Οι περισσότεροι αναμεσά μας γνωρίζουμε, -είτε από ταινίες, είτε από ενημερωτικά μέσα, είτε από εικόνες που μπορεί να συναντάμε κατά καιρούς-, διάφορα για τη ζωή των γυναικών σε ανατολικές χώρες όπως το Ιράκ. Λίγοι, όμως, έχουν την ευκαιρία να ακούσουν μια πραγματική ιστορία μιας γυναίκας που κατάγεται από εκεί. Εμείς, λοιπόν, είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε την Κετάμ.
Η ίδια, αποτελεί απλώς ένα παράδειγμα χιλιάδων γυναικών.
Κατάγεται από το Ιράκ και έχει εγκατασταθεί στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Μεγάλωσε στην πρωτεύουσά του, τη Βαγδάτη, χωρίς τους γονείς της οι οποίοι έφυγαν από τη ζωή στην πρώιμή της ηλικία. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, την ανατροφή τόσο τη δική της όσο και των υπολοίπων παιδιών της οικογένειας ανέλαβε ο μεγάλος της αδερφός, τον οποίο η ίδια χαρακτηριστικά αποκάλεσε ως «τον πιο κακό άνθρωπο στον κόσμο». Ένας αδερφός, όχι προστάτης, αλλά υποταγμένος στις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Η Κετάμ και οι οικείοι της βίωσαν τα σκοτεινά χρόνια του πολέμου, έχασαν δικούς τους ανθρώπους και συνάντησαν τις δυσκολίες της μεταπολεμικής κρίσης. Η 27χρονη γυναίκα μας διηγείται την ιστορία της στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, την οποία κατάφερε να δημιουργήσει.
Τι σημαίνει να είσαι κορίτσι στο Ιράκ;
Όπως περιγράφει η ίδια, τα κορίτσια στο Ιράκ ξεκινούν να παντρεύονται από τα πρώτα τους εφηβικά χρόνια, στα 13-14. Ο κανόνας αυτός έγινε ακόμη πιο αυστηρός λόγω της κρίσης που επήλθε μετά τον πόλεμο και εφαρμόστηκε και στην ίδια από την οικογένειά της. Αναρωτιέται κανείς, άραγε υπάρχει περίπτωση να θέλουν να παντρευτούν; Μας απαντάει: «Φυσικά και όχι. Δεν καταλαβαίνουμε καν τι είναι ο γάμος, τι σημαίνει το να παντρευτείς» και πολύ περισσότερο τι θα ακολουθήσει. Όσο για την εκπαίδευσή τους, εκείνη παύει να αποτελεί επιλογή για τις Ιρακινές κοπέλες από την πέμπτη δημοτικού, εξαιτίας των «Φιλίων».
Τι είναι όμως τα Φιλία; Πρόκειται για ένα καθεστώς που εγκαθιδρύθηκε στο Ιράκ, ύστερα από τον πόλεμο, το οποίο μας παρομοιάζει με τους Ταλιμπάν, όμως σύμφωνα με την ίδια υπάρχουν πολλά και διάφορα είδη τρομοκρατικών οργανώσεων στη χώρα της. Η συγκεκριμένη οργάνωση, απαίτησε την απομάκρυνση των κοριτσιών από το σχολείο στην πέμπτη δημοτικού, κάτι που φυσικά εφαρμόστηκε.
Οικογένεια και μαντήλα
Η αυστηρότητα του αδερφού της αποτυπώνεται σε κάθε πτυχή της ζωής της. Μια βόλτα, ένας καφές με μια φίλη, πράγματα αυτονόητα για τις περισσότερες, αποτελούσαν απαγορευμένες δραστηριότητες στην καθημερινότητά της. «Κλειδωμένη μια ζωή» χαρακτηρίζει τον εαυτό της. Η προσκόλληση του μεγάλου της αδερφού στον μουσουλμανισμό, ξεπερνώντας τις απαιτήσεις του κράτους, ανάγκασε την ίδια να φοράει μαντήλα από την τετάρτη δημοτικού.
«Ήμουν στο δωμάτιό μου με το παιχνίδι μου» αναφέρει η Κετάμ περιγράφοντας την ημέρα του γάμου της. Την ημέρα κατά την οποία η νύφη της της είπε ότι εάν δεν βγει από το δωμάτιό της να πει το «ναι», θα την σκότωνε επιτόπου ο μεγάλος της αδερφός. Την ίδια μέρα, η ίδια είπε το «ναι» που της έσωσε τη ζωή αλλά και την καταδίκασε σε έναν γάμο με τον πρώτο της ξάδερφο.
Ένας γάμος δίχως αγάπη και έρωτα, αφού τα συναισθήματα είναι απαγορευτικά για μια γυναίκα στο Ιράκ.
