφο από την ακατέργαστη ύλη, τη φύση; Καθετί έχει τις δικές του ιδιότητες και δεν μπορούμε να βλέπουμε τον υλικό κόσμο ως έναν χυλό που περιμένει εμάς να του δώσουμε σχήμα. Με αυτές τις αναζητήσεις στο μυαλό μου, προσπάθησα να δώσω χώρο σε όλα αυτά τα στοιχεία: από την ακατέργαστη ύλη, ένα κλαδί, μια πέτρα, μέχρι κομμάτια στα οποία το υλικό έχει σχεδόν κρυφτεί και το μόνο που βλέπεις είναι η δουλειά που έχει γίνει πάνω του, π.χ. ένα πολύχρωμο κεραμικό μωσαϊκό ή ένα κομμάτι μαρκετερί από διαφορετικούς καπλαμάδες. Οι αποφάσεις για το πού και πώς συνδέονται όλα δεν έχουν να κάνουν με το αισθητικό αποτέλεσμα. Όσο αυτό είναι δυνατόν. Στο μυαλό μου πρέπει να υπάρχει πάντα ένας καλός λόγος που να με πείθει.

Πως επιλέγετε τα μικρά τμήματα από ήδη υπάρχοντα αντικείμενα και πως αυτά συνδέονται μεταξύ τους για να λειτουργήσουν ως μέρος ενός νέου συνόλου;

Ο διαχωρισμός ανάμεσα σε πρώτες ύλες που αγοράζω από τους προμηθευτές και σε αντικείμενα που μαζεύω από τον δρόμο προσπαθώ να μην υπάρχει καν. Τα πάντα γύρω μου είναι εν δυνάμει πρώτη ύλη, διαθέσιμη για να γίνει κομμάτι ενός έργου. Το αν τελικά είναι κατάλληλα ή όχι δεν έχει να κάνει με το αν είναι καινούρια ή όχι, με το αν πλήρωσα γι’ αυτά ή όχι. Γενικά, μαζεύω πράγματα και υλικά που μου κεντρίζουν το ενδιαφέρον, χωρίς πάντα να καταλαβαίνω γιατί. Σπασμένα ξύλινα έπιπλα δίπλα από κάδους, μαρμάρινους νεροχύτες πεταμένους σε αλάνες, πολυκαιρισμένες πλαστικές καρέκλες και διάφορα άλλα. Το στούντιο είναι γεμάτο από τέτοια αντικείμενα και μ’ έναν -σχεδόν φυσικό- τρόπο καταλήγουν να γίνονται κομμάτια των έργων, επειδή βρίσκονται εκεί.

Τι μέρος της ζωής σας καταλαμβάνει η τέχνη σας;

Mε απασχολεί πολύ. Έχω μεγάλο πάθος γι’ αυτό που κάνω και παίρνω μεγάλη ικανοποίηση από αυτό. Στο εργαστήριο βρίσκω τον εαυτό μου. Μέσα από τα υλικά και τα εργαλεία, αλλά κυρίως μέσα από τις επιλογές και τον τρόπο, καταλαβαίνω κάτι καινούριο για τον εαυτό μου κάθε μέρα. Το κίνητρο, δηλαδή, στη βάση του είναι με κάποιον τρόπο υπαρξιακό. Άρα, ποιοτικά δεν μπορώ να πω πως αντιλαμβάνομαι τη ζωή μου διακριτά από την τέχνη μου. Τουλάχιστον, δεν προσπαθώ να τα διαχωρίσω. Ποσοτικά, από την άλλη, προσπαθώ να ορίζω αυστηρά τον χρόνο που δουλεύω. Το «έξω» από το στούντιο είναι εξίσου σημαντικό με το μέσα. Είναι αυτό που δίνει νόημα στο μέσα. Και η προσπάθεια να προγραμματίζω και να πειθαρχώ μού επιστρέφει μόνο ικανοποίηση για όσα μπορώ να χαίρομαι έξω από αυτό -το κορίτσι μου, τους φίλους μου, την οικογένειά μου. Φυσικά, υπάρχουν και περίοδοι που τίποτα άλλο δεν έχει σημασία πάρα μόνο το να τελειώσει το έργο για να φύγει στην ώρα του. Συνήθως διαδέχονται από διαστήματα χαλάρωσης και τεμπελιάς, ώστε να διατηρείται μια αναγκαία ισορροπία.

Μιλήστε μας για την πολύχρονη συμμετοχή σας στο studio του Nacho Carbonell στην Ολλανδία. Τι σας πρόσφερε αυτή η εμπειρία και πως είναι ένας Έλληνας να ξεχωρίζει σε μια ξένη χώρα;

Ο χρόνος που πέρασα δίπλα στον Nacho Carbonell ήταν το μεγαλύτερο σχολείο. Τόσο σε σχέση με τη δουλειά την ίδια, μέσα στο εργαστήριο δηλαδή, όσο και στο πώς δομείται η ζωή γύρω από μια τέτοια πρακτική. Έμαθα να δουλεύω το σίδερο και το τσιμέντο, τον μπρούντζο και τη σιλικόνη, το γυαλί και τον χαρτοπολτό. Στην ουσία έμαθα ότι δεν έχει σημασία ποιο είναι το υλικό, αλλά το πώς το προσεγγίζεις, τι κάνεις με αυτό. Κέρδισα μεγάλη αυτοπεποίθηση σε σχέση με τα υλικά και τις ικανότητές μου γύρω από αυτά, αλλά ταυτόχρονα κατάλαβα τη σημασία της αφέλειας και της άγνοιας, της πρώτης ορμής, της αγνής και πηγαίας αμφισβήτησης. Αυτά δεν μπορείς να τα επιδιώξεις, αλλά πρέπει να τα φροντίζεις και να τους αφήνεις χώρο να αναδύονται. Έμαθα να είμαι στρατιώτης όταν πρέπει και κατάλαβα πως μπορώ να είμαι και στρατηγός όταν χρειάζεται. Με λίγα λόγια ωρίμασα ως άνθρωπος και σχεδιαστής, και ο Nacho ήταν και θα είναι για πάντα ο μέντοράς μου. Το ότι κατάγομαι από την Ελλάδα και βρισκόμουν στην Ολλανδία δε με απασχόλησε ποτέ. Στο στούντιο του Nacho, που είναι Ισπανός, δουλεύουν κυριολεκτικά άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο.

Όταν έρχεται η μαγική στιγμή που ένα έργο σας ολοκληρώνεται, τι νοιώθετε και ποιο από όλα τα έργα σας είναι εκείνο που ξεχωρίζετε;

Το κάθε έργο ολοκληρώνεται στην έκθεση όταν περπατάνε άνθρωποι γύρω του και το κουβεντιάζουν. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ποτέ δε νιώθω ότι έχει τελειώσει. Δουλεύω μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο, μέχρι κάποιος να με σταματήσει. Ακόμη κι όταν τα έργα μπαίνουν στα κουτιά, σκέφτομαι ότι θα έχω ακόμη λίγο χρόνο, αφού στηθούν και πριν ανοίξουν οι πόρτες, να τελειώσω κάποιες λεπτομέρειες. Το μαγικό είναι πως πάντα στο τέλος όλα πάνε καλά, σαν να είχαν υπολογιστεί να συμβούν έτσι ακριβώς. Ένα έργο που ξεχωρίζω είναι το “Eye carving machine”, που ξεκίνησα στη διάρκεια του μεταπτυχιακού, αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Είναι μια αυτοματοποιημένη εγκατάσταση που σμιλεύει μια πέτρα σε πραγματικό χρόνο, ενώ το καλέμι καθοδηγείται από το βλέμμα των επισκεπτών της έκθεσης. Το αποτέλεσμα είναι ένα συλλογικό γλυπτό, που ξεκινά στην αρχή της έκθεσης και ολοκληρώνεται με το πέρας της.

Η έκθεση στο Παρίσι και ποιες είναι οι νέες προκλήσεις για εσάς;

Πρόκειται για την πρώτη ατομική μου έκθεση που έρχεται να σφραγίσει τη συνεργασία μου με τους Carpenters, η οποία ελπίζω να κρατήσει καιρό. Αν όλα πάνε καλά, θα ακολουθήσουν κι άλλες, στην Ευρώπη και την Αμερική σύντομα. Η πρόκληση είναι να μπορέσει να εξελιχθεί η δουλειά, χωρίς να κλειστεί σε κάτι ασφαλές, που θα καταλήξει να είναι στιλ και αναπόφευκτα τετριμμένο. Νιώθω ότι αυτήν τη στιγμή κάνω ακριβώς αυτό που θέλω και πως είναι στο χέρι μου να διατηρήσω αυτήν την αίσθηση και στο μέλλον. Προσβλέπω κυρίως στο να συντηρήσω ένα υγιές και συναρπαστικό εργασιακό περιβάλλον για μένα και την ομάδα μου. Να είμαστε χαρούμενοι, να βγάλουμε λεφτά και να συνεχίσουμε να παίζουμε.

Info: Δείτε online την έκθεση "Elemental Folds" στο carpentersworkshopgallery.com