Η Βασιλεία Κλήμη, από πολύ μικρή ηλικία, είχε εκφράσει την αγάπη της για το θέατρο. Από τα χρόνια του δημοτικού ακόμη, μέσα από τα πρώτα μαθήματα θεατρικού παιχνιδιού, ένιωθε τη χαρά της έκφρασης και τη δύναμη που έχει η δημιουργία. Παρότι πάντα ήθελε η τέχνη να υπάρχει στη ζωή της, η απόφαση να την ακολουθήσει επαγγελματικά ήρθε αργότερα, στα 24 της, όταν μπήκε στη δραματική σχολή. Η ίδια έχει παραδεχτεί πως στην αρχή είχε ενοχές και φόβους για το αν θα μπορούσε να ζήσει από αυτό που αγαπά, όμως σιγά σιγά ενδυναμώθηκε. Οι σπουδές της ως μηχανικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης την οδήγησαν να συνειδητοποιήσει πόσο πολύ της έλειπε η τέχνη και το θέατρο - κι έτσι πήρε την οριστική απόφαση να αλλάξει πορεία.

Τώρα, σκηνοθετεί την παράσταση "No Woman's Land", που αναβαίνει στο θεατρικό σανίδι του Metropolitan Urban Theater από τις 14 έως τις 23 Νοεμβρίου, ενώ η ίδια συνεχίζει να στηρίζει ενεργά την εταιρία παραγωγής που έχει δημιουργήσει μαζί με συνεργάτες της, τους θΡεντς, προσήλωση σε ένα κοινό πάθος για το θέατρο.

Τι ακριβώς πραγματεύεται το έργο και ποιο ήταν το αρχικό ερέθισμα που σας οδήγησε να ασχοληθείτε με αυτό;

Η παράσταση φωτίζει τη ζωή των γυναικών Ρομά - όχι μέσα από έναν διδακτικό ή «ενημερωτικό» πρίσμα, αλλά μέσα από τις ίδιες τους τις φωνές. Δεν επιχειρεί να περιγράψει απλώς τις συνθήκες στις οποίες ζουν, αλλά να μεταφέρει τις προσωπικές τους αφηγήσεις: ιστορίες γεμάτες αντιξοότητες και στερεότυπα, αλλά και όνειρα, επιθυμίες, ελπίδες. Είναι μια προσπάθεια να ακουστούν οι ίδιες, αυθεντικά και αβίαστα, πέρα από τα φίλτρα με τα οποία συνήθως τις κοιτάμε. Η πρώτη ιδέα για το θέμα γεννήθηκε μέσα από την ομάδα. Ήμασταν έξι γυναίκες που θέλαμε να μιλήσουμε για το έμφυλο ζήτημα με έναν διαφορετικό, πιο ουσιαστικό τρόπο. Αναρωτηθήκαμε: γιατί όταν ακούγονται οι Ρομά, είναι σχεδόν πάντα μέσα από αρνητικά στερεότυπα; Πώς είναι όμως πραγματικά η ζωή των γυναικών αυτής της κοινότητας; Είναι όπως παρουσιάζονται; Τι δικαιώματα, τι επιλογές, τι ευκαιρίες έχουν; Αυτό που μας συγκίνησε και μας κίνησε την περιέργεια ήταν η διαπίστωση πως αυτές οι γυναίκες ζουν δίπλα μας, κι όμως, ξέρουμε τόσο λίγο γι' αυτές.

Η παράσταση βασίζεται στη μεθοδολογία του devised theater, όπου το υλικό προκύπτει συλλογικά. Πώς επηρέασε αυτή η διαδικασία τη σκηνοθετική σας προσέγγιση και τη σχέση σας με τις ηθοποιούς;

Η διαδικασία της σκηνοθεσίας ήταν για μένα κάτι εντελώς καινούριο. Δεν είχα ξαναβρεθεί στη θέση να συντονίζω μια ομάδα και να δίνω κατεύθυνση σε μια ιδέα. Το devised theatre αποδείχθηκε αποκάλυψη - μια μέθοδος που σου δίνει ελευθερία, γιατί δεν ξεκινάς με έτοιμο κείμενο αλλά το δημιουργείς μαζί, βήμα-βήμα. Μέσα από συζητήσεις, έρευνα και αυτοσχεδιασμούς, γεννήθηκε εμπιστοσύνη. Ένιωσα περισσότερο συνοδοιπόρος παρά καθοδηγήτρια. Η καθεμία από τις ηθοποιούς έφερνε κάτι δικό της -μια εμπειρία, μια σκέψη, μια χειρονομία- και όλα αυτά άρχισαν να δένουν σε ένα κοινό σώμα. Οι πρόβες έγιναν χώρος ανακάλυψης, όχι απλώς εκτέλεσης. Μοιραστήκαμε ευαισθησίες, δυσκολίες, ακόμη και σιωπές. Κατάλαβα πως ο ρόλος μου δεν είναι να επιβάλλω, αλλά να κρατώ το πλαίσιο, ώστε να ανθίζει η δημιουργία της κάθε μιας μέσα σε αυτό. Αυτό το «μαζί» είναι τελικά η καρδιά της παράστασης.

