Συναντηθήκαμε πριν δύο χρόνια, με αφορμή τα καινοτόμα προγράμματα και τη διαρκή έρευνά της στη φροντίδα και την ασφάλεια των αυτοφυών ειδών σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων - ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Η γεωπόνος κι ερευνήτρια, Δρ. Αφροδίτη Τσάμπαλλα, συνεχίζει με επιτυχία την παρατήρηση και την επιστημονική της μεθοδολογία στη γενετική βελτίωση και γονιδιωματική των φυτών. Κάθε σημείο - σταθμός στην επαγγελματική της πορεία αποδεικνύει τη σταθερή της ματιά στο πεδίο της διατήρησης της χλωρίδας της χώρας μας. Έχει σπουδάσει γεωπονία και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος στην Γενετική Βελτίωση των Φυτών, της Σχολής Γεωπονίας, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει εργαστεί ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών του Ε.Κ.Ε.Τ.Α και έχει υπάρξει υπότροφος Marie Sklodowska-Curie (MSC Individual Fellow) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο University of East Anglia, στο Norwich της Αγγλίας. Έχει συγγράψει 19 επιστημονικά άρθρα εκ των οποίων 8 ως πρώτη συγγραφέας, ενώ έχει συμμετάσχει ως ομιλήτρια σε πολυάριθμα διεθνή και εθνικά συνