Διαλειμματική νηστεία: Τα συν και τα πλην που οφείλετε να γνωρίζετε

Η διαιτολόγος-διατροφολόγος Έλενα Πάτρα μάς λύνει τις απορίες σχετικά με τη διαλειμματική νηστεία, αναλύοντας όλα όσα θέλουμε να γνωρίζουμε για το intermittent fasting, ένα από τα πιο hot θέματα που αφορά στη διατροφή.

Τι είναι το intermittent fasting και ποια τα πλεονεκτήματά του;

Πρόκειται για τη «διαλειμματική νηστεία», όπως μπορεί να την έχετε ακούσει διαφορετικά, που αποτελεί ένα σχήμα διατροφής όπου συγκεκριμένες περίοδοι πλήρους νηστείας εναλλάσσονται με διαστήματα κατά τα οποία επιτρέπεται η κατανάλωση τροφής. Το νερό και ορισμένα ροφήματα, όπως ο σκέτος καφές, η σόδα ή το τσάι, επιτρέπονται ανά πάσα στιγμή. Το δημοφιλέστερο σχήμα εφαρμογής είναι το «Time Restricted Feeding 16:8», όπου ακολουθείται καθημερινά νηστεία 16 ωρών και τα γεύματα περιορίζονται στις υπόλοιπες 8 ώρες. Για τους υποστηρικτές του, προτείνεται ως τρόπος ζωής, λόγω των θετικών επιδράσεών του στον οργανισμό. Για άλλους αποτελεί μία ακόμη δίαιτα, η οποία υπόσχεται ταχύτερη απώλειας βάρους, καλύτερη απόδοση στην ενεργοποίηση του λιπώδους ιστού και στη διατήρηση της μυϊκής μάζας, όπως φαίνεται σε μελέτες σύντομης διάρκειας. Ακόμη, σε αντίθεση με άλλα διατροφικά σχήματα, όπου ο οργανισμός συχνά μπορεί να «φρενάρει» ύστερα από μακροχρόνιες προσπάθειες απώλειας βάρους, το fasting φαίνεται να μην οδηγεί το σώμα σε ανάλογη κατάσταση.

Υπάρχει επιστημονική βάση που να υποστηρίζει την υιοθέτησή του;

Σε επίπεδο μεταβολισμού, το fasting φαίνεται πως επιδρά θετικά στον οργανισμό, μέσω της ρύθμισης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, της μείωσης λιπιδίων και της βελτίωσης του μηχανισμού κατανάλωσης ενέργειας. Μπορεί τα παραπάνω να φαίνονται πολύ ελκυστικά, αλλά βασικά ερωτηματικά παραμένουν, κυρίως λόγω της απουσίας μακροχρόνιων δοκιμών στον ανθρώπινο πληθυσμό. Έτσι, δεν μπορούμε να καταλήξουμε με βεβαιότητα για την αποτελεσματικότητά του, πόσο μάλλον για καθένα από τα προτεινόμενα σχήματα εφαρμογής. Για παράδειγμα, μελέτες εξάμηνης διάρκειας έδειξαν ότι στη συνολική απώλεια βάρους σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους δεν υπερέχει από άλλες κλασικές υποθερμιδικές δίαιτες.

Ποιες είναι οι παγίδες στην εφαρμογή του;

Το fasting δεν λειτουργεί «μαγικά», από μόνο του και ανεξάρτητα από την ποιότητα των γευμάτων που καταναλώνονται εκτός νηστείας. Οι 16 ώρες αποχής από τη λήψη τροφής δεν μας επιτρέπουν να καταναλώνουμε για τις επόμενες 8 ώρες κυρίως ή αποκλειστικά πίτσες, σοκολάτες ή αλκοόλ. Το βασικότερο κριτήριο επιτυχίας οποιασδήποτε προσπάθειας δίαιτας είναι η μακροχρόνια διατήρηση του νέου βάρους, που επιτυγχάνεται εξαιρετικά δύσκολα, αν δεν υιοθετηθούν νέες συνήθειες ισορροπημένης διατροφής. Και εδώ είναι που φαίνεται το fasting να δέχεται το μεγαλύτερό του πλήγμα, καθώς οι δυσκολίες εφαρμογής που έχουν αναφερθεί (π.χ. έντονο αίσθημα πείνας, πονοκέφαλοι, αυστηρός περιορισμός, δύσκολη προσαρμογή στην καθημερινότητα) κάνουν για τους περισσότερους τη διά βίου υιοθέτησή του δύσκολη. Για όσους το υιοθετούν, θα πρέπει πάντα να αποτελεί συμπληρωματικό εργαλείο μιας ισορροπημένης διατροφής σε συνεργασία με επαγγελματία διατροφολόγο.

Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να αποτελεί επικίνδυνη επιλογή;

Πέραν των εμποδίων στην εφαρμογή του, το fasting πρέπει να αποφεύγεται από άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, άτομα με διαβήτη ή ιστορικό με διατροφικές διαταραχές, εγκύους και θηλάζουσες, και νέους στο στάδιο της ανάπτυξης.