Μιλάτε για την ανάγκη «να ακουστούν» οι γυναίκες Ρομά. Πόσο δύσκολο είναι, ως δημιουργός, να αποτυπώσετε αυθεντικά φωνές που δεν είναι δικές σας;

Αυτό ήταν πραγματικά δύσκολο και μέχρι να δουν την παράσταση οι γυναίκες Ρομά που μας μίλησαν, είχα πολύ ανασφάλεια για το αποτέλεσμα. Είναι πράγματι ένα πολύ λεπτό θέμα, που χρειάζεται σεβασμό και μεγάλη προσοχή. Δεν είναι εύκολο να δώσεις φωνή σε ανθρώπους που δεν ανήκεις στην κοινότητά τους. Υπάρχει πάντα ο φόβος να μη μιλήσεις για λογαριασμό τους, να μην τους μιμηθείς. Προσπάθησα να το αποφύγω αυτό, κρατώντας πάντα στο κέντρο την αλήθεια και την αξιοπρέπεια που είδα μέσα στα σπίτια τους, μέσα στις ιστορίες τους. Έκανα πάντα την ερώτηση, «θα το έλεγε ή θα το έκανε αυτό η Ελένη, η Γεωργία ή οι άλλες γυναίκες;». Σίγουρα είναι μεγάλη ευθύνη, γιατί οι μαρτυρίες τους έχουν βάρος και κουβαλούν έναν ολόκληρο κόσμο που είναι ξένος για εμάς. Είναι δεδομένο ότι με μια παράσταση δεν μπορείς να αποτυπώσεις όλα όσα άκουσες, κάνεις επιλογή των θεμάτων που σε συγκινούν πραγματικά και αναδεικνύεις και τη δική σου θέση στα πράγματα. Κάπως έτσι δουλέψαμε, όλη η ομάδα, με διαρκή διάλογο. Ξέρω ότι δεν μπορώ να κατανοήσω πλήρως την εμπειρία των γυναικών αυτών, αλλά μπορώ να δημιουργήσω τον χώρο όπου οι ίδιες θα ακουστούν. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε με την παράσταση: να αφήσουμε τις ίδιες τις φωνές να πουν την ιστορία τους - κι εμείς απλώς να σταθούμε δίπλα τους, με σεβασμό.

Τι ελπίζετε να πάρει μαζί του ο θεατής φεύγοντας από την παράσταση; Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε;

Αυτό που θα ήθελα περισσότερο απ’ όλα είναι ο θεατής να νιώσει ότι οι ζωές των γυναικών Ρομά δεν είναι μακριά μας, δεν είναι «κάπου αλλού», είναι εδώ, δίπλα μας, μέσα στην ίδια κοινωνία που ζούμε όλοι. Να φύγει, ίσως, με ένα ερώτημα και πραγματικά σκεπτόμενος: τελικά, πόσο διαφέρουμε; Και τι είναι αυτό που μας ενώνει; Ελπίζω ο θεατής να σκεφτεί πόσο εύκολα παρασυρόμαστε από στερεότυπα, πόσο συχνά αγνοούμε φωνές που δεν φτάνουν ποτέ στα αυτιά μας και να καταλάβει ότι όταν δεν ακούμε, χάνουμε κομμάτια από την πραγματικότητα που ζούμε και εμείς οι ίδιοι. Κι αν μπορούσα να συνοψίσω το μήνυμα της παράστασης, θα έλεγα πως είναι η ελπίδα. Η ελπίδα και η πίστη ότι η αλλαγή μπορεί να γίνει, αρκεί να αρχίσουμε να ακούμε ο ένας τον άλλον. Όταν οι φωνές όλων των ανθρώπων είναι ισότιμες και αποκτούν χώρο και θέση, τότε κερδίζουμε όλοι.

Αν σας ζητούσα να ανατρέξετε στα highlights της μέχρι τώρα πορείας σας, ποια θα ήταν αυτά;

Δεν ξέρω αν είναι highlights αυτά που θα πω, αλλά είναι στιγμές που θα κρατάω πάντα μέσα μου. Έχω υπάρξει σε 3 παραγωγές μέχρι στιγμής και όλες οι στιγμές δεν έχουν να κάνουν με τη δουλειά σαν δουλειά αλλά με τους ανθρώπους που συναντήθηκα. Η πρώτη στιγμή που κρατάω είναι στο θέατρο Metropolitan λεπτά πριν βγω στη σκηνή για την πρεμιέρα του «Προσοχή! Εκτελούνται έργα». Είχα τρομερό άγχος και θυμάμαι να κοιτάω το πάτωμα, ξέροντας ότι οι γονείς μου είναι στο κοινό και μόλις βγήκα τους κοίταξα, μου χαμογέλασαν και μου πέρασαν όλα. Η δεύτερη στιγμή που κρατάω είναι με την παράσταση «Τι ομάδα είσαι ρε;» που πηγαίναμε σε σχολεία κι ένα παιδί μας είχε πει ότι θεωρούσε το θέατρο «βλακεία», αλλά τώρα «θα πηγαίνει πιο συχνά». Τι να πω, ελπίζω να το κάνει. Η πιο όμορφη στιγμή όμως, ήταν με τις Άρρητες, πριν βγούμε να παίξουμε στην Ανοικτή σκηνή. Κάναμε μια μεγάλη αγκαλιά, υπήρχε μια ηρεμία πριν μπει ο κόσμος στο θέατρο κα εκεί ένιωσα πολύ περήφανη, που καταφέραμε να φτάσουμε μέχρι εκεί από το μηδέν και να φτιάξουμε μια παράσταση μόνες μας.

Ποια είναι η αγαπημένη σας γειτονιά στη Θεσσαλονίκη;

Μου αρέσει πολύ η γειτονιά στη Μαβίλη, ειδικά τώρα με την ανάπλαση. Έχει όλες αυτές τις παλιές εκκλησίες, τις πολυκατοικίες, τους πεζόδρομους και τα κρυμμένα μαγαζάκια. Μου αρέσει πολύ να περπατάω εκεί. Αλλά είμαι και παιδί του κέντρου, έχω όλη τη φοιτητική μου ζωή εκεί, και αυτό δεν το αλλάζω.

Tι είναι αυτό που λίγοι γνωρίζουν γι' αυτήν;

Για τη Θεσσαλονίκη; Δεν ξέρω... Θα έλεγα ότι έχει πολλή μουσική. Εννοώ έχει πολλά μουσικά σχήματα, όλων των ειδών, που δραστηριοποιούνται εδώ, και πολλές μουσικές σκηνές για να ανακαλύψει κανείς.

Ένα spot για φαγητό που μόνο λίγοι έχουν ανακαλύψει;

Θα πρότεινα με χίλια το καφενείο «ΟΔΥΣΣΕΙΑ» στην Καστριτσίου, δίπλα στην Αγίας Σοφίας. Είναι πολύ μικρό και αυθεντικό, με πολύ ωραίο φαγητό.

Κάτι που καμιά άλλη πόλη δεν έχει;

Έχει προσωπική ταυτότητα η Θεσσαλονίκη. Είναι ρομαντική και χαοτική ταυτόχρονα, και κρατάει την ιστορία της στις βιοτεχνίες στη Βαλαωρίτου και στην αγορά στο Καπάνι. Έχει και τη θάλασσα και το παλιό λιμάνι που βλέπεις την πόλη να ανοίγεται μπροστά σου. Σίγουρα κι άλλες πόλεις θα το έχουν αυτό, αλλά στην Ελλάδα είναι η Θεσσαλονίκη.

Ένας δρόμος/μια γειτονιά όπου ο χρόνος μοιάζει σαν να σταματά;

Μου είναι δύσκολο να πω κάποιο δρόμο, θα πω όμως όλα τα σημεία με θέα που δεν πάει πολύς κόσμος, όπως τα Κάστρα, ο δρόμος προς το Σέιχ Σου και το Θέατρο Δάσους. Πάω συχνά σε τέτοια σημεία και ηρεμώ.

Πού έχετε ζήσει τα καλύτερα parties;

Τα καλύτερα parties ήταν πριν μια επταετία, μπορεί και δεκαετία για μένα. Τώρα δεν ξέρω πού διασκεδάζει ο κόσμος. Έχω περάσει όμως υπέροχα στις Τέσσερις Εποχές, στη Βαλαωρίτου, στο Rover στα Λαδάδικα κι εννοείται στα parties στο Πολυτεχνείο.

Μια προσωπική σας ιστορία στην πόλη που ποτέ δεν έχετε μοιραστεί;

Έχω πολλές που δε θα ήθελα να μοιραστώ (γέλια). Αν πρέπει να σκεφτώ μια, θα ήταν μια Πρωτοχρονιά πριν κάποια χρόνια που είχαμε κλείσει σε ένα μαγαζί, είχαμε πληρώσει και αρκετά, και λόγω του κόσμου και της μουσικής, που είχε αλλάξει από την τελευταία φορά που είχαμε βγει εκεί, φύγαμε και καταλήξαμε να γιορτάζουμε στην παραλία με πολύ κρύο αλλά περάσαμε τέλεια. Εκεί καταλάβαμε, ότι είχαμε μεγαλώσει και ότι η διασκέδαση στη Θεσσαλονίκη αλλάζει και μάλλον πλέον δε μας καλύπτει απόλυτα.

