Η φρίκη του πολέμου είναι κάτι το πραγματικό. Κλείνοντας το τηλέφωνο με την Anna Zinchenko, το μόνο που μπορώ να φέρω στο νου μου είναι τα εξής λόγια της, «Πολλοί μπορεί να πιστεύουν ότι ο πόλεμος της Ρωσίας με την Ουκρανία δεν τους αγγίζει στην πραγματικότητα. Αυτό που δεν σκέφτονται όμως, είναι ότι αν δεν σε ακουμπάει τώρα, μπορεί να σε ακουμπήσει στο μέλλον.»
Ακριβώς αυτό σκεφτόμουν κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας. Πώς μπορώ να βοηθήσω; Πώς μπορώ κι εγώ έστω με τα λιγοστά μέσα που διαθέτω -όπως οι περισσότεροι από εμάς- να συμβάλλω κάπως ώστε να απαλύνει ο εφιάλτης. Οι καθημερινές ειδήσεις που μεταδίδουν τα νέα από το μέτωπο, οι εικόνες μικρών παιδιών να αποχωρίζονται τις μητέρες τους είναι κάτι το αδιανόητο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σιωπηλοί δεν μπορούμε να μείνουμε, καθώς θα δανειστώ και πάλι τα λόγια της πως «Κάθε πολίτης πρέπει να δηλώνει τη θέση του, γιατί εάν απέχεις είναι σαν να στηρίζεις», και δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο.
Η Anna γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Σοβιετική Ενωση, έζησε στιγμές Τσερνόμπιλ και την πτώση του κομμουνισμού στην εφηβεία της, ενώ σπούδασε κλασικό χορό και μπήκε στο Μπαλέτο της σημερινής Εθνικής Όπερας της Ουκρανίας. Αφήνοντας πίσω την καριέρα της μπαλαρίνας, ο δρόμος την οδήγησε στη χώρα μας, όπου τη δεκαετία του '90 τάχθηκε στον κόσμο της μόδας. Αιθέρια σαν μοντέλο, με μια ιδιαίτερη κομψότητα ανεπιτήδευτης γοητείας, διέπρεψε για χρόνια στα περιοδικά μόδας, ως στιλίστρια και fashion director, ενώ σήμερα στη λίστα με τα «κατορθώματά» της έχει προστεθεί η δημιουργία μιας μοναδικής boutique με το όνομα Katsika στον δικό της επίγειο παράδεισο, στη Χώρα της Τήνου.
Αδημονώντας για τις εξελίξεις - Τα πρώτα συναισθήματα
Γνωρίζοντας ότι η ίδια την ημέρα που μιλούσαμε ανησυχούσε για το αν η αδερφή της στην Ουκρανία θα καταφέρει να φτάσει σε ένα ασφαλές σημείο κοντά στα σύνορα, δεν μπορώ να μην τη ρωτήσω ποια ήταν τα πρώτα συναισθήματά της μετά την είδηση της εισβολής της Ρωσίας στην πατρίδα της πριν από είκοσι μέρες.
«Ένας κόμπος στο λαιμό, ο οποίος ακόμα δεν μου έχει περάσει. Κάθε πρωί ξυπνάω και λέω ότι είναι ένα όνειρο, αλλά δυστυχώς, η πρώτη μου σκέψη είναι πως είναι αλήθεια. Προσωπικά, η δική μου ζωή έχει χωριστεί στο πριν και μετά την εισβολή. Η αίσθηση ταύτισης για τον λαό μου -που την είχα κάπως αφήσει μέσα μου βαθιά, καθώς ζω στην Ελλάδα 28 χρόνια- με όλα αυτά τα γεγονότα, «ξύπνησε» έντονα και τώρα πονάω όσο πονούν και αυτοί, και ας βρίσκομαι μακριά.»
«Παρόλα αυτά, πέρα από το τεράστιο σοκ, μπορώ να πω ότι δεν ξαφνιάστηκα πολύ, γιατί ανησυχούσα από την πρώτη στιγμή που τα στρατεύματα της Ρωσίας κατευθύνθηκαν στα σύνορα της Ουκρανίας σχεδόν από τα τέλη Δεκεμβρίου. Άλλωστε, ο Πούτιν δεν φημίζεται για έναν άνθρωπο που απλώς εκφοβίζει. Είχα προετοιμαστεί για το χειρότερο σενάριο, και προσπαθούσα να προειδοποιήσω και την οικογένειά μου εκεί. Έλεγα συνεχώς στην αδερφή μου να φύγει, ακόμα και αν εκείνη μου έλεγε ότι δεν θα γίνει τίποτα -κάτι που όλη η χώρα πίστευε. Υπήρχε η αίσθηση κινδύνου, αλλά στην πραγματικότητα κανένας δεν το πίστευε. Όλοι νόμιζαν ότι είναι λόγια του αέρα, ότι δεν θα γίνει πόλεμος.»
Φόβος, ανασφάλεια και μνήμες που επανέρχονται
Η Anna ήταν μόλις 12 χρονών όταν συνέβη η έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ. Οι μνήμες της λοιπόν, αναπόφευκτα γυρνούν εκεί. Στις δικές της προσωπικές μαρτυρίες διωγμού, που παρόμοιες καλούνται να αντιμετωπίσουν οι συμπολίτες της τώρα.
«Έχω ζήσει την αβεβαιότητα για το μέλλον, και την καταλαβαίνω.»
«Είχα ζήσει το Τσερνόμπιλ, μικρή στην Ουκρανία, όποτε γνωρίζω καλά την αίσθηση των προσφύγων. Αυτές τις εικόνες που βλέπω τους ανθρώπους να μπαίνουν στα αυτοκίνητά τους και να φεύγουν, μου ξύπνησαν πολύ έντονα στη μνήμη, το πώς να είσαι ένα παιδάκι που καταλαβαίνεις ότι ξαφνικά έχει γίνει κάτι που είναι πάρα πολύ σοβαρό. Μας είχαν βάλει τότε, θυμάμαι, 12 άτομα σε ένα αυτοκίνητο και 8 παιδιά, και μας είχαν φυγαδεύσει έως την Οδησσό, από όπου καταφύγαμε στη Γεωργία. Ταξιδεύαμε δύο μέρες, μέχρι να φτάσουμε στην οικογένειά μας στη Γεωργία, όπου ήταν δικοί μας άνθρωποι. Έχω ζήσει την αβεβαιότητα για το μέλλον, και την καταλαβαίνω.»
«Όλος ο κόσμος που σκέφτεται τις συνέπειες αυτού του πολέμου, καταλαβαίνει ότι είναι μια τραγωδία. Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ τη διάσταση που θα πάρει, και κανένας μας ακόμη δεν μπορεί να το διανοηθεί. Είναι τεράστιο σοκ και θλίψη -ιδιαίτερα αναλογιζόμενη ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα για να βοηθήσω έμπρακτα. Αισθάνομαι ότι είμαστε όλοι με δεμένα τα χέρια, όσοι τουλάχιστον είμαστε μακριά. Η πραγματική βοήθεια θα ήταν τώρα να κλείσουν τον εναέριο χώρο με την Ουκρανία, αλλά αυτό θα έχει τεράστιες πολιτικές συνέπειες.»
Το σκληρό πρόσωπο του πολέμου - Αυτό που χωρίζει μητέρες από τα παιδιά τους, αυτό που χωρίζει λαούς
Δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ πώς αισθάνεται η Anna, ούσα μητέρα δυο παιδιών, παρακολουθώντας όλες αυτές τις οικογένειες να χωρίζονται εξαιτίας αυτής της τραγωδίας. Πώς μπορεί πλέον από τη σκοπιά της μάνας, να αντιληφθεί το πιο σκληρό πρόσωπο του πολέμου;
«Είναι μια παγκόσμια τραγωδία, και όχι μια τραγωδία της Ουκρανίας.»
«Είναι κάτι ασύλληπτο. Δεν ξέρω αν μπορούμε να βρούμε τα λόγια που περιγράφουν αυτά τα συναισθήματα. Ένα φρικτό συναίσθημα, το οποίο προβληματίζει κάθε μητέρα. Βλέποντας αυτήν τη στιγμή το πόσο κουράγιο μου δίνουν τα ίδια μου τα παιδιά... Αυτήν την αγκαλιά που μπορώ να τα πάρω, αυτή είναι η δύναμή μου. Και μετά σκέφτομαι αυτές τις μητέρες, που πρέπει να αφήσουν τα παιδιά τους να φύγουν, που κάποια από αυτά χάνονται, που οι άντρες μένουν πίσω και χωρίζονται οικογένειες. Αυτά είναι τα φρικτά πράγματα που φέρνει ο πόλεμος. Είναι μια παγκόσμια τραγωδία, και όχι μια τραγωδία της Ουκρανίας.»
«Πλέον, ο πόλεμος έχει χωρίσει αυτούς τους λαούς. Αυτό που συμβαίνει τώρα, δεν νομίζω ότι κανένας Ουκρανός μπορεί να το συγχωρέσει.»
«Η σχέση μας με τους Ρώσους έχει αλλάξει μια για πάντα και το λέω με μεγάλη θλίψη. Είχα μεγαλώσει με την ιδέα ότι είμαστε ένας λαός, είμαστε αδέρφια, Σλάβοι κι είμαστε ένα πράγμα. Πλέον, ο πόλεμος έχει χωρίσει αυτούς τους λαούς. Αυτό που συμβαίνει τώρα, δεν νομίζω ότι κανένας Ουκρανός μπορεί να το συγχωρέσει. Δεν λέω ότι δεν υπάρχουν οι άνθρωποι στη Ρωσία που τίθενται κατά του πολέμου. Δεν είναι οι Ρώσοι οι εχθροί μας, αλλά το πλήγμα που έχει κάνει η κυβέρνηση του Πούτιν, αυτή η τεράστια προπαγάνδα εδώ και πάρα πολύ καιρό έγινε πλέον κάτι παραπάνω από επικίνδυνη. Έχει εμποτιστεί τόσο πολύ αυτός ο λαός με αυτές τις απόψεις, που πλέον ανήκουμε σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα.»
Βοήθεια κάθε είδους
Η Αnna θέτει ως προτεραιότητα της συζήτησής μας τους τρόπους, με τους οποίους μπορούμε κι εμείς να βοηθήσουμε και να συμβάλλουμε αποτελεσματικά στον πόλεμο στην Ουκρανία. Μου εξηγεί ότι η πιο άμεση οδός είναι η δωρεά χρημάτων (με μεγάλη προσοχή στην εγκυρότητα των οργανισμών), ωστόσο, όπως τονίζει σημασία έχει ο καθένας να προσφέρει ό,τι μπορεί.
Παράλληλα, η ίδια στον προσωπικό της λογαριασμό στο Instagram έχει κάνει μια αντίστοιχη λίστα με τρόπους, υπηρεσίες και οργανισμούς, στους οποίους μπορείτε να απευθυνθείτε εάν επιθυμείτε να βοηθήσετε με οποιοδήποτε μέσο ή ακόμα και να συμβάλλετε εθελοντικά σε κάποιο έργο. Πατήστε σε αυτό το link.
Τέλος, για άμεση βοήθεια από Ελλάδα μπορείτε να κατευθυνθείτε στο helpukraine.gr.
Φωτογραφίες: Ρούλα Ρέβη
