Ψύχραιμος, γαλήνιος, ειλικρινής και με ισχυρή αίσθηση έξυπνου χιούμορ. Μια ώριμη προσωπικότητα - δέκτης άπειρων ειλικρινών εξομολογήσεων. Με τον δικό του απλό τρόπο είχε καταφέρει να εμπνεύσει εμπιστοσύνη και να γίνει το στήριγμα πολλών ασθενών, αλλά και ψυχιάτρων. Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ ταυτίστηκε με τον Έλληνα "πατέρα της ψυχανάλυσης", ο οποίος ξεχώριζε για το ιδιαίτερο χάρισμά του να εισχωρεί στα βαθιά υπόγεια της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, να τα κατανοεί και να τα ερμηνεύει. Το συγγραφικό του έργο αναλύει εκτενώς και παρουσιάζει τις βασικές συνθήκες της οικογενειακής ζωής, καθώς και των συμπλεγμάτων της, στοιχεία που αποτελούν κεντρικούς παράγοντες, οι οποίοι παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενήλικη σεξουαλική ζωή. Το βιβλίο του με τίτλο «Να παντρευτεί κανείς ή να μην παντρευτεί;», αλλά και το «Μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική οικογένεια» αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της κεντρικής ψυχαναλυτικής του προσέγγισης. 

Πριν μια εβδομάδα, η θλιβερή είδηση του θανάτου του δημοσιεύτηκε μέσα από τον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, σκορπίζοντας έντονη συγκίνηση σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Η συγκεκριμένη ανάρτηση έγραφε τα εξής: «Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ δεν είναι πια μαζί μας. Το πνεύμα όμως, τα λόγια και το αποτύπωμα του πάνω σε χιλιάδες ανθρώπους θα είναι πάντα εδώ. Αφιέρωσε τη ζωή του στην κατανόηση των άλλων και είχε σαν κίνητρο πάντα να βοηθήσει όσο περισσότερους μπορούσε με τη θεραπεία, τις διαλέξεις, τα βιβλία του… Αφήνει πίσω του ένα έργο σημαντικό κ μια οικογένεια κ φίλους που νιώθουμε τυχεροί που τον είχαμε στη ζωή μας».

Το 2019, ο ίδιος παραχώρησε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη εφ' όλης της ύλης στον Δημήτρη Δανίκα και το Πρώτο Θέμα, μια φιλική και άκρως αληθινή κουβέντα, η οποία μέσα από την αποσύνθεση των σύγχρονων κοινωνικών μοντέλων, μετέδωσε ισχυρά μηνύματα. Στην ερώτηση, τότε, αν έχουμε όλοι ανάγκη από ψυχοθεραπεία, ο ίδιος είχε απαντήσει: «Όλοι. Άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν τη ζωή τους είναι σαν να μην την έζησαν».

Οι μεγάλες αλήθειες που μοιραζόταν δεν ήταν αυθαίρετες, αλλά αποτελέσματα μιας πολυετούς επιστημονικής εμπειρίας και κρίσεων, βασισμένων στην λογική.