Ένας χώρος Τέχνης που ξεχωρίζετε εδώ;

Το Ολύμπιον και το Φεστιβάλ κινηματογράφου είναι σίγουρα ένας χώρος και μια διοργάνωση που ξεχωρίζω, γιατί μεταμορφώνει πολλές τοποθεσίες και διαφορετικούς χώρους σε σινεμά και δίνει την ευκαιρία να αναδειχθούν νέοι καλλιτέχνες και να επικοινωνήσουν τη δουλειά τους. Επίσης, ξέρω ότι η Αντίρρηση είναι ένας χώρος με πολύ φωτισμένους ανθρώπους που ασχολείται με εφήβους και το εφηβικό θέατρο και αξίζει να αναγνωριστεί.

Πού θα ξεναγούσατε έναν γνωστό σας από άλλη πόλη;

Θα τον πήγαινα για φαγητό στο Καπάνι, για βόλτα στον Χορτιάτη και τα κάστρα, για κάποια ταινία σε κάποιο θερινό της πόλης και για ποτό σε κάποιο κρυμμένο μπαρ στα σοκάκια του κέντρου και στη Μαβίλη. Επίσης, θα τον πήγαινα σε κάποιο παλιό και παραδοσιακό ρεμπετάδικο, γιατί χωρίς αυτό δεν έχει δει τη Θεσσαλονίκη.

Δεν πρέπει να φύγει κανείς από τη Θεσσαλονίκη, αν δε δοκιμάσει…

Street food στο Salento. Αν δεν πιει ποτό και δεν χορέψει στην Κονσέρβα, μετά τις 2 το πρωί.

Αν η Θεσσαλονίκη ήταν ένα βιβλίο, μια ταινία, ένα τραγούδι, θα είχε τίτλο...

Kάτι σε «Κάτω από το ίδιο φως», γιατί όσοι έχουμε ζήσει στη Θεσσαλονίκη μοιραζόμαστε νομίζω μια κοινή αίσθηση, αν όχι εμπειρία, ακόμη κι αν δε γνωριζόμαστε καθόλου.

Το αγαπημένο σας κτίριο εδώ;

Η Βίλα Καπαντζή στη Βασιλίσσης Όλγας. Εκεί είδα και μια από τις πρώτες θεατρικές παραστάσεις στη ζωή μου, μαζί με τους γονείς μου.

Ένας άνθρωπος που με τον τρόπο του έχει αλλάξει τα δεδομένα στην πόλη;

Δεν ξέρω αν είναι ένας και δεν μπορώ να ξεχωρίσω κανέναν. Φέρνουν αλλαγή οι άνθρωποι που επιλέγουν να δημιουργούν με τον τρόπο τους και να αφήνουν το στίγμα τους στην πόλη. Από κάποιον που θα ανοίξει ένα μαγαζί, από κάποιον που θα φτιάξει το σπίτι του όμορφο και προσεγμένο, μέχρι κάποιον που θα επενδύσει σε ένα μεγάλο έργο. Δεν είναι, δηλαδή, μόνο κάποιος δήμαρχος που κάνει την αλλαγή, ο πληθυσμός της πόλης έχει χαρακτηριστικά και αυτό αποτυπώνεται ως αλλαγή.

Φθινοπωρινό πρωινό Κυριακής στη Θεσσαλονίκη… Πού επιλέγετε να το περάσετε;

Βόλτα στο βουνό ή στην παραλία και μετά για μεζεδάκια σε κάποιο τσιπουράδικο με την παρέα.

Τι σας κάνει να επιμένετε επαγγελματικά εδώ;

Πιστεύω ότι η τέχνη στη Θεσσαλονίκη υπήρχε από πάντα. Οι άνθρωποι εδώ, επιμένουν να είναι καλλιτέχνες και πρέπει η πόλη να δίνει ευκαιρίες σε ανθρώπους, να μην πρέπει να φεύγουμε στην Αθήνα. Δυστυχώς, αυτό δεν είναι πολύ εφικτό ακόμη, και πολλοί φεύγουμε για την πρωτεύουσα ή το εξωτερικό. Αλλά για εμένα, εδώ είναι ο κόσμος μου, οι φίλοι μου, οι προσλαμβάνουσές μου και ξέρω ότι η πόλη θα στηρίξει ό,τι κι αν δοκιμάσω επαγγελματικά, γι' αυτό πιστεύω ότι ακόμη κι αν έφευγα, θα γυρνούσα εδώ.

Η δική σας Θεσσαλονίκη με τρεις λέξεις…

Δημιουργία, φίλοι, οικογένεια.