Να είσαι μόλις 22 χρονών και το μέλλον να ανοίγεται μπροστά σου, με εξαιρετικές προδιαγραφές. Να και μια ένεση αισιοδοξίας! Ο Γιάννης Μανωλής, ένας από τους 2 πιο νέους φωτογράφους που συμμετέχουν με ατομική έκθεση στη Thessaloniki Photobeinnale 2018, είναι ένας εντυπωσιακά -για το νεαρό της ηλικίας του- σεμνός δημιουργός και η απόδειξη ότι το νέο αίμα αυτής της πόλης έχει πολλά να προσφέρει στον χώρο των τεχνών. Τον συναντήσαμε με αφορμή τη σπουδαία του διάκριση (επιλέχθηκε μέσω ανοιχτής πρόσκλησης του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, ανάμεσα σε 277 προτάσεις, που αξιολογήθηκαν από τριμελή επιτροπή) και συζητήσαμε μαζί του για τη φωτογραφία και τα όνειρά του.
Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη φωτογραφία;
H πρώτη μου επαφή ήταν περίπου σε ηλικία 15 ετών. Όταν βρέθηκε μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή στα χέρια μου. Θέλοντας να τη δοκιμάσω, άρχισα να φωτογραφίζω πράγματα τα οποία μου έκαναν εντύπωση. Να παρατηρώ περισσότερο τον κόσμο γύρω μου. Αυτό που με κέρδισε από την πρώτη στιγμή ήταν το αίσθημα της αναζήτησης και της εξερεύνησης που μου δημιουργούσε και που με ακολουθεί μέχρι και σήμερα.
Σπουδάζεις και κάτι άλλο ταυτόχρονα ή ασχολείσαι αποκλειστικά με τη φωτογραφία;
Το 2016 ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στο τμήμα Αρχιτεκτονικής του Μητροπολιτικού Κολλεγίου Θεσσαλονίκης. Θυμάμαι ένα μάθημα, στο πρώτο εξάμηνο της σχολής, όπου γνωρίσαμε την αναλογική φωτογραφία. Νομίζω ότι η εισαγωγή μου σ’ αυτό το νέο κεφάλαιο, μου δημιούργησε μια βαθιά επιθυμία να ασχοληθώ περισσότερο με τη φωτογραφία, να μάθω περισσότερα πράγματα και να δοκιμάσω τον εαυτό μου σε αυτό το κομμάτι. Το 2016 παίρνω την απόφαση να ακολουθήσω αυτό το όνειρο που με συνόδευε και επισκέπτομαι την Stereosis. Ο κόσμος η ατμόσφαιρα, οι συζητήσεις και γενικότερα η αύρα των ανθρώπων και του χώρου με έκαναν να καταλάβω, πώς λειτουργεί η καλλιτεχνική φωτογραφία. Πραγματικά τους χρωστάω, ό,τι έχω καταφέρει. Με εισήγαγαν σ’ ένα ταξίδι που με βοήθησε και με βοηθάει να εξελίσσομαι.
Αυτή τη στιγμή το κομμάτι της φωτογραφίας με έχει κερδίσει περισσότερο. Μου έχει δημιουργήσει μία ασταμάτητη όρεξη για δημιουργία, χωρίς όμως να απορρίπτω την αρχιτεκτονική. Πιστεύω, ότι υπάρχει μια άμεση σύνδεση ανάμεσά τους. Πέρα απ’ αυτό, θεωρώ ότι η αρχιτεκτονική μου έμαθε να δέχομαι την αυστηρή κριτική και με έκανε να μάθω να δουλεύω στη συνέχεια επάνω σ’αυτήν, για να βελτιωθώ.
Επιλέχθηκες ανάμεσα από 277 προτάσεις, ως ο ένας από τους 2 καλύτερους πρωτοεμφανιζόμενους φωτογράφους για τη Thessaloniki PhotoBiennale 2018. Πώς νιώθεις γι' αυτό;
Σίγουρα χαίρομαι πάρα πολύ. Καταλαβαίνω ότι είναι μία σημαντική επιτυχία για μένα, μου δημιουργεί κίνητρο για να συνεχίσω να δουλεύω φωτογραφικά. Σ’ αυτό το σημείο νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω θερμά τον καλό μου φίλο και δάσκαλο μου, Κοσμά Παυλίδη. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος μ’ έχει επηρεάσει καλλιτεχνικά και μ’ έχει βοηθήσει πραγματικά σ’ όλη αυτή τη προσπάθειά μου.
Όταν σου το ανακοίνωσαν, ποια ήταν η πρώτη σου αντίδραση;
Η αλήθεια είναι, ότι άργησα λίγο να το συνειδητοποιήσω. Θυμάμαι τον εαυτό μου να μην μπορεί να το πιστέψει, γιατί πραγματικά δεν ήταν κάτι που περίμενα.
Πώς προέκυψε ο τίτλος της ατομικής σου έκθεσης Ξεθωριασμένο Εργόχειρο; Μίλησέ μας λίγο για τα έργα και το concept.