Η νύχτα του γάμου
Το να είσαι κορίτσι στο Ιράκ, ειδικά σε μία τόσο αυστηρή οικογένεια όσο της Κετάμ, σημαίνει ότι σου μαθαίνουν να μην αφήνεις κανέναν να σε αγγίζει και το σώμα σου να είναι πάντοτε καλυμμένο. Δεδομένα τα οποία αλλάζουν μέσα σε μία νύχτα... τη νύχτα του γάμου. Δίχως κατάρτιση για τις ερωτικές επαφές και καμία επίγνωση του τι είναι η σεξουαλική πράξη, αφέθηκε εκτεθειμένη σε ένα ξένο κρεβάτι, με μια μονάχα οδηγία: «Μην τσιρίξεις και μας κάνεις ρεζίλι». Μάλιστα, απαρχαιωμένες παραδόσεις εξακολουθούν να τηρούνται στο Ιράκ, όπου κατά τη νύχτα του γάμου, πρέπει να αποδειχθεί ότι η κοπέλα ήταν παρθένα. Ειδάλλως, η ζωή της αφαιρείται από την οικογένειά της, την οποία πιστεύουν ότι έχει ατιμάσει και μάλιστα βαθύτατα.
«Είναι σαν να μη θέλουν η γυναίκα να είναι ευτυχισμένη»
«Οι γυναίκες πρέπει να είναι αφοσιωμένες στο καθήκον τους» και το καθήκον τους είναι να καθαρίζουν, να μαγειρεύουν και να κάνουν παιδιά. Κατά τη διήγηση της ιστορίας της η Κετάμ μαρτυρά τον πόνο που δέχθηκε επίσης από γυναίκες. Από τη νύφη της, την πεθερά της, τη συννυφάδα της…γυναίκες που ενώ βιώσαν ή βίωναν ακόμη όσα και εκείνη, την κακοποίησαν συναισθηματικά και σωματικά. Φαίνεται σαν να ξεχνούν, όμως δεν είναι μόνο αυτό, θεωρούν ότι η ζωή προχωράει. «Θα στενοχωριέσαι για 1-2-3 εβδομάδες ή ένα μήνα αλλά μετά προχωράει η ζωή. Ό,τι και να τραβάς η ζωή προχωράει, γιατί είσαι γυναίκα και πρέπει να κάνεις υπομονή», λέει η Κετάμ. Ωστόσο, η κακοποίηση δεν σταματάει εκεί.
«Σε αγαπούσε;»
«Το μόνο που ενδιαφέρει τους άνδρες είναι να τελείς τα καθήκοντά σου ως σύζυγος. Δεν τους νοιάζει εάν είσαι ευτυχισμένη ή εάν δεν είσαι καλά ψυχολογικά» περιγράφει η ίδια. Μεταξύ των συζυγικών της καθηκόντων, όφειλε να κάνει παιδιά. Γεγονός τόσο σημαντικό, που την ανάγκασε στα 15 της, να λάβει χορήγηση ορμονών, ώστε το σώμα της να φιλοξενήσει ένα έμβρυο. Η Κετάμ, έγινε μητέρα δύο παιδιών. Τα παιδιά αυτά δέχθηκαν την ίδια σωματική κακοποίηση με εκείνη και χρησιμοποιήθηκαν ως όπλο εκβιασμού εις βάρος της: «Όλοι χτυπούσαν τα παιδιά μου».
Λίγο καιρό αφού γέννησε τον δεύτερό της γιο, έχασε την μητέρα της, η οποία καθόλη τη διάρκεια της ζωής της ήταν καθηλωμένη σε ένα κρεβάτι. Η σκληρότητα της οικογένειάς της φάνηκε για μια ακόμη φορά, όταν δεν της επέτρεψαν να πει ούτε ένα «αντίο».
Την ίδια περίοδο, είχε ξεκινήσει να καταλαβαίνει όσα συνέβαιναν γύρω της, και προσπάθησε να ξεφύγει από αυτήν την κατάσταση αιτούμενη διαζύγιο. Βέβαια, μεταξύ των επιλογών που δεν προσφέρονται σε μια Ιρακινή, συμπεριλαμβάνεται και η επιλογή να αφήσει τον άνδρα της. Ακόμη, προσπάθησε και δεύτερη φορά με την αφορμή ότι ο σύζυγός της δεν κάλυπτε επαρκώς τα έξοδα των παιδιών τους, τα οποία ο ίδιος την πίεζε να αποκτήσουν. Η Κετάμ, κατέφυγε σε κρυφή λήψη αντισυλληπτικών, καθώς όπως αναφέρει «σκεφτόμουν πως άμα έκανα και τρίτο παιδί θα τέλειωνε η ζωή μου».
