Η ελληνοβρετανή καλλιτέχνης Χλόη Καρνέζη με το έργο της “Junkspace” ξεχώρισε ανάμεσα στα ονόματα χιλιάδων δημιουργών από 113 χώρες και διακρίθηκε στην τρίτη θέση σ' έναν πολύ σημαντικό διεθνή διαγωνισμό. Με αφορμή την ετήσια Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP28), ο διαγωνισμός CreateCOP28 είχε ως στόχο να προβάλει τα έργα νεαρών καλλιτεχνών με θέμα την κρίση του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή. Στην ομάδα των κριτών συμπεριλαμβάνονταν ο Ελβετός καλλιτεχνικός διευθυντής των Serpentine Galleries στο Λονδίνο Hans Ulrich Obrist, ο Ιταλός φωτογράφος Mario Sorrenti, και η ακτιβίστρια Marina Testino. Ανάμεσα σε χιλιάδες αιτήσεις από παραπάνω από 100 χώρες, η Καρνέζη πήρε το τρίτο βραβείο, για το ψηφιακό της έργο της “Junkspace” εξερευνά την «ζωή μετά θάνατον» των αποστημάτων.
«Αν τα σκουπίδια ξεκινούν εκεί που τελειώνει η χρησιμότητα, εναπόκειται στον καθένα μας να φανταστει νέες χρήσης για αντικείμενα, παρατείνοντας έτσι τον κύκλο ζωής τους και αναβάλλοντας τη μετατροπή τους σε απόβλητα.»
Μίλησέ μας για την πορεία σου, πώς ξεκίνησαν όλα, ποιο ήταν το σημείο εκκίνησης και πώς εξελίχθηκε η διαδρομή σου...
Σπούδασα αγγλική λογοτεχνία και δημιουργική γραφή και έπειτα ψηφιακή τέχνη (computational art) στο πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου. Στα έργα μου δίνω την ίδια βαρύτητα, τόσο στο καλλιτεχνικό μέρος, όσο στο κείμενο που το συνοδεύει.
Πώς προέκυψε η συμμετοχή σου στον διεθνή διαγωνισμό CreateCOP28, ποιο ήταν το ζητούμενο και με ποιον τρόπο χειρίστηκες τη δημιουργικότητά σου;
Δημιούργησα το έργο με το οποίο συμμετείχα στο CreateCOP28 με θέμα την κλιματική αλλαγή πριν από περίπου έναν χρόνο. Όταν άκουσα για τον διαγωνισμό ήξερα ότι ήταν καιρός να το «ανασύρω» από τα βάθη του υπολογιστή μου. Έχει πολύ ενδιαφέρον για εμένα, εκτός από το να δημιουργώ τα έργα, να βρίσκω τις κατάλληλες συνθήκες που θα τα ευνοήσουν και θα τα αναδείξουν. Κάποιες φορές χρειάζεται υπομονή.
Πέτυχες μόλις μια σημαντική διάκριση στην 3η θέση. Μίλησέ μας για το έργο σου τι αναφορές έχει και πως το εμπνεύστηκες;
Το έργο μου ονομάζεται “Junkspace” εξερευνά την «ζωή μετά θάνατον» των αποβλήτων. Παίρνει έμπνευση από ένα απόσπασμα του συγγραφέα John Scanlan: «Σκουπίδι είναι αυτό που απομένει όταν το γόνιμο, το πολύτιμο, το θρεπτικό και το χρήσιμο έχει αφαιρεθεί». Εξετάζω τα απόβλητα ως αποτυχία της φαντασίας. Αν τα σκουπίδια είναι υλικό «κέλυφος» ενός «όντος» που κάποτε μας ήταν χρήσιμο, εναπόκειται στον καθένα μας να φανταστει νέες χρήσης για αυτό, παρατείνοντας έτσι τον κύκλο ζωής του και αναβάλλοντας τη μετατροπή του σε απόβλητο. Κυκλοφορώντας στην Αθήνα έκανα 3D scan διάφορα παρατημένα και φθαρμένα αντικείμενα που συναντούσα. Από εκεί τα μετέφερα στον «τρισδιάστατο καμβά» του υπολογιστή μου όπου τα μεταμόρφωσα σε ένα ψηφιακό άγαλμα και animation συνοδευόμενο από κείμενό μου, επιδιώκοντας έτσι να τους δώσω έναν νέο κύκλο ζωής σε έναν νέο δικό τους κόσμο.
Είναι η κλιματική αλλαγή και η ανακύκλωση θέματα που σε εξιτάρουν και γιατί;
Είναι σίγουρα από τα μεγαλύτερα θέματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σήμερα και ιδιαίτερα οι νέες γενιές. Ως καλλιτέχνις σκοπός μου δεν είναι να δώσω πρακτικές λύσεις, αλλά να προσφέρω νέες οπτικές με τις οποίες μπορούμε να προσεγγίσουμε αυτά τα ζητήματα, κρατώντας τα πάντα στο προσκήνιο.