Ο τίτλος είναι εμπνευσμένος από μία φωτογραφία αυτής της σειράς εικόνων. Απαθανατίζει ένα εργόχειρο μέσα σ’ ένα τοπίο αρκετά ακατάστατο, λόγω ανθρώπινης παρέμβασης, αλλά ταυτόχρονα τόσο όμορφο, λόγω της φυσικής του υπόστασης. Μ’ αυτήν τη λήψη ένιωσα, ότι η κάθε εικόνα σ’ αυτή τη σειρά προσθέτει τη δική της "βελονιά" στη συνολική αφήγηση. Πιο συγκεκριμένα, αυτό το project πραγματεύεται το ελληνικό περιαστικό τοπίο. Στοχεύει στην καταγραφή της σύγχρονης πραγματικότητας, αναζητώντας καταστάσεις, πρόσωπα και χώρους που περιγράφουν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, λίγο πιο απόμακρο, λίγο πιο μοναχικό. Πολλές εικόνες εμπεριέχουν σύμβολα. Θεωρώ ότι αποτελούν τους συνδετικούς κρίκους των φωτογραφιών μεταξύ τους και τα οποία αποκαλύπτουν τον τόπο στον οποίο εξελίσσεται η ιστορία, που ο θεατής καλείται να δημιουργήσει.
Τα τοπία που παρουσιάζεις έρχονται σε αντίθεση με το νεαρό της ηλικίας σου. Από πού προκύπτει αυτή η μελαγχολία και η κάπως σκοτεινή ματιά;
Δεν είμαι σίγουρος, αν η ηλικία παίζει τόσο σημαντικό ρόλο σ’ αυτό το κομμάτι. Σίγουρα νιώθω ότι αυτός ο ίσως πιο σκοτεινός τρόπος αφήγησης θέτει περισσότερα ερωτήματα στον θεατή, αλλά κυρίως πιστεύω ότι η θεματική μου με ανάγκασε να φωτογραφίσω μ’ αυτόν τον συγκεκριμένο τρόπο για να θεωρήσω, ότι υπάρχει νόημα σ’ αυτό που κάνω. Πολλές φορές έχουμε δει το θέμα μιας σειράς εικόνων να επηρεάζει δραματικά το ύφος μεγάλων καλλιτεχνών. Όπως αναφέρει και ένας απ’ τους αγαπημένους μου φωτογράφους, ο Alec Soth, το κάθε project είναι διαφορετικό. Πολλές φορές χρειάζεται να προσαρμόσεις στοιχεία της δουλειάς σου, όπως να αλλάξεις το μέσο, το ύφος, το χρώμα για να θεωρήσεις ότι η ιστορία εικόνων που δημιουργείς ‘'περιγράφεται πιο σωστά''. Μέσα μου ένιωσα, ότι για μένα αυτός ήταν ο πιο σωστός τρόπος για να πλησιάσω το συγκεκριμένο θέμα.
Ποια είναι η δική σου αγαπημένη φωτογραφία από την έκθεση και ποια είναι η ιστορία πίσω από το συγκεκριμένο κλικ;
Δεν μου είναι εύκολο να ξεχωρίσω μία εικόνα, έχω συνηθίσει να τις βλέπω σαν σύνολο, σίγουρα υπάρχουν εικόνες που αγαπώ λίγο περισσότερο από κάποιες άλλες. Αν έπρεπε να διαλέξω μία, θα έλεγα αυτήν με το νεαρό παιδί που κρατάει το άλογο.
Αυτή η εικόνα δημιουργήθηκε το 2017 στην Επανωμή Θεσσαλονίκης. Σίγουρα αποτελεί ένα σημαντικό σημείο στη φωτογραφική μου δουλειά, γιατί προέκυψε μέσα σε μια περίοδο στην οποία προσπάθησα να βρω τον τρόπο να προσεγγίσω και να γνωρίσω ανθρώπους, με στόχο να εισάγω πορτρέτα στη δουλειά μου. Ήμουν με τον Κοσμά Παυλίδη, που ανέφερα πριν, και την πολύ καλή μου φίλη Αλεξάνδρα Ρίμπα, με τους οποίους συνήθως φωτογραφίζουμε μαζί. Θυμάμαι να έχουμε μια πολύ φιλική αντιμετώπιση απ’ τον φωτογραφιζόμενο, γεγονός που με βοήθησε να ξεπεράσω την ανασφάλεια να φωτογραφίσω ανθρώπους που δεν γνωρίζω.
Ποιους διάσημους φωτογράφους θαυμάζεις και γιατί;
Υπάρχουν πολλοί φωτογράφοι που θαυμάζω και πολλές φωτογραφικές δουλειές που ξεχωρίζω. Σίγουρα δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω τον William Eggleston, ο τρόπος που διαχειρίζεται το χρώμα με έκανε πραγματικά να θέλω να το δοκιμάσω και να βρω και εγώ τον δικό μου τρόπο έκφρασης μ’ αυτό. Ακόμη, ο Alec Soth και η Vanessa Winship είναι απ’ τους πρώτους φωτογράφους που αγάπησα τη δουλειά τους. Ο τρόπος με τον οποίο αφηγούνται, μέσω των εικόνων τους, είναι ένα μεγάλο παράδειγμα για μένα και προσπαθώ να κερδίσω όσα περισσότερα μπορώ απ’ τις δουλειές τους.
