Δεν υπάρχει καλύτερη πηγή θρεπτικών συστατικών από εκείνη της ισορροπημένης διατροφής. Είναι η μοναδική περίπτωση που βρίσκουμε όλα τα συστατικά (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά, you name it) στο φυσικό τους περιβάλλον και στη χημική δομή που ήταν προδιαγεγραμμένα να είναι. Ωστόσο, υπάρχει μία τεράστια γκάμα συμπληρωμάτων διατροφής στην αγορά, είτε αυτό αφορά ένα μίγμα συστατικών είτε ένα μεμονωμένο θρεπτικό συστατικό. Είναι λοιπόν βοηθητικά τα συμπληρώματα; Και αν ναι, πως πρέπει να τα λαμβάνουμε για να πετυχαίνουμε τη μέγιστη απορρόφηση χωρίς να έχουμε απώλειες;
Αξίζει να παίρνουμε βιταμίνες;
Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων, εκείνοι που παίρνουν συστηματικά βιταμίνες όλο τον χρόνο και εκείνοι που θα πάρουν μόνο όταν χρειαστεί και σε συγκεκριμένες περιστάσεις, όπως για παράδειγμα κατά την εγκυμοσύνη ή σε τυχόν έλλειψη κάποιου στοιχεία.
Δεν είναι λάθος να καταναλώνουμε συστηματικά μία πολυβιταμίνη, αρκεί να μην γίνεται σε μεγαλύτερη ποσότητα και συχνότητα από αυτό που αναφέρουν οι οδηγίες και εφόσον κάνουμε παύσεις, σαν «διαλείμματα», μέσα στον χρόνο όπου δεν γίνεται η λήψη κάποιου διατροφικού συμπληρώματος. Η λήψη βιταμινών πρέπει να γίνεται μετά από συνεννόηση και καθοδήγηση γιατρού ή εξειδικευμένου επαγγελματία υγείας (π.χ. διαιτολόγο, φαρμακοποιό κ.λπ.).
Timing is everything, ακόμα και στις βιταμίνες
Υπάρχουν σκευάσματα που απορροφώνται καλύτερα με άδειο στομάχι (π.χ. μαγνήσιο), άλλα μαζί με ένα γεύμα (π.χ. βιταμίνη Β12) και άλλα που η απορρόφησή βελτιώνεται όταν συνδυάσουμε ή αποφύγουμε κάτι συγκεκριμένο. Για παράδειγμα, σχεδόν όλα τα σκευάσματα σιδήρου απορροφώνται καλύτερα όταν καταναλώνουμε μαζί μία πηγή βιταμίνης C, όπως ένα πορτοκάλι και συγχρόνως αποφύγουμε μία πηγή ασβεστίου και οξαλικού οξέος. Σχετικά με τις πολυβιταμίνες, στις περισσότερες συστήνεται η λήψη τους μαζί με ένα γεύμα, τόσο για τη βελτίωση της απορροφησιμότητας κάποιων συστατικών όσο και για την αποφυγή στομαχικής ενόχλησης. Υπάρχει περίπτωση η λήψη πολυβιταμίνης το βράδυ να προκαλέσει υπερδιέγερση οπότε αν αυτό ισχύει και σε εσάς, καλύτερα να την λαμβάνετε τουλάχιστον 4-5 ώρες πριν την κατάκλιση. Οι λεγόμενες λιποδιαλυτές βιταμίνες, δηλαδή η βιταμίνη Α, D, E και Κ, απορροφώνται καλύτερα όταν συνδυάζονται με κάποιο είδος λίπους, για παράδειγμα ταχίνι, ελαιόλαδο του γεύματος ή ένα γιαούρτι (όχι 0% φυσικά).
Αν παίρνω πάνω από ένα συμπλήρωμα βιταμινών, μπορώ να τα πάρω όλα μαζί;
Αυτό εξαρτάται από τα συστατικά που περιέχει κάθε σκεύασμα. Για παράδειγμα η λήψη μαγνησίου μαζί με ασβέστιο μειώνει την απορρόφηση τους όπως επίσης η ταυτόχρονη λήψη βιταμίνης Β12 και βιταμίνης C, αφού η βιταμίνη C μειώνει την απορρόφηση της πρώτης.
Βιταμίνες και φαρμακευτική αγωγή
Η λήψη βιταμινών μπορεί να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου. Ρωτήστε τον γιατρό σας για τυχόν αλληλεπιδράσεις και τη σωστή λήψη συμπληρωμάτων διατροφής και φαρμάκων.
Το πιο σημαντικό
Προσωπικά δεν πιστεύω στην απρόσκοπτη κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής. Συμφωνώ στη βραχυπρόθεσμη λήψη τους, αν υπάρχει κάποια διατροφική έλλειψη ή στην ενίσχυση του οργανισμού σε ορισμένες καταστάσεις, όπως σε περιπτώσεις έντονου στρες/δουλειάς, διαβάσματος ή κατά την περίοδο θηλασμού. Επίσης πολύ σημαντικό (μάλλον το σημαντικότερο) είναι να διαβάζουμε τις συστάσεις κάθε σκευάσματος, να ελέγχουμε την επιστημονική του βάση και να ενημερωνόμαστε από έγκυρες πηγές και εξειδικευμένους επαγγελματίες.
Η Νίκη Αθανασιάδου PhD MSc RDN CDN, είναι κλινική διαιτολόγος με πολυετή εμπειρία στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ.