Πόσο σημαντική θεωρείς τη διάκρισή σου ανάμεσα σε καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο;
Γνωρίζοντας ότι ο συγκεκριμένος διαγωνισμός δέχεται ετησίως χιλιάδες συμμετοχές από εκατοντάδες χώρες, σίγουρα δεν περίμενα να λάβω αυτή τη διάκριση, αλλά είναι φυσικά πολύ μεγάλη τιμή μου.
"Digital Αrt" είναι ο νέος τρόπος προσέγγισης της τέχνης και τι σου προσφέρει σαν καλλιτέχνη;
Το Digital Art είναι το νέο είδος τέχνης που θα χαρακτηρίσει την εποχή μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει πια χώρος για τα πιο παραδοσιακά είδη τέχνης. Με ελκύει επειδή είναι άυλο. Στην υπερκαταναλωτική μας κοινωνία έχει αρχίσει να με κουράζει όλη η «ύλη» που μονίμως μας περιτριγυρίζει και ο,τι πιάνει χώρο. Όλη μου η τέχνη υπάρχει μέσα σε έναν υπολογιστή. Ταξιδεύω από χώρα σε χώρα με μια μικρή βαλίτσα και μέσα υπάρχει κάθε έργο που έχω δημιουργήσει ποτέ. Μπορώ να εκθέσω αυτά τα έργα οπουδήποτε αρκεί να υπάρχει μια οθόνη ή ένας προτζέκτορας. Το Digital Art είναι δημοκρατικό: όλα τα software που χρησιμοποιώ είναι δωρεάν και open source. Όποιος και αν είσαι, αν έχεις δεξιότητες και κάτι να πεις, με αυτό μπορείς να αλλάξεις τη ζωή σου και τις ζωές άλλων μέσα από το υπνοδωμάτιό σου.
Πώς προβλέπεις ότι θα εξελιχθεί η τέχνη σε δέκα χρόνια;
Η τεχνιτή νοημοσύνη (ΑΙ) είναι όπως και σε κάθε κλάδο το νέο στοιχείο που θα μεταμορφώσει τον κόσμο της τέχνης, και έχει ήδη αρχίσει να το κάνει. Προσωπικά το βλέπω σαν θετική εξέλιξη και ανυπομονώ να δω πού θα μας οδηγήσει αυτό το νέο κύμα.
Ποια είναι ένα dream project που θα ήθελες να πραγματοποιήσεις;
Μου αρέσει πολύ να δημιουργώ visuals για μουσικούς και μουσικές συναυλίες. Εδώ και περίπου δύο χρόνια είμαι μέλος της Transmoderna, μιας καλλιτεχνικής ομάδας με βάση το Βερολίνο που συνίδρυσε ο γνωστός Γερμανός techno / house DJ Dixon με την καλλιτεχνική διευθύντρια Ana Ofak. Μαζί δημιουργούμε visuals για τις συναυλίες του, ανάμεσα σε άλλα project. Είναι σίγουρα ένα dream project μου που έγινε πραγματικότητα και θα ήθελα να συνεχίσω με παρόμοια projects.
Θεωρείς ότι έχουν διαταραχθεί οι ανθρώπινες σχέσεις στην digital εποχή;
Δεν ξέρω αν είμαι το κατάλληλο άτομο να απαντήσω καθώς είμαι σίγουρα προϊόν την ψηφιακής εποχής. Πήγα από το MSN messenger στο Facebook και τέλος στο Instagram. Η ψηφιακή εποχή μού έχει επιτρέψει να έχω επαγγελματικές ευκαιρίες από την Αθήνα μέχρι την Νέα Υόρκη, και να κάνω φιλίες από την Ελλάδα μέχρι το Μεξικό, το οποίο είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο και όμορφο.
Σε εξιτάρει η ανθρώπινη δημιουργικότητα και σε ποιον τομέα περισσότερο;
Σαφώς! Αυτόν τον καιρό διαβάζω ένα εξαιρετικό βιβλίο επί του θέματος, το The Creative Act του Rick Rubin (ιδρυτής του Def Jam Records). Το προτείνω σε όλους.
Ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης στη ζωή μας σήμερα και πως διαφοροποιείται στο πέρασμα του χρόνου;
Το όμορφο με την τέχνη είναι ότι ανέκαθεν είχε, έχει και θα έχει τον ίδιο ρόλο: το να αποτυπώσουμε αυτόν τον παράξενο κόσμο, να τον κατανοήσουμε, να τον σχολιάσουμε, όλοι μαζί.
Τι έπεται στη συνέχεια;
Ακολουθώντας την διάκρισή μου στον διαγωνισμό του ΟΗΕ έχω λάβει κάποιες προτάσεις για συνεργασία, αλλά είναι πολύ νωρίς να μιλήσω για αυτές. Με την Transmoderna επίσης πάντα ετοιμάζουμε νέα projects με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.
