Ένα συγκροτημένο αλλά και συναισθηματικά φορτισμένο μήνυμα για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα αναδείχθηκε στο Λονδίνο, στο πλαίσιο της ειδικής εκδήλωσης του οργανισμού Parthenon Project, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βρετανική Βουλή, συγκεντρώνοντας προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής, του πολιτισμού και της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Μεταξύ των ομιλητών ήταν και η Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη, η οποία αναφέρθηκε αρχικά στον λόγο της: «Ήρθε η ώρα τα ακρωτηριασμένα μέλη να επανενωθούν και να αποκατασταθεί η ακεραιότητα του μνημείου».

Ένα πολιτιστικό φόρουμ με σαφές διακύβευμα

Η εκδήλωση, υπό τον τίτλο 'Rethinking a United Kingdom–Greece cultural partnership within the British Museum’s ‘reimagination’: What next for the Parthenon Sculptures?', φιλοδοξεί να επανεκκινήσει τον διάλογο γύρω από την πιθανότητα πολιτιστικής συνεργασίας μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ελλάδας, με φόντο τη σχεδιαζόμενη ανακαίνιση της Δυτικής Πτέρυγας του Βρετανικού Μουσείου – μια ιστορική ευκαιρία για επανεξέταση της στάσης του απέναντι στα Γλυπτά.

Η διοργάνωση πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Parthenon Project, ενός ανεξάρτητου οργανισμού που έχει ως βασική αποστολή την προώθηση της επανένωσης των Γλυπτών μέσα από διαλόγους, συνεργασίες και πολιτιστική διπλωματία. Στο ακροατήριο παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων οι Baroness Thangam Debbonaire, Lord Parkinson, ο πρώην υπουργός Lord Frost, καθώς και ο ηθοποιός και συγγραφέας Sir Stephen Fry.

Μία ομιλία με πάθος και ευθύνη

Στο επίκεντρο της εκδήλωσης βρέθηκε η τοποθέτηση της Μαρέβας Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη, η οποία, με λόγο ευθύ, προσωπικό και βαθιά πολιτισμικό, αναφέρθηκε στην ανάγκη επανένωσης των Γλυπτών, όχι μόνο ως ελληνικό αίτημα, αλλά ως μια παγκόσμια υπόθεση δικαιοσύνης, συνέπειας και πολιτιστικής συνείδησης.

«Το μνημείο μας διαμελίστηκε. Ήρθε η ώρα τα ακρωτηριασμένα μέλη να επανενωθούν και να αποκατασταθεί η ακεραιότητά του. Τα γλυπτά θα αποκτήσουν την πραγματική τους εννοιολογική υπόσταση μόνο πλησίον του ναού, στο φυσικό τους περιβάλλον» υπογράμμισε, προσδίδοντας έμφαση όχι στη νομική πτυχή της υπόθεσης, αλλά στη βαθύτερη ηθική της διάσταση.

«Δεν στέκομαι εδώ ως σύζυγος του Πρωθυπουργού, ούτε ως επίσημη εκπρόσωπος. Στέκομαι ως Ελληνίδα, ως Ευρωπαία, ως πολίτης του κόσμου που καταλαβαίνει τη σημασία των πολιτισμικών δεσμών και της ενσυναίσθησης», σημείωσε χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια τόνισε πως τα Γλυπτά δεν μπορούν να υπάρχουν χωρισμένα. Δεν είναι αποσπάσματα αλλά είναι κομμάτια μιας ενότητας. Η θέση τους είναι εκεί όπου γεννήθηκαν, στο φυσικό τους σπίτι.

Η κ. Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στη δυναμική του διαλόγου: «Δεν ζητούμε αντιπαράθεση, δεν ζητούμε σύγκρουση. Ζητούμε συνεννόηση, ώριμη ματιά και το θάρρος να ξαναγράψουμε την ιστορία με αξιοπρέπεια. Η επανένωση των Γλυπτών δεν είναι επιστροφή στο παρελθόν, είναι μια κίνηση προς το μέλλον.»

Μάλιστα, έκανε ειδική μνεία στη γενναιόδωρη χειρονομία του Πάπα Φραγκίσκου να επιστρέψει τρία θραύσματα από τον γλυπτό διάκοσμο του Παρθενώνα στη χώρα μας, προτρέποντας τη βρετανική πλευρά να κάνει το ίδιο. «Προκαλεί ρίγη η επανένωση. Τα τρία θραύσματα, η κεφαλή του εφήβου, το άλογο του τέθριππου της Αθηνάς και η ανδρική κεφαλή με γένια, επέστρεψαν από το Βατικανό και πλέον βρίσκονται εκεί που ανήκουν».

Η Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει ότι, πλέον, στους πρόποδες της Ακρόπολης έχει δημιουργηθεί το Μουσείο της Ακρόπολης, αποστολή του οποίου είναι να στεγάσει την ολοκληρωμένη συλλογή, συμβάλλοντας σε μια βιωματική εμπειρία αντίληψης και επαφής με το αρχιτεκτονικό σύνολο.

Η διπλωματία του πολιτισμού στο προσκήνιο

Η εκδήλωση ανέδειξε τον ρόλο του Parthenon Project ως καταλύτη σε αυτή τη νέα προσέγγιση. Ο πρώην υπουργός Edward Vaizey, επικεφαλής του οργανισμού, επιδιώκει μέσω διαβουλεύσεων και στρατηγικών συνεργασιών να αναδείξει ένα μοντέλο πολιτιστικής σύμπραξης που θα βασίζεται στον σεβασμό, στην επιστημονική τεκμηρίωση και στην ηθική ευθύνη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «η συζήτηση για τα Γλυπτά δεν είναι σύγκρουση συμφερόντων, αλλά ευκαιρία για συναινετική δημιουργία ενός νέου πολιτιστικού παραδείγματος».

Ο Sir Stephen Fry, γνωστός υποστηρικτής της επανένωσης, χαρακτήρισε τη χρήση του όρου «δανεισμός» των Γλυπτών «προσβλητική και παραπλανητική», προσθέτοντας πως «όταν ένα σώμα είναι ακρωτηριασμένο, δεν το γιατρεύεις με προσωρινές παραχωρήσεις, το θεραπεύεις όταν το επανενώνεις».

Ο καθηγητής Paul Cartledge τόνισε την ιστορική ανακρίβεια της παραμονής των Γλυπτών στο Λονδίνο και αναφέρθηκε στην ανάγκη να κινητοποιηθούν όχι μόνο κυβερνήσεις αλλά και θεσμοί, μουσεία και πανεπιστήμια. «Η ηθική υποχρέωση του Βρετανικού Μουσείου είναι πλέον σαφής, αν πράγματι θέλει να επανεφεύρει τον ρόλο του, δεν μπορεί να το κάνει αγνοώντας την ίδια την ιστορία.»

Εξίσου εύγλωττη ήταν και η παρέμβαση της Thangam Debbonaire, εκπροσώπου των Εργατικών, η οποία μίλησε για την ανάγκη το Ηνωμένο Βασίλειο να σταθεί με εντιμότητα απέναντι στο παρελθόν του και να προχωρήσει «σε έναν νέο, θετικό ορισμό του τι σημαίνει πολιτιστική ηγεσία στον 21ο αιώνα».

Ένα νέο αφήγημα για μία χρόνια υπόθεση

Η κ. Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη έκλεισε την ομιλία της με μια ποιητική αναφορά στους στίχους του Γιάννη Ρίτσου, μιλώντας για τις λέξεις που «θα ενώσουν, που θα γιατρέψουν, που θα ξαναδώσουν φωνή» στα Γλυπτά. Με έναν λόγο γεμάτο ευγένεια αλλά και σαφήνεια, κάλεσε τη Βρετανία να αφουγκραστεί τη στιγμή. «Ήρθε η ώρα να διορθώσουμε ένα σιωπηλό τραύμα. Όχι για να διεκδικήσουμε, αλλά για να συμφιλιωθούμε. Όχι για να τιμωρήσουμε, αλλά για να ενώσουμε.»

Η παρουσία της και η τοποθέτησή της δεν αποτέλεσαν απλώς παρέμβαση, λειτούργησαν ως συναισθηματικός συνδετικός κρίκος σε μια προσπάθεια που υπερβαίνει τα όρια της πολιτικής και αγγίζει τον πυρήνα της πολιτιστικής ταυτότητας και ιστορικής μνήμης.