Εμπνευσμένη από τα απόκοσμα πλάσματα της Leonora Carrington (1917-2001), μιας από τις πιο διάσημες γυναίκες-εκπροσώπους του κινήματος του σουρεαλισμού, η 59η Διεθνής Έκθεση Τέχνης της Μπιενάλε Βενετίας έχει ως στόχο να μας ωθήσει να φανταστούμε νέους τρόπους συνύπαρξης και μεταμόρφωσης. Όπως αναφέρει η curator της κεντρικής διοργάνωσης και Ιταλίδα στην καταγωγή, Cecilia Alemani, η “Milk of Dreams” δανείζεται τον τίτλο της από το ομότιτλο βιβλίο της Carrington, που περιγράφει έναν μαγικό κόσμο όπου η ζωή επαναπροσδιορίζεται συνεχώς μέσα από το πρίσμα της φαντασίας. Όπως επισημαίνει: «Είναι ένας κόσμος όπου ο καθένας μπορεί να αλλάξει, να μεταμορφωθεί, να γίνει κάτι ή κάποιος άλλος».

Παράλληλα, η έκθεση αποτίνει φόρο τιμής σε μια γυναίκα-καλλιτέχνιδα με πάθος, τόλμη και ιδιαίτερο εικαστικό αποτύπωμα, φέρνοντας το έργο της σε επαφή με το ευρύ κοινό.

Η Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια, ωστόσο πέρσι έχασε το ραντεβού της με το κοινό, λόγω της πανδημίας. Έτσι, θα ήταν μάλλον αδύνατον η διοργάνωση του 2022 να μην επηρεαστεί από τη νέα πραγματικότητα. Όπως αναφέρει η Alemani, η νέα αυτή έκθεση δεν είναι για την πανδημία, αλλά αναπόφευκτα καταγράφει τις ανατροπές της εποχής μας. «Σε τέτοιες στιγμές, όπως δείχνει ξεκάθαρα η ιστορία της Μπιενάλε, η τέχνη και οι καλλιτέχνες μπορούν να μας βοηθήσουν να οραματιστούμε νέους τρόπους συμβίωσης και άπειρες νέες ευκαιρίες αλλαγής. Τα ερωτήματα που αναδύονται φαίνεται ν’ αποτυπώνουν αυτήν τη στιγμή της ιστορίας, όταν απειλείται η ίδια η επιβίωση του είδους, αλλά και να συνοψίζουν πολλές άλλες έρευνες που διαπερνούν τις επιστήμες, τις τέχνες και τους μύθους της εποχής μας. Πώς αλλάζει ο ορισμός του ανθρώπου; Τι συνιστά τη ζωή και τι διαφοροποιεί το φυτό και το ζώο, τον άνθρωπο και τον μη άνθρωπο; Ποιες είναι οι ευθύνες μας απέναντι στον πλανήτη, στον συνάνθρωπο και στα άλλα όντα; Και πώς θα ήταν η ζωή χωρίς εμάς; Αυτά είναι μερικά από τα βασικά ερωτήματα για την 59η Μπιενάλε Τέχνης, που εστιάζει σε τρεις θεματικές περιοχές: την αναπαράσταση των σωμάτων και τις μεταμορφώσεις τους, τη σχέση μεταξύ ατόμων και τεχνολογιών και τη σύνδεση μεταξύ των σωμάτων και της Γης», αναφέρει. Ο έτερος «πυλώνας» της Μπιενάλε, ο πρόεδρός της, Roberto Cicutto, σχολιάζοντας το concept της κεντρικής έκθεσης σημειώνει ότι: «Είναι ένα ταξίδι στο τέλος του οποίου δεν υπάρχουν χαμένοι, αλλά όπου δημιουργούνται νέες συμμαχίες μέσα από έναν διάλογο μεταξύ διαφορετικών όντων με όλα τα φυσικά στοιχεία του πλανήτη μας.

Οι “συνοδοιπόροι”, δηλαδή οι καλλιτέχνες, που συνοδεύουν την επιμελήτρια, προέρχονται από πολύ διαφορετικούς κόσμους. Υπάρχει μια πλειοψηφία γυναικών-καλλιτεχνών και μη δυαδικών θεμάτων - μια επιλογή που υποστηρίζω, γιατί αντικατοπτρίζει τον πλούτο της δημιουργικής δύναμης της εποχής μας».

Η κεντρική έκθεση περιλαμβάνει 80 εθνικές συμμετοχές στα ιστορικά περίπτερα των Giardini, του Arsenale και στο κέντρο της πόλης της Βενετίας, με 5 χώρες να συμμετέχουν για πρώτη φορά - Δημοκρατία του Καμερούν, Ναμίμπια, Νεπάλ, Σουλτανάτο του Ομάν και Ουγκάντα. Την Ελλάδα εκπροσωπεί η εικαστικός Λουκία Αλαβάνου με το έργο «Στον δρόμο για τον Κολωνό», μια ταινία VR 360 μοιρών, η οποία θα παρουσιαστεί σε μια εγκατάσταση που ενσωματώνει υβριδικές κατασκευές με αναφορές στον εμβληματικό έλληνα αρχιτέκτονα της δεκαετίας του 1960 Τάκη Ζενέτο και στο «ανατομικό κάθισμά» του για ψηφιακές προβολές και άυλα περιβάλλοντα. Η ταινία κινείται μεταξύ ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας και αφορά στη ζωή της κοινότητας των Ρομά, που κατοικούν στο Θριάσιο Πεδίο.

Εκτός από την κεντρική έκθεση, θα «τρέχουν» παράλληλες δράσεις σε διάφορες τοποθεσίες της Βενετίας, εμπλουτίζοντας την ποικιλομορφία των καλλιτεχνικών «φωνών» που χαρακτηρίζει τον πυρήνα της φιλοσοφίας της διοργάνωσης. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει το ιδιαίτερο έργο της καλλιτέχνιδας Elisa Giardina Papa στο Forte Marghera, καθώς και η πρόταση της Sophia Al-Maria στο Περίπτερο Εφαρμοσμένων Τεχνών του Sale d'Armi του Arsenale, στο πλαίσιο της συνεργασίας της Μπιενάλε Βενετίας με το διάσημο μουσείο Victoria & Albert του Λονδίνου.

Info: Τα εγκαίνια της 59ης Διεθνούς Έκθεσης Τέχνης της Μπιενάλε Βενετίας με τίτλο “The Milk of Dreams” θα πραγματοποιηθούν στις 23 Απριλίου. Πληροφορίες για την Μπιενάλε και το πρόγραμμα στο www.labiennale.org

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2022