Ποια ήταν η πρώτη φορά που είπες «θέλω να γίνω φωτογράφος»;
Η πρώτη φορά που είπα ότι θέλω να γίνω φωτογράφος ήταν περίπου μετά από 1 χρόνο ενασχόλησης με τη φωτογραφία. Τότε θυμήθηκα τα λόγια μιας καθηγήτριας μου, της Ελένης Σβυριάδη, όταν ακόμη σπούδαζα αρχιτεκτονική. Μας είχε πει ότι είναι σημαντικό να νιώθουμε ότι αγαπάμε αυτό, το οποίο σχεδιάζουμε. Ότι θα υπάρχουν μέρες που θα πρέπει να κοιμόμαστε με τη σκέψη του πώς θα το εξελίξουμε και να ξυπνάμε μ’ αυτήν. Μου είχε φανεί υπερβολικό όταν το άκουσα, αλλά με τη φωτογραφία το ένιωσα πάρα πολλές φορές και κατάλαβα πόσο δίκιο είχε.
Τι πιστεύεις ότι θα αλλάξει στη ζωή σου μετά από αυτήν την έκθεση;
Δεν αλλάζουν πολλά νομίζω. Σίγουρα είναι μεγάλη μου χαρά, ότι μου δόθηκε αυτή ευκαιρία και είναι ένα πολύ καλό "πάτημα" για να συνεχίσω. Αυτή η έκθεση δεν με κάνει καλύτερο φωτογράφο αλλά μου δημιουργεί τεράστια θέληση να γίνομαι καλύτερος και να ξεπερνώ τον εαυτό μου, κι αυτό είναι πολύ σημαντικό για μένα.
Ποιο ήταν το ωραιότερο σχόλιο που έχεις ακούσει από κάποιον θεατή για τις φωτογραφίες σου;
Το ωραιότερο σχόλιο που άκουσα ήταν από έναν φίλο μου, που μου είπε ότι όλη αυτή η σειρά έχει μια πάρα πολύ καλή αφήγηση, ότι χαίρεται πολύ με την εξέλιξη που βλέπει σε μένα και ότι πρέπει να απαλλαγώ σιγά σιγά απ’ τις επιρροές μου και να δημιουργήσω ένα ξεκάθαρα δικό μου στυλ. Το θεωρώ το ωραιότερο σχόλιο, επειδή με βοηθάει να συνεχίσω, με κάνει να σκεφτώ ξανά πράγματα για τη δουλειά μου και πάνω απ’ όλα, επειδή νιώθω ότι είναι αληθινό.
Ποια χώρα σε συναρπάζει φωτογραφικά και γιατί;
Νομίζω ότι θα επέλεγα ένα roadtrip στην Νότια Αμερική και ιδανικά θα ήθελα να δουλέψω κυρίως πάνω σε πορτρέτα. Ο κόσμος είναι διαφορετικός α' ότι στην Ευρώπη και όλο αυτό το αίσθημα της εξερεύνησης που με ελκύει στη φωτογραφία θα το έκανε σίγουρα μια αξέχαστη εμπειρία.
Ποιο είναι το dream project σου;
Το road trip στην Αμερική θα ήταν μια ιδανική εμπειρία για μένα, αλλά θεωρώ ως dream project μία σκέψη μου να φωτογραφίσω ένα μεγάλο μεγάλο τμήμα των συνόρων της Ελλάδας με τη ΠΓΔΜ, και στις δύο χώρες. Θα με ενδιέφερε πολύ να δω τον συσχετισμό και την επιρροή της μίας χώρας στην άλλη και να συγκρίνω τις αντιθέσεις και τις ομοιότητες.
Πώς ονειρεύεσαι τον εαυτό σου σε 10 χρόνια από σήμερα;
Γενικά είμαι άνθρωπος που κοιτάω πιο πολύ το κοντινό μέλλον, θέτοντας στόχους σταδιακά. Θα ήθελα σίγουρα να μείνω φωτογραφικά ενεργός με το ίδιο και μακάρι περισσότερο ενδιαφέρον και όρεξη. Με φαντάζομαι να δουλεύω σχεδιαστικά projects μικρής κλίμακας, όπως αντικείμενα και έπιπλα και γιατί όχι, ίσως να έχω βρει κι έναν τρόπο να συνδυάσω την αρχιτεκτονική με τη φωτογραφία επαγγελματικά.
Info: Η ατομική έκθεση του Γιάννη Μανωλή με τίτλο Ξεθωριασμένο Εργόχειρο θα παρουσιάζεται στον χώρο της Stereosis έως τις 16/10.
