Η Καθαρά Δευτέρα είναι η πρώτη μέρα της Μεγάλης Σαρακοστής και συνοδεύεται από φαγητό με επίκεντρο τη λαγάνα, τον ταραμά και τις ελιές. Παραδοσιακά αυτή η μέρα περιέχει νηστίσιμα φαγητά και το πέταγμα του χαρταετού. Αν και η νηστεία (και γενικότερα οι διατροφές βασισμένες σε φυτικής προέλευσης προϊόντα) είναι συνδεδεμένη με την υγεία και ευεξία, υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να προσέξετε στο σαρακοστιανό τραπέζι, εφόσον θέλετε να φάτε ελαφριά, χωρίς να χαλάσετε τη διατροφή σας.  

Παρακάτω θα βρείτε το breakdown των πιο συχνών εδεσμάτων στο τραπέζι της Σαρακοστής.  

Λαγάνα

Το πιο αντιπροσωπευτικό έδεσμα της Καθαράς Δευτέρας είναι αδιαμφισβήτητα η λαγάνα. Αυτό το ψωμί, πασπαλισμένο με σουσάμι και χωρίς προζύμι, είναι καθαρά εποχικό προϊόν και προσφέρεται από όλους τους φούρνους τη συγκεκριμένη μέρα. Όπως και τα υπόλοιπα ψωμοειδή, υπολογίστε ότι 1 παλάμη χωρίς δάχτυλα (ή 1 τυπική φέτα) ισοδυναμεί σε περίπου 80 θερμίδες.  

Ταραμοσαλάτα

Πιθανώς το δεύτερο πιο παραδοσιακό έδεσμα της Καθαράς Δευτέρας είναι η ταραμοσαλάτα και είναι πεντανόστιμο. Φτιάχνεται από ταραμά (δηλαδή τα αυγά από μπακαλιάρο ή κυπρίνο) μαζί με ελαιόλαδο, λεμόνι και ψωμί. Μπορείτε να βρείτε δύο είδη ταραμά, τον λευκό και τον ροζ, ο δεύτερος θεωρείται κατώτερης ποιότητας και γι’ αυτό τον χρωματίζουν για να μπορείτε να το αναγνωρίσετε. Η ταραμοσαλάτα είναι πλούσια σε καρδιοπροστατευτικά Ω-3 λιπαρά οξέα, μονοακόρεστα λιπαρά, βιταμίνη Α και D, ψευδάργυρο και φώσφορο αλλά συγχρόνως είναι πλούσιος σε νάτριο (αλάτι) και θερμίδες. Καλό είναι να περιορίσετε τη μερίδα σας σε 1-2 κουταλιές της σούπας που αναλογούν σε περίπου 150 θερμίδες.  

Ελιές

Πλούσιες σε πολυακόρεστα λιπαρά όπως επίσης σε αντιοξειδωτικά, αξίζει να έχετε τις ελιές στο τραπέζι σας όλες τις μέρες και όχι μόνο τη Καθαρά Δεύτερα. Οι μαύρες ελιές περιέχουν και σίδηρο, ενώ αν προσέχετε την πρόσληψη αλατιού, επιλέξτε αυτές που δεν είναι διατηρημένες σε αλατόνερο. Θερμιδικά 4-5 μέτριες ελιές ισοδυναμούν με περίπου 50 θερμίδες οπότε υπολογίστε αναλόγως.  

Όσπρια

Πλούσια σε φυτικές ίνες, φυτικής προέλευσης πρωτεΐνης και πολλές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, αποτελούν από μόνα τους μία εντυπωσιακά θρεπτική τροφή. Παραδοσιακά βρίσκονται στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας σε μορφή λαχταριστών συνταγών, όπως γίγαντες φούρνου ή μαυρομάτικα πιάζ. Μία ποσότητα της τάξεως του μισού φλιτζανιού (ως μεζές σε εστιατόριο) θα σας προσφέρει περίπου 150 θερμίδες.  

Θαλασσινά

Τα θαλασσινά είναι συνήθως ο πρωταγωνιστής του Σαρακοστιανού τραπεζιού. Πιάτα όπως χταποδάκι ξιδάτο, καλαμάρι ψητό, μύδια σαγανάκι, γαρίδες στα κάρβουνα και σουπιές με σπανάκι είναι μερικές από τις αμέτρητες επιλογές στο γιορτινό τραπέζι. Όλες είναι ιδιαίτερα χαμηλές σε θερμίδες και πλούσιες σε καλά πολυακόρεστα λιπαρά. Αν προσέχετε την πρόσληψη χοληστερίνης, περιορίστε την κατανάλωσης μεζέδων όπως γαρίδες ή καλαμάρι, στα 4-5 τεμάχια.  

Τουρσί

Παραδοσιακά θα βρείτε και διάφορα λαχανικά τουρσί αυτή την ημέρα, πιο συχνά αγγουράκι, καρότο, πιπεριές και κουνουπίδι, τα οποία προσφέρουν στη διατροφή μας προβιοτικά, τους οργανισμούς που μελετώνται ολοένα και περισσότερο για τις ευεργετικές τους ιδιότητες, τόσο στη λειτουργία του πεπτικού συστήματος όσο και στη πρόληψη διαφόρων νόσων (ή γενικότερα στην υγεία του οργανισμού). Επίσης είναι χαμηλά σε θερμίδες και προσφέρουν ιδιαίτερη γεύση.

Τηγανητά

Αν και όχι παραδοσιακά, τα τηγανητά εδέσματα εμφανίζονται συχνά στα Σαρακοστιανά τραπέζια. Η νοστιμιά του τηγανητού, είτε είναι λαχανικά (π.χ. τηγανητά κολοκυθάκια), είτε θαλασσινά (τηγανιτά καλαμαράκια), κρύβει πολλές θερμίδες και κορεσμένα λιπαρά. Γι’ αυτό προσπαθήστε να τα αποφύγετε ή να τα καταναλώσετε σε μικρή ποσότητα. Αντιθέτως προτιμήστε να επιλέξετε βραστά ή ψητά λαχανικά και πεντανόστιμα ψητά θαλασσινά.  

Χαλβάς

Ο Μάρτης δεν λείπει από την Σαρακοστή και ο χαλβάς δεν λείπει από το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας! Εκτός από τον κλασικό, πλέον βρίσκουμε και με γέμιση από ξηρούς καρπούς ή με επικάλυψη σοκολάτας. Ο χαλβάς έχει ως βασικό συστατικό ένα από τα ελληνικά super foods, το ταχίνι. Το ταχίνι είναι ουσιαστικά πολτός από σουσάμι και είναι πλούσιο σε φυτικές πρωτεΐνες, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες. Αν και εξαιρετικά θρεπτικό, όλα τα καλά πράγματα έρχονται με ένα τίμημα, και σε αυτή τη περίπτωση είναι οι θερμίδες. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να το αποφύγετε τελείως, απλά αν προσέχετε το σωματικό σας βάρος, καλό είναι να μην υπερβάλετε στην ποσότητα.

Καλή Καθαρά Δευτέρα και μην ξεχνάτε να πετάξτε χαρταετό, εκτός από παραδοσιακό έθιμο θα σας βοηθήσει στην κατανάλωση θερμίδων!

Η Νίκη Αθανασιάδου MSc RDN CDN, είναι κλινική διαιτολόγος με πολυετή εμπειρία στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ.