‘Oταν νιώθετε κουρασμένοι ή αγχωμένοι, συχνά αναζητάτε μια γρήγορη λύση για τόνωση, δηλαδή καφεΐνη ή ζάχαρη (ή και τα δύο). Ωστόσο, αυτές οι φθηνές πηγές καυσίμων δεν καταπολεμούν το στρες και την κόπωση Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι για να γεμίσετε ενέργεια. Ονομάζονται «προσαρμογόνα βότανα» και παρέχουν αντιοξειδωτική προστασία, ενισχύουν το ανοσοποιητικό και μειώνουν το άγχος και την κατάθλιψη. Τριακόσια συνολικά είναι τα έως τώρα γνωστά βότανα αυτής της κατηγορίας που τονώνουν τον οργανισμό, κερδίζουν έδαφος στον σημερινό κόσμο της υγείας και της ευεξίας και υπάρχουν παντού: σε συμπληρώματα και τονωτικά, αλλά και σε καφέ, ζεστή σοκολάτα και μπάρες. Τι είναι, πώς δρουν και, ίσως το πιο σημαντικό, έχουν αποτέλεσμα;

Τι είναι;

Πρόκειται για μη τοξικά βότανα που βοηθούν το σώμα ν’ αντισταθεί σε στρεσογόνους παράγοντες, φυσικούς, χημικούς ή βιολογικούς και εσάς, ν’ αντιμετωπίσετε το στρες. Ο λόγος που ονομάστηκαν έτσι είναι γιατί συμβάλλουν ώστε το ανθρώπινο σώμα να «προσαρμόζεται» στις δυσκολίες και τις αλλαγές της καθημερινής ζωής. Θεωρείται ότι διεγείρουν την απόκριση προστασίας του οργανισμού στο άγχος, βοηθώντας τα συστήματά του να επιστρέψουν σε μια ισορροπημένη κατάσταση, που ονομάζεται «ομοιόσταση».

Ποια είναι η δύναμή τους;

Τα προσαρμογόνα βότανα λειτουργούν ως εξής:

• Βελτιώνουν τη φυσική αντοχή και τα επίπεδα ενέργειας

• Αυξάνουν τη συγκέντρωση

• Ανεβάζουν τη διάθεση

• Προσφέρουν ευεξία

• Προστατεύουν το ήπαρ από τις τοξίνες

• Ρυθμίζουν τον μεταβολισμό του σακχάρου

• Ισορροπούν τα επίπεδα ορμονών

• Καταπολεμούν την κούραση από το υπερβολικό σωματικό ή συναισθηματικό στρες

• Μειώνουν τη βλαπτική επίδραση του στρες στη γνωστική λειτουργία

• Διεγείρουν την πνευματική απόδοση

• Ομαλοποιούν τις λειτουργίες του οργανισμού

• Ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα

• Διατηρούν υπό έλεγχο τα επίπεδα κορτιζόλης και καταστέλλουν τα συμπτώματα που προκαλούνται από τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης (όπως άγχος, κατάθλιψη, κόπωση, υψηλή αρτηριακή πίεση, αντίσταση στην ινσουλίνη και παχυσαρκία)

• Συμβάλλουν στην καλή λειτουργία οργάνων, όπως το συκώτι και τα επινεφρίδια

• Προφυλάσσουν το γαστρεντερικό σύστημα

Είναι αποτελεσματικά;

Νέες έρευνες δείχνουν ότι έχουν αποτέλεσμα. Στην ουσία, αυτά τα βότανα κάνουν στα επινεφρίδιά σας ό,τι η άσκηση στους μυς σας. Όταν γυμναζόμαστε, το σώμα μας στρεσάρεται. Αλλά όσο συνεχίζουμε την άσκηση, το σώμα μας γίνεται καλύτερο στο να αντιμετωπίζει το στρες. Όταν, όμως ταυτόχρονα, λαμβάνετε προσαρμογόνα, το εκπαιδεύετε να διαχειρίζεται τις επιπτώσεις του. Πώς δρουν; Αλληλεπιδρούν στον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων και στο συμπαθοεπινεφριδικό σύστημα, τα οποία εμπλέκονται στην απόκριση του οργανισμού στο στρες. Επίσης, μπορεί να τροποποιήσουν την παραγωγή ορμονών και τις φυσιολογικές αποκρίσεις στο στρες, για να εξασφαλίσουν ότι ο οργανισμός σας, από το μυαλό και το ανοσοποιητικό σύστημα έως τα ενεργειακά του επίπεδα, λειτουργεί φυσιολογικά.

