Ας είμαστε ειλικρινείς... Μετά από τόσα χρόνια αναμονής, κανείς μας δε θα μπορούσε να πιστέψει ότι αυτές οι τελευταίες ημέρες που ζούμε στη Θεσσαλονίκη θα ήταν ποτέ πραγματικότητα. Είχαμε ξεχάσει πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα στην πόλη. Νομίζαμε πως η αλλαγή -αν όντως ποτέ ερχόταν- θα ήταν μικρή, ακούγαμε υπερβολικό το ότι τα έργα συνεχώς σταματούσαν εξαιτίας των αρχαιολογικών ανακαλύψεων, και σίγουρα δεν περνούσε από το μυαλό μας πως θα σχημάτιζαν κάτι που μοιάζει με μια μικρή πόλη - μια μικρογραφία της Θεσσαλονίκης βγαλμένη από την αρχαιότητα.
Κι όμως, είναι αλήθεια, αλλά εξακολουθεί να μας φαίνεται σαν ψέμα! Βγήκαμε από του τούνελ, γίναμε το επίκεντρο ολόκληρης της χώρας και βρήκαμε μια θέση ακόμη και στη διεθνή επικαιρότητα, που τρέχει με ιλιγγιώδη ρυθμό, τη στιγμή που συμβαίνουν τόσα άλλα στον κόσμο, είτε αυτά μας επηρεάζουν με κάποιον τρόπο είτε απλώς μας περνούν αδιάφορα.
Είχαμε συνηθίσει στο «περίμενε» και τώρα δε βλέπουμε την ώρα για κάθε επόμενη φορά που θα κατέβουμε τις κυλιόμενες, μήπως κι επιτέλους συνειδητοποιήσουμε ότι όντως βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη. Ίσως σε αυτό να οφείλεται το πλήθος κόσμου που συναντάμε στο μετρό την πρώτη εβδομάδα της λειτουργίας του: Στο γεγονός ότι πολλοί από εμάς -καλώς ή κακώς- πραγματοποιούμε τις μετακινήσεις μας δοκιμαστικά, έχοντας την ανάγκη να δούμε με τα μάτια μας περί τίνος πρόκειται.
Μπορεί μια πολύ μεγάλη μερίδα των πολιτών να μην εξυπηρετείται στο 100%, και να πρέπει πάλι να μετακινηθεί με το λεωφορείο ή να περάσει ώρα αναζητώντας parking, αν επιλέξει να κατέβει στο κέντρο με το αυτοκίνητο. Ένα μικρό κομμάτι της διαδρομής μας, όμως, μπορεί πλέον να γίνει με το μετρό, και δεν είμαστε λίγοι αυτοί που έχουμε συμβιβαστεί με το λίγο περπάτημα μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό μας. Αρκεί μόνο να ξεστομίσουμε κι εμείς τη φράση «ήρθα με το μετρό!». Άλλωστε, παραμένουμε αισιόδοξοι για την επέκτασή του. Δε φαντάζει πια άπιαστο όνειρο. Η αρχή έγινε και από εδώ και στο εξής ξέρουμε ότι όλα είναι πιθανά, με την ελπίδα να μη χρειαστεί πάλι να περάσουν τόσα χρόνια.
Στις ράγες μιας νέας εποχής
Σάββατο, 30 Νοεμβρίου, σχεδόν 13:30... Το μετρό πραγματοποιεί την πρώτη διαδρομή του, με τους Θεσσαλονικείς να το περιμένουν αγωνιωδώς, έχοντας στο πρόσωπό τους σχηματισμένο ένα χαμόγελο. Τα συναισθήματα ήταν πάνω κάτω τα ίδια για όσους μπήκαν πρώτοι: Ανυπομονησία, ενθουσιασμός και μια δόση υπερηφάνειας που αυτό το μεγάλο έργο επιτέλους συνέβη. Αλλά και προβληματισμός, γιατί είναι στη φύση μας να έχουμε δεύτερες σκέψεις για το οτιδήποτε, δε μένουμε ποτέ μόνο στα θετικά - δεν είναι και λίγα αυτά με τα οποία έχουμε αντιμέτωποι ως πολίτες και ίσως αυτό το δικαιολογεί. Όπως και να 'χει, τα κινητά βγήκαν από τις τσέπες και δε σταμάτησαν να απαθανατίζουν αυτήν την ιστορική -σχεδόν σουρεαλιστική- στιγμή. Τα βίντεο και οι φωτογραφίες από το μετρό κατέλαβαν τα social, γιατί είναι αλλιώς η χαρά όταν τη μοιράζεσαι με τους άλλους.