Ποια είναι η σχέση σου με την Ελλάδα και πώς η τέχνη λειτουργεί εδώ;
Καθώς δραστηριοποιούμαι κυρίως στο εξωτερικό, η καλλιτεχνική σκηνή της Ελλάδας μου φαντάζει ένα εντελώς διαφορετικό είδος με δικούς του κανόνες τους οποίους ακόμα δεν έχω μάθει. Αλλά έχω γνωρίσει κάποιους πολύ ταλαντούχους καλλιτέχνες εδώ και πάνω από όλα καλούς ανθρώπους.
Το αγαπημένο σου μουσείο ή gallery και μια έκθεση που δεν θα ξεχάσεις ποτέ;
Πρόσφατα πήγα σε μια φανταστική ομαδική έκθεση στο Barbican του Λονδίνου με τίτλο “RE/SISTERS: A Lens on Gender and Ecology”. Το αγαπημένο μου έργο, σχετικό και με την δικη μου δουλειά με τα απόβλητα, ήταν το “Touch Sanitation” (1979-1980) της Mierle Laderman Ukeles, όπου η καλλιτέχνις έκανε χειραψία με κάθε έναν από τους 8.500 εργάτες καθαριότητας της Νέας Υόρκης, ευχαριστώντας τους για την δουλειά που κάνουν για την πόλη και τους κατοίκους της.
Ποιος είναι ο ορισμός της ομορφιάς για εσένα;
Ό,τι στην αρχή μου φαίνεται άσχημο αλλά με τον καιρό όλο και ομορφαίνει.
Ποια ήταν η πιο μαγική στιγμή σου;
Όσον αφορά την δουλειά θα έλεγα ότι ήταν το event της Transmoderna τον Οκτώβριο του 2022 στο Printworks London. Ο Dixon έπαιζε για 11 ώρες ασταμάτητα και η δουλειά των καλλιτεχνών της Transmoderna έπαιζε σε γιγαντοοθόνες όλη την βραδιά καθώς αποκάτω χόρευαν 5.000+ άτομα. Το να βλέπω την δουλειά μου, την σκληρή δουλειά της υπόλοιπης ομάδας, και το πώς ο Dixon και η Ana Ofak συνεργάστηκαν για να το δημιουργήσουν όλο ήταν πολύ συγκινητικό και αξέχαστο θα έλεγα. Η ατμόσφαιρα εκείνη τη βραδιά ήταν ηλεκτρισμένη όπως και σε όλα τα events Dixon x Transmodena.
Η αλλαγή που θα ήθελες να δεις να συμβαίνει...
Ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Η καλύτερη συμβουλή που σου έχουν δώσει ποτέ...
Είναι δυο λέξεις: Intentional Serendipity. Είναι όταν αναγνωρίζεις ότι υπάρχει ένα ποσοστό τύχης πίσω από καθε επιτυχία, αλλά επιδιώκεις να βάζεις τον εαυτό σου σε καταστάσεις που μπορεί να έχεις καλή τύχη. Και εννοειται σιγουρεύεσαι ότι όταν σε βρει τελικά η καλή τύχη εσύ θα είσαι έτοιμη να την εκμεταλλευτείς, έχοντας βάλει από πίσω πολλή δουλειά απο πριν.
Περιγράφοντας τον εαυτό σου με τρεις λέξεις...
ADHD, INFJ, Ravenclaw.
Η χαρά της ζωής περιλαμβάνει...
Παιδιά, ζώα και λουλούδια όπως είπε ο Καζαντζάκης.
Το πιο αγαπημένο σου αντικείμενο και και τι θέση έχει στη ζωή σου;
Αυτή η ερώτηση έχει ενδιαφέρον στο πλαίσιο του Junkspace το οποίο ασχολείται με την υλικότητα και τον υπερκαταναλωτισμό. Προσπαθώ να έχω όλο και λιγότερα αγαπημένα αντικείμενα όσο περνούν τα χρόνια. Αυτός είναι ο σκοπός τουλάχιστον.
Τα επόμενά σου σχέδια;
Όταν ένα project μου αναδεικνύεται όπως το Junkspace αυτή τη στιγμή επιστρέφω σε αυτό και βλέπω σε ποιες νέες κατευθύνσεις μπορεί να με πάει. Αυτός είναι ο σκοπός μου τώρα. Παράλληλα ετοιμάζομαι να δώσω μια παρουσίαση με θέμα την τεχνητή νοημοσύνη και την τέχνη στο CICA Museum Σύγχρονης Τέχνης στη Σεούλ το καλοκαίρι του 2024.
Μια τέλεια μέρα θα ξεκινούσε... και θα τελείωνε...
Μια τέλεια μέρα θα ξεκινούσε και θα τελείωνε με τον σκύλο μου τον Rufus να κοιμάται στα πόδια μου.
Παρακολουθήστε το video:
