Η ντοπαμίνη ανήκει στις κατεχολαμίνες κι εντοπίζεται κυρίως στα βασικά γάγγλια (αθροίσματα σωμάτων νευρικών κυττάρων) του κεντρικού νευρικού συστήματος. Είναι ένας από τους σημαντικότερους νευροδιαβιβαστές και είναι υπεύθυνη για την αποστολή μηνυμάτων μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο. Έχει άμεση επίδραση στα κέντρα ευχαρίστησης και ανταμοιβής και στο πώς αυτά επηρεάζουν τη διάθεσή μας. Βοηθά στον έλεγχο του βάρους, στη λειτουργία του εγκεφάλου και της καρδιάς.

Σημαντικές λειτουργίες του σώματος στις οποίες συμμετέχει η ντοπαμίνη είναι:

• Κίνηση
• Προσοχή
• Διάθεση
• Μάθηση & μνήμη
• Ύπνος
• Ροή αίματος
• Παραγωγή ούρων

Αν και η ντοπαμίνη ως ουσία εντοπίζεται σε πολλούς τύπους τροφών, ωστόσο δεν είναι ικανή να διασχίσει το φράγμα αίματος-εγκεφάλου που περιβάλλει και προστατεύει τον εγκέφαλο. Επομένως, πρέπει να συντεθεί μέσα στον εγκέφαλο από τα δομικά της στοιχεία που είναι τα αμινοξέα φαινυλαλανίνη και L-τυροσίνη.

Η L-τυροσίνη είναι ένα αμινοξύ το οποίο υπάρχει σε τροφές όπως:

• η παρμεζάνα, η σόγια, το αρνί
• το μοσχάρι, το κοτόπουλο
• η γαλοπούλα, ο σολομός
• τα γαλακτοκομικά, τα αβγά
• οι φακές, τα φασόλια, τα κουκιά
• η βρώμη, το άγριο ρύζι, το πλιγούρι
• η κινόα, το κριθάρι, τα αμύγδαλα

Όταν δεν τρώμε τροφές που περιλαμβάνουν την L-τυροσίνη ή παραλείπουμε τα γεύματα καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας, τα επίπεδα της ντοπαμίνης μας πέφτουν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πείνα, ακόμα και αν τα επίπεδα σεροτονίνης είναι φυσιολογικά!

Τα συμπτώματα χαμηλής παραγωγής ντοπαμίνης στον εγκέφαλο περιλαμβάνουν:

• Έλλειψη κινήτρων
• Αναβλητικότητα
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Συναισθήματα αβοηθητότητας (αποτυχημένη προσπάθεια) & απελπισίας
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που πριν ήταν ευχάριστες
• Κούραση
• Απάθεια
• Επιθυμία για ζάχαρη

Επιπλέον, η έλλειψη ντοπαμίνης στον εγκέφαλο συνδέεται με παθήσεις όπως η νόσος του Πάρκινσον, η κατάθλιψη και η σχιζοφρένεια.

Όταν χρησιμοποιούμε το φαγητό και ειδικά τη ζάχαρη για επιβράβευση ειδικά σε παιδική ηλικία, εκείνη ακριβώς την ώρα εκκρίνεται η ντοπαμίνη που πηγαίνει στα κέντρα που υπάρχουν στον εγκέφαλο για την ευχαρίστηση-ηδονή.

Τι συμβαίνει σήμερα;

Σήμερα ως άνθρωποι απολαμβάνουμε την αύξηση της ντοπαμίνης λόγω του τρόπου που μας κάνει να νιώθουμε. Ευτυχώς, πέρα από την επιβίωση, υπάρχουν και άλλοι υγιείς τρόποι για να απολαύσουμε το κυνήγι και άρα την έκκριση ντοπαμίνης στη σύγχρονη ζωή. Μπορούμε για παράδειγμα να αναζητήσουμε νέα ακούσματα στη μουσική για να κατεβάσουμε ή να αναζητήσουμε συνταγές με ξεχωριστά υλικά για να μαγειρέψουμε ή καινούρια μέρη για να ταξιδέψουμε… Η πράξη τόσο της αναζήτησης όσο και της εύρεσης ενεργοποιούν τα κυκλώματα ανταμοιβής.

Από την άλλη, η έκκριση της ντοπαμίνης ως φυσική ανταμοιβή μπορεί να συμβάλει στο να επαναλαμβάνουμε συμπεριφορές με σκοπό να αισθανθούμε καλύτερα. Δυστυχώς, αυτό οδηγεί μερικούς στον εθισμό σε συμπεριφορές ή τροφές ή ουσίες που δεν είναι ωφέλιμες για την υγεία. Η κατανάλωση ζάχαρης για παράδειγμα απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα ντοπαμίνης προκαλώντας υπερδιέγερση στον εγκέφαλο.

Good to know: Ωστόσο, πρέπει να γνωρίζετε πως υπάρχει και σχετική έρευνα που προτείνει ότι χρειάζονται μόνο 45 ημέρες για την εξισορρόπηση των επιπέδων της ντοπαμίνης κάνοντας απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας!

Τέτοιες αλλαγές μπορεί να είναι:

• το να καταναλώνουμε τροφές πλούσιες σε τυροσίνη (δείτε παραπάνω)
• το να προχωράμε σε δημιουργικές δραστηριότητες, όπως χορός, ζωγραφική, μαγειρική
• το να ασκούμαστε
• το να κάνουμε τεχνικές χαλάρωσης
• το να κοιμόμαστε αρκετά