Από το προηγούμενο Σάββατο μέχρι σήμερα είδαμε στην πράξη πώς αλλάζει η αστική εμπειρία και πώς η Θεσσαλονίκη είναι τελικά ικανή να αποκτήσει έναν πιο σύγχρονο, ευρωπαϊκό αέρα. Είδαμε την πόλη μας με άλλα μάτια, την αγαπήσαμε περισσότερο, μας έδωσε την αίσθηση πως βρισκόμαστε κάπου αλλού. Για τα μέχρι πρότινος δεδομένα στη Θεσσαλονίκη, είναι πραγματικά περίεργο το να είσαι μέσα σε ελάχιστα λεπτά από τη μία άκρη του κέντρου στην άλλη. Εξίσου περίεργο είναι το να βλέπεις γωνιές στην καρδιά της να ανθίζουν και πάλι. Κανείς μας δε θυμόταν πώς ήταν η Βενιζέλου χωρίς τις λαμαρίνες. Το σημείο αυτό μοιάζει πιο μεγάλο, πιο ζωντανό και πιο καθαρό από ποτέ άλλοτε, και θέλουμε να πιστεύουμε πως θα παραμείνει έτσι. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες στάσεις, αλλά αυτό μπορούν καλύτερα να το επιβεβαιώσουν όσοι ζουν καθημερινά από πρώτο χέρι αυτά τα σημεία - αυτοί που διαθέτουν επιχειρήσεις των οποίων η κίνηση μεγαλώνει, όσοι μένουν εκεί και βλέπουν από τα παράθυρά τους τη φωτιζόμενη πινακίδα με το «μ», το οποίο τόσο πολύ σχολιάστηκε, αλλά δε θα σταθούμε σε αυτό.
Ταξίδι στην αρχαιότητα
Το μαγικό, όμως, συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια της γης. Μια πόλη κάτω από την πόλη, που κανέναν δεν αφήνει ασυγκίνητο. Μια σπουδαία αποκάλυψη που μας γυρίζει στην αρχαιότητα. Κάτι πολύ περισσότερο από τις αρχικές προσδοκίες μας. Ένας αρχαίος δρόμος της ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής, μαζί με σημαντικά ευρήματα που χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 9ο αιώνα μ.Χ. Οι αρχαιότητες στον σταθμό της Βενιζέλου περιλαμβάνουν τμήματα της κεντρικής οδού της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, γνωστής ως "Decumanus Maximus". Συνολικά, καθ' όλη τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής του Μετρό ήρθαν στο φως περισσότερα από 300.000 αρχαιολογικά ευρήματα.
Ένα ανοιχτό μουσείο για όλους, που προβλέπεται να γίνει πόλης έλξης από την άνοιξη για χιλιάδες τουρίστες. Ένας ακόμη λόγος, λοιπόν, για να ταξιδέψουν στη Θεσσαλονίκη που διαρκώς ανθίζει.
Μια ανάσα για την κυκλοφοριακή συμφόρηση
Σαφώς και είναι λίγη η μία εβδομάδα για να πούμε με σιγουριά πως η κίνηση στους δρόμους έχει μειωθεί. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για μια πόλη που ένα από τα βασικότερα προβλήματά της τα τελευταία χρόνια -ιδίως εξαιτίας του Flyover- είναι η κυκλοφοριακή συμφόρηση και ο εφιάλτης με το παρκάρισμα στο κέντρο. Μέχρι τώρα, οι μισοί πιστεύουν πως η κατάσταση παραμένει περίπου ίδια με πριν, ενώ οι υπόλοιποι βλέπουν ήδη τη διαφορά με το ξεκίνημα της λειτουργίας του μετρό. Σταδιακά, οι πιο κεντρικοί δρόμοι της Θεσσαλονίκης αποσυμφορούνται και -το πιο σημαντικό- οι πολίτες έχουν στη διάθεσή τους μια γρήγορη επιλογή μετακίνησης, ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες ή τις ώρες αιχμής. Για πολλούς, το μετρό σημαίνει τέλος στη βασανιστική αναμονή στις στάσεις και λιγότερες ώρες χαμένες στην κίνηση.
Ένα άλλο σημαντικό όφελος που έχει η πιο περιορισμένη χρήση ΙΧ, είναι η μείωση των εκπομπών ρύπων και ο λιγότερος θόρυβος από την κυκλοφορία. Και αυτά με στόχο η καθημερινότητα στην πόλη να γίνεται όλο και πιο βιώσιμη και φιλική προς τους κατοίκους της, αλλά και προς το περιβάλλον.
Η Θεσσαλονίκη στο μικροσκόπιο των διεθνών ΜΜΕ
Τις τελευταίες ημέρες, το μετρό μας ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα και αποθεώθηκε από τα μεγαλύτερα διεθνή Μέσα. Τοδημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο ZDF της Γερμανίας ανέφερε: «Ένα από τα ομορφότερα μετρό στον κόσμο... Πολλές από τις υπερσύγχρονες στάσεις του είναι εντυπωσιακές και ενταγμένες μέσα σε αρχαιολογικά μνημεία. Oι κατασκευαστές συναντούσαν διαρκώς αρχαιολογικά ευρήματα στα υπόγεια τούνελ, μεταξύ αυτών αρχαίους δρόμους και τείχη. Το κραταιό Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ζητούσε συνεχώς να σταματήσουν τα έργα. Αρχαιολόγοι, Βυζαντινολόγοι, Ενώσεις Επιστημόνων και πρωτοβουλίες πολιτών αξιολογούσαν τα ευρήματα κι έτσι οι εργασίες κάθε φορά καθυστερούσαν για μήνες ή χρόνια».
«Ένα που περίμεναν οι πολίτες της Θεσσαλονίκης πολύ καιρό». Τώρα πια οι συρμοί του μετρό ξεκίνησαν. Και η αναμονή άξιζε τον κόπο. Το νέο μετρό της Θεσσαλονίκης θεωρείται ως το πλέον σύγχρονο και το ομορφότερο της Ευρώπης», σημείωσε μεταξύ άλλων το RND στο εκτενές ρεπορτάζ του.
Διθυραμβικά ήταν τα σχόλια και από την Daily Mail, η οποία έγραψε: «Ένα αυτοματοποιημένο σύστημα μετακίνησης που χαρακτηρίζεται "μοναδικό στον κόσμο" εγκαινιάστηκε στη δεύτερη πόλη της Ελλάδας, τη Θεσσαλονίκη. Η γραμμή μήκους 9,6 χιλιομέτρων κόστισε τρία δισεκατομμύρια ευρώ και κατά τη διάρκεια της κατασκευής -που διήρκεσε σχεδόν 20 χρόνια- ανακαλύφθηκαν πάνω από 300.000 αρχαιολογικοί θησαυροί, πολλοί από τους οποίους εκτίθενται τώρα στους 13 σταθμούς του μετρό. Ανακαλύφθηκε μια αγορά της Βυζαντινής Εποχής, ένα ρωμαϊκό νεκροταφείο και τα απομεινάρια του πιο πολυσύχναστου δρόμου της Θεσσαλονίκης τον 6ο αιώνα».
Η καθημερινότητά μας αλλάζει, και μαζί της παίρνει νέα μορφή και η εικόνα αυτής της πόλης. Η Θεσσαλονίκη δεν είναι πια «η πόλη που περιμένει», αλλά μια πόλη που προχωρά μπροστά!
Κεντρική φωτογραφία: Πυγμαλίων Καρατζάς