Η αρχή του τέλους
Αφού κατάφερε με διπλωματικές μεθόδους να αποκτήσει κινητό και πρόσβαση στο διαδίκτυο, η Κετάμ ξεκίνησε να επικοινωνεί με τον «έξω» κόσμο. Τότε, βρήκε έναν άνθρωπο με τον οποίο συνομιλούσε για περίπου 6 μήνες: «Το ήξερα ότι δεν σημαίνει κάτι, αλλά με αυτό μπορούσα να αναπνέω». Η ίδια μας περιγράφει πως το μόνο που αναζητούσε ήταν έναν άνθρωπο, με τον οποίο θα μοιραζόταν τα βάσανα της καθημερινότητάς της, έναν άνθρωπο που θα την άκουγε. Κάτι που αργότερα της κόστισε, όταν ο αδερφός του άνδρα της το κατάλαβε. «Με το που είδε την κλήση άρχισε να με χτυπάει πολύ άσχημα. Έχασα ένα δόντι, είχα τρεις πληγές στο κεφάλι μου, δεν μπορούσα να περπατήσω και τα χέρια μου ήταν γεμάτα μελανιές από τα χτυπήματα». Σε εκείνο το σημείο της διήγησής της, η Κετάμ μας έδειξε ένα σημάδι από πυροβολισμό στο πίσω μέρος της παλάμης της, όπου την πυροβόλησε ο κουνιάδος της εκείνη την ημέρα. Παρόλα αυτά, κανείς δεν αρκέστηκε στα προαναφερθέντα. Η Κετάμ για ακόμη μια φορά ήρθε αντιμέτωπη με την απειλή του θανάτου από τον αδερφό της.
Και μέσα σου εκείνη την ώρα είπες «φεύγω». «Ναι είπα ‘Φεύγω!’».
Η νεαρή κοπέλα σε μια απόφαση της στιγμής, αποφάσισε να το σκάσει και να τρέξει όσο πιο μακριά μπορούσε, αφήνοντας πίσω τους πάντες όπως και τους δύο της γιους.
Το ταξίδι της έως εδώ
Πληγωμένη και πυροβολημένη, η Κετάμ έφτασε στο κατώφλι μιας χριστιανικής οικογένειας. «Έφτασα σε ένα σημείο που δεν ξέρω πως έφτασα. Σαν να με έστειλε ο Θεός εκεί». Η οικογένεια αυτή, τη βοήθησε να φύγει από το Ιράκ και να ξεκινήσει το ταξίδι της για την Ελλάδα. «Ακόμα δεν ξεχνάω τη χάρη που μου έκαναν και τη βοήθειά τους». Μοιράστηκε μαζί μας όλες τις συνταρακτικές λεπτομέρειες του ταξιδιού της, το πολύωρο περπάτημα και τις αντιξοότητες που υπέστη. Μάλιστα, για την στάση της στην Τουρκία, μοιράζεται μαζί μας: «Όσα μπορεί να πάθει μια γυναίκα θα τα πάθει ως πρόσφυγας στην Τουρκία, γιατί αυτό δεν συμβαίνει στις ντόπιες. Και εκεί δεν έχουμε δικαίωμα να πάμε στην αστυνομία να κάνουμε παράπονα».
Μια νέα αρχή
Μόλις έφτασε στην Ελλάδα, ένιωσε ασφαλής. Όμως κάθε αρχή και δύσκολη, αφού η ανάμνηση των δύο γιων που άφησε πίσω την στοίχειωνε για πολύ καιρό. Σήμερα, η Κετάμ έχει βαφτιστεί Χριστιανή Ορθόδοξη, όπως και οι δυο γιοι που απέκτησε με τον νυν σύζυγό της, ο οποίος παρέμεινε μουσουλμάνος και τον οποίο γνώρισε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της προς την Ελλάδα. «Τον αγάπησα γιατί με πρόσεξε, με βοήθησε πάρα πολύ ψυχολογικά. Και ακόμα με στηρίζει, με αγαπάει, με βοηθάει».
Επιπλέον, μας περιγράφει την αγάπη της για το Χριστιανισμό, λέγοντας, «Αγαπούσα πάρα πολύ αυτή τη θρησκεία. Γιατί είδα ότι χαρακτηρίζεται από αγάπη και συγχώρεση, ενώ ο μουσουλμανισμός από την τιμωρία».
Η μόλις 27 ετών Κετάμ έχει ζήσει χίλιες ζωές και έχει βιώσει καταστάσεις που ως επί το πλείστον συναντάμε μονάχα στις ταινίες πλέον. Μολαταύτα, από μόνη της αποτελεί ένα μήνυμα, καθώς παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ως ντόπια στη χώρα της και ως πρόσφυγας στην Ελλάδα, έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια δική της επιχείρηση αισθητικής και να ζήσει ευτυχισμένη. Ωστόσο, ο φόβος και οι αναμνήσεις δεν έχουν εγκαταλείψει το πλευρό της.
«Τι φοβάσαι;», τη ρωτήσαμε στο τέλος της συνέντευξης και εκείνη μας απάντησε, «Μην έρθουν εδώ».
Η Κετάμ έως και σήμερα σκέφτεται τους δύο γιους της στο Ιράκ και διατηρεί επικοινωνία με την αδερφή της, από την οποία έχει πληροφορηθεί πως ο μεγάλος της αδερφός έχει αποταμιεύσει, μονάχα για να μπορέσει να ταξιδέψει και να την σκοτώσει, όταν μάθει πού βρίσκεται. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν μπορούμε να αποκαλύψουμε περισσότερα στοιχεία για εκείνην όπως, και το πρόσωπό της.
