H κατοικία Νικολάου βρίσκεται σε μια εξαιρετική τοποθεσία στη δημοφιλή περιοχή Πλακάκια της Αίγινας. Σε απόσταση 10’ με τα πόδια από το κέντρο της πόλης, έχει θέα στον πανέμορφο κόλπο της Κολώνας. To ακίνητο ήταν σπίτι και στούντιο του καλλιτέχνη Νίκου Νικολάου, που ξεχώριζε μέσα στον καλλιτεχνικό κόσμο των αρχών του 20oύ αιώνα και αγαπημένου φίλου του ζωγράφου Μόραλη, του οποίου ένα μνημειακό γλυπτό, μετά τη φετινή έκθεση στο μουσείο Μπενάκη, τοποθετήθηκε προς τιμήν του απέναντι από την είσοδο της ιδιοκτησίας.

Το σπίτι άρχισε να χτίζεται σταδιακά από το 1963 με το τελευταίο τμήμα του να προστίθεται το 1983. Ο αρχιτέκτονας Θοδωρής Ζουμπουλάκης, ανιψιός του καλλιτέχνη, έχει πολλές αναμνήσεις από το νησί, την κατοικία, τις καλλιτεχνικές συναντήσεις που γίνονταν σε καθημερινή βάση στην αυλή του, τις συζητήσεις ανάμεσα στα πιο ηχηρά ονόματα που εκπροσωπούσαν τον πολιτισμό εκείνης της εποχής.

Ο ίδιος θυμάται: «Το σπίτι στην Αίγινα ήταν πάντα ένα μεγάλο ατελιέ. Ήταν χαρακτηριστικό του θείου μου να θέλει διαρκώς να εναλλάσσει τους χώρους που ζωγράφιζε. Στο τέλος της ζωής του είχε μετατρέψει μέχρι και το μοναδικό σαλόνι του σπιτιού σε ατελιέ. Ακόμη, βρίσκουμε στα ντουλάπια και σε κασέλες σκόνες ζωγραφικής και πινέλα. Του άρεσε, επίσης, να είναι δίπλα στους μαστόρους και τους χτίστες, μάθαινε από την τέχνη τους, αλλά κι αυτοί από τη δική του. Θυμάμαι που τους έλεγε πώς να τοποθετήσουν την κάθε πέτρα σαν να έβαζε τις τελευταίες του πινελιές. Άλλωστε, το σπίτι το είχε χτίσει σιγά σιγά μόνος του, χωρίς σχέδιο, γι’ αυτό και δεν έχει απόλυτη συνοχή, αλλά σίγουρα έχει πολύ ενδιαφέρον. Η θεία μου, από την άλλη, μαγείρευε. Πάντα θα υπήρχε φρέσκο ψάρι που το διάλεγε ο ίδιος ο Νικολάου στην πρωινή του βόλτα στην ψαραγορά και ακολουθούσαν λαδερά, πίτες, γλυκά... Στην ψαραγορά, αγόραζε κάθε πρωί και τροφή για τις γάτες, ενώ στις γιορτές τους έπαιρνε μπαρμπούνια, κάτι για το οποίο η θεία μου γινόταν έξω φρενών! 

Το σπίτι ήταν πάντα ανοιχτό για όλους, όλες τις ώρες της ημέρας. Το απόγευμα άρχιζαν με τα ουισκάκια τους -η γνωστή παρέα Νικολάου, Μόραλης, Καπράλος κι ενίοτε και ο Ελύτης, ενώ στη συνέχεια, το βράδυ στρωνόταν ένα μεγάλο μακρύ τραπέζι που μαζευόντουσαν όλοι οι φίλοι. Θυμάμαι, επίσης, όταν ήρθε ο Άρης Κωνσταντινίδης να δείξει τη μακέτα του σπιτιού του Μόραλη. Τότε, πολύ μικρός, ζωγράφιζα συνέχεια σπίτια και καράβια, αλλά πρώτη φορά είχα δει μακέτα κι εντυπωσιάστηκα πολύ!».

Όταν έφτασε η ώρα της ανακαίνισης και του ανασχεδιασμού ήταν βασικό να διατηρηθεί ό,τι άφησε πίσω του ο καλλιτέχνης, οι χώροι να συνεχίσουν να αναδίδουν την αύρα του, αλλά ταυτόχρονα να υπάρχει και ανάμειξη σύγχρονων υλικών, επίπλων κι έργων. Έτσι, δημιουργήθηκαν τρία σύγχρονα studios στην καρδιά του οικοπέδου, που ανακαινίστηκαν πλήρως από την Zoumboulakis Architects, και περιτριγυρίζονται από έναν όμορφο μεσογειακό κήπο. Διακοσμημένα με έργα του ζωγράφου και διάφορα αντικείμενα σχεδιασμού από τις Γκαλερί Ζουμπουλάκη της Αθήνας, απέκτησαν σύγχρονο ύφος, ενώ κάθε στούντιο έχει ιδιωτικές εισόδους και βεράντες, όπου μπορεί κανείς ν’ απολαύσει τη σκιά και την ομορφιά της φύσης, τόσο το πρωί όσο και το απόγευμα.

Mεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το αίθριο, με το μακρόστενο τραπέζι, η βεράντα όπου τώρα έχει θέα στο γλυπτό του Μόραλη «Αίγινα, 2003», δωρεά της Πέγκυς Ζουμπουλάκη στον Δήμο Αίγινας, καθώς και όλος ο κήπος με τα ιδιαίτερα πέτρινα στοιχεία συλλογής του καλλιτέχνη και τη μεσογειακή φύτευση. Σίγουρα αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για μια μοναδική απόδραση, όχι μόνο σ’ έναν όμορφο ελληνικό τόπο, αλλά ταυτόχρονα και στα χνάρια της ελληνικής τέχνης του περασμένου αιώνα.

Αίγινα, 2003

Ο Δήμος της Αίγινας και η επιτροπή ειδικών που συστάθηκε για τον σκοπό αυτό, επέλεξαν το γλυπτό «Αίγινα, 2003» να τοποθετηθεί στην οδό Καζαντζάκη, έξω από το σπίτι του -αχώριστου στη ζωή και στην τέχνη- φίλου του Μόραλη, Νίκου Νικολάου. Ήταν, όπως έλεγαν οι φίλοι του, «βίοι παράλληλοι». «Είναι το δεύτερο σπίτι μου», έλεγε ο Γιάννης Μόραλης, αφού το δικό του, λίγα μέτρα πιο πέρα (σοφά χτισμένο από τον φίλο του Άρη Κωνσταντινίδη), ήταν ουσιαστικά το μεγάλο ατελιέ που δούλευε και ο χώρος που κοιμόταν τα καλοκαίρια όταν έμενε στην Αίγινα. Πολλοί λίγοι, ελάχιστοι είχανε πρόσβαση σε αυτό το σπίτι. Είναι γνωστό πως όσοι επισκέπτονταν το νησί και ήθελαν να τον συναντήσουν, τους έβλεπε στου Νικολάου ή στο γνωστό καφενείο «Αιάκειο», που γελώντας το έλεγε…το γραφείο μου! Το σημείο που θα ήθελε ιδανικά να μπει αυτό το γλυπτό ήταν αυτό που επιλέξαμε! Το σπίτι του Νικολάου, μπροστά στη θάλασσα! Πίσω από τη μεγάλη πέτρινη πεζούλα, τις ελιές και τα δεντρολίβανα, που κάθε ηλιοβασίλεμα -με ένα ποτήρι κρασί- τα καλοκαίρια ήταν το καθιερωμένο σημείο συνάντησης των δύο φίλων, αλλά και της παρέας τους που όλο και μεγάλωνε…

Και ποιος δεν είχε περάσει από το πιο φιλόξενο σπίτι της Αίγινας την εποχή εκείνη, το σπίτι του Νίκου και της Αγγέλας Νικολάου: Τσαρούχης, Ελύτης, η Ναταλία Μελά, ο Χατζιδάκις, ο Νίκος με την Χρύσα, η γλύπτρια Chryssa, o Takis, είναι λίγοι από αυτούς που θυμάμαι αυτήν τη στιγμή...

Τop 10 Αίγινας

1. Ο ελαιώνας
2. Η Μονή
3. Ο Ναός της Αφαίας
4. Ουζάκι στην Πέρδικα, με θέα το αρχαιολογικό νησί της Μονής
5. Βραδινό στον Σκοτάδι
6. Το Μουσείο Καπράλου
7. Το μεσαιωνικό χωριό της Παχιαράχης
8. Η Λεωφόρος Καζαντζάκη, στην οποία βρίσκεται και το σπίτι, έχει πολλά ωραία και ιστορικά κτίρια, όπως των Καπράλου, Καζαντζάκη, ο πύργος -τώρα του Σαλιαρέλη.
9. Η περιοχή του Ναού του Απόλλωνος, που έχει ανασκαφεί πρόσφατα δίπλα στο Λιμάνι
10. Να απομονώσει κανείς τα ωραία στοιχεία και να φανταστεί τα νεοκλασικά σπίτια του Λιμανιού, που έχουν αλλοιωθεί πολύ, δυστυχώς, από τις επιγραφές και τις τέντες.

Κεντρική Φωτογραφία: H πέτρινη αίθουσα της τραπεζαρίας περιβάλλεται από μια σειρά από ανοίγματα, που μεταφέρουν την υπέροχη φύση στο εσωτερικό της.

Φωτογραφία: Laurent Fabre

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ GLOW 152 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2019