Επιπλέον, έχουν αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των ασθενών, όταν χρησιμοποιούνται ως συμπληρώματα στη θεραπεία χρόνιων ασθενειών και παθολογικών καταστάσεων (π.χ. έπειτα από χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια κ.λπ.). Δρουν σε καταστάσεις που σχετίζονται με την ηλικία, όπως είναι οι νευροεκφυλιστικές και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.

Ποια είναι τα καλύτερα προσαρμογόνα βότανα;

Κάθε προσαρμογόνο έχει μια ελαφρώς διαφορετική λειτουργία. Εδώ είναι μερικά από τα πιο γνωστά:

1. Αστράγαλος: Στα ελληνικά ονομάζεται «Αστράγαλος ο Μεμβρανώδης» και συμβάλλει στη μείωση του στρες και στις επιπτώσεις της γήρανσης προστατεύοντας τα τελομερή (βρίσκονται στο τέλος κάθε χρωμοσώματος, συνδέονται με τη γήρανση και θεωρούνται προστατευτικές ασπίδες του DNA των ανθρώπινων κυττάρων).

2. Ashwagandha: Βοηθά τον οργανισμό ν’ αντιμετωπίσει το καθημερινό στρες, ενώ λειτουργεί και ως τονωτικό.

3. Σιβηριανό τζίνσεγκ (γνωστό και ως eleutherococcus senticosus): Παρέχει ενέργεια και μειώνει την κόπωση και την εξάντληση.

4. Ιερός βασιλικός (Holy Basil) ή tulsi: Προκαταρκτικές μελέτες δείχνουν ότι είναι αποτελεσματικός στη διαχείριση της κούρασης και του άγχους, στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, στη ρύθμιση του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης καθώς και των επιπέδων των ορμονών.

5. Rhodiola rosea: Αντιμετωπίζει το άγχος, την κούραση και τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

6. Maca: Ανεβάζει τη διάθεση και αυξάνει την ενέργεια.

7. Wild yam: Ρυθμίζει τα επίπεδα των γυναικείων ορμονών.

8. Γλυκόριζα: Ενισχύει την ενέργεια, την αντοχή και το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ τονώνει τα επινεφρίδια και προωθεί τα υγιή επίπεδα κορτιζόλης.

9. Schisandra: Βελτιώνει και προσφέρει τόνωση σε πολλά όργανα, ενώ προστατεύει και αποτοξινώνει το συκώτι. Έχει πολύ θετική επίδραση στην ψυχική υγεία, στην αύξηση της ενέργειας και της καλής διάθεσης, στη βελτίωση της συγκέντρωσης και της μνήμης. Θεωρείται εξαιρετικό βότανο για τη μειωμένη λίμπιντο.

10. Reishi: Πρόκειται για ένα συγκεκριμένο είδος μανιταριού που λέγεται ότι βοηθά τον οργανισμό να προσαρμοστεί στο στρες και προάγει έναν ποιοτικό ύπνο.

Πώς θα τα προσθέσετε στη διατροφή σας;

Τα βότανα και οι ρίζες μπορούν να καταναλωθούν ως μέρος ενός γεύματος, ως συμπληρώματα ή ως αφεψήματα και ροφήματα. Μπορείτε επίσης να συνδυάσετε βάμματα με νερό. Για να τα προσθέσετε στα φαγητά που ήδη τρώτε, ρίξτε σε αυτά προαναμεμειγμένη σκόνη: εμπλουτίστε έτσι τα smoothies, τις σούπες, τις σάλτσες για σαλάτες. Ορισμένα προσαρμογόνα είναι πολύ πικρά για να τα απολαμβάνετε ως τροφή, γι’ αυτό παρασκευάζονται σε συμπληρώματα σε σκόνη (και λαμβάνονται ως κάψουλα).

Έχουν παρενέργειες;

Θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν τα προσθέσετε στη διατροφή σας. Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι τα κοινά φυτικά συμπληρώματα μπορούν ν’ αλληλεπιδράσουν με τα συνταγογραφούμενα φάρμακα. Αν και υπάρχουν λίγα στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι τα προσαρμογόνα ενδέχεται να παρενέργειες ή προβλήµατα υγείας, όµως, όπως κάθε φυτό, µπορεί να είναι αλλεργιογόνα ή να προκαλέσουν γαστρεντερική δυσφορία.

Λάβετε τα προσαρμογόνα με το πρωινό σας. Η κορτιζόλη είναι υψηλότερη το πρωί όταν ξυπνάτε και πέφτει κατά τη διάρκεια της ημέρας. Έτσι, θα διεγείρετε τον φυσικό ρυθμό του οργανισμού σας.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2022