Μερικά από τα αξέχαστα λόγια του 

• «Τα προβλήματα της "αγίας ελληνικής οικογένειας" ξεκινούν από την υποβάθμιση της γυναίκας. Παλιότερα οι άνδρες την έδερναν, την υποτιμούσαν ή την απατούσαν. Ήταν υποτακτική και δεν είχε ανεξαρτησία. Έτσι, η μητέρα γινόταν προβληματική. Γι’ αυτό βλέπουμε πολλούς νέους, ακόμα και σε μεγάλη ηλικία, να μένουν με τη μητέρα τους. Είναι ο προστάτης-γιος. Ο γάμος είναι μία από τις σημαντικότερες αιτίες της χρόνιας κατάθλιψης. Το 80% των ζευγαριών στην Ελλάδα δεν τα πάνε καλά, το 50% χωρίζουν, το 30% δεν χωρίζουν για κοινωνικο-οικονομικούς λόγους, το 20% είναι σε σχετικά καλό επίπεδο και μόνο το 5%-10% είναι πραγματικά ευτυχισμένοι. Επομένως, η πλειονότητα των σχέσεων είναι ψεύτικες και βολεμένες. Δεν βρήκαν ποτέ το ιδανικό».
• «Ο θάνατος με απασχολεί από την ημέρα που γεννήθηκα. Αυτό που με τρομάζει είναι η ανυπαρξία. Αλλά, μεγαλώνοντας, μαθαίνεις να συμβιβάζεσαι με το φυσικό τέλος. Δεν πιστεύω στον Θεό, αλλά είμαι θρησκευτικός άνθρωπος, με την έννοια ότι συνεχώς αναζητώ την προέλευση του κόσμου, όπως και απαντήσεις στα υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου. Ζούμε, πλέον, στην εποχή των παράλληλων συμπάντων. Άρα, πώς μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχει Θεός με τόσες θρησκείες; Μακάρι να υπήρχε!».
• «Ο έρωτας κρατάει το πολύ ένα χρόνο. Ο ανακλητικός έρωτας, ο πρώτος για τον οποίο μιλήσαμε, που δεν είναι τόσο έντονος αρχικά, ωριμάζει σιγά σιγά. Αρχίζει ο ένας να ερωτεύεται τον άλλο με το χρόνο που του αφιερώνει και τον γνωρίζει. Αυτόν λέω εγώ πραγματικό έρωτα. Αντιλαμβάνομαι ότι ο άλλος είναι κάτι εξαιρετικό για μένα, γιατί με έπεισε και τον έπεισα γι αυτό».
• "Το δύσκολο είναι ότι αν έχουμε προβλήματα και είμαστε ανώριμοι, που είναι οι περισσότεροι άνθρωποι, επιλέγουμε έναν σύντροφο εξίσου ανώριμο με εξίσου ίδια προβλήματα. Άρα αν εγώ που είμαι, ας πούμε, λίγο νευρωτικός, λίγο ανώριμος μπορούσα να βρω μία ώριμη γυναίκα πραγματικά θα μπορούσε να με βοηθήσει να βελτιωθώ. Αλλά λόγω των προβλημάτων μου η επιλογή είναι και αυτή νευρωτική, διαλέγω δηλαδή στο ίδιο επίπεδο ωριμότητας ή ανωριμότητας. Όμοιος ομοίω αεί πελάζει".
• «Η ευγνωμοσύνη δημιουργεί συνθήκες ενδιαφέροντος για τον άλλον. Ο έρωτας διαρκεί πόσο; Έναν χρόνο; Μετά, ή μεταμορφώνεται σε αγάπη με στοιχεία ευγνωμοσύνης, ή διαλύεται. Οι εξαρτημένοι, οι στερημένοι από μητρική αγάπη ονειρεύονται καρβέλια, μια ιδανική γυναίκα. Ακριβώς όπως τα παιδιά πιστεύουν ότι η μάνα τους είναι όλος ο κόσμος».

Η απλή προσέγγιση της ψυχής

Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ διέγραψε μια πολύ αξιόλογη πορεία στην επιστημονική κοινότητα της χώρας μας και όχι μόνο. Γεννημένος στην Κατερίνη της Πιερίας, τα σκληρά παιδικά του χρόνια δομήθηκαν κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όταν τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε με έναν πιο περιοριστικό τρόπο λόγω της κατάστασης. Κατάφερε όμως να ολοκληρώσει και τις σπουδές του σε αυτόν τον τόπο και σιγά σιγά να ξεκινήσει για το σπουδαίο του ταξίδι στη γνώση. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου αποφοίτησε το 1963 και μετά από τέσσερα χρόνια, απέκτησε την ειδικότητα του Νευρολόγου-Ψυχιάτρου. Έλαβε διάφορα διπλώματα πάνω στην Ψυχιατρική και Παιδοψυχιατρική στο Λονδίνο, όπου και εξελέγη διευθυντής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Επίσης δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου ως Επίκουρος Καθηγητής. Στην Αγγλία έμεινε για δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια. Διετέλεσε για τέσσερα χρόνια υποδιευθυντής και αναπληρωτής διευθυντής στο Tavistock Center, την σημαντικότερη, ίσως, ψυχαναλυτική Κλινική του κόσμου. Έχει εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία και στην Ομαδική Ανάλυση και Οικογενειακή Θεραπεία. Στην Ελλάδα εξελέγη διευθυντής του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Ίδρυσε με άλλους την Ελληνική Εταιρία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας και την Ελληνική Εταιρία Ομαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας. Έχει μετάσχει στην συγγραφή πολλών επιστημονικών βιβλίων και πολυάριθμων άρθρων. Είναι και ο ιδρυτής, με άλλους συναδέλφους, της Παιδοψυχιατρικής Εταιρίας Ελλάδος.

Καλό ταξίδι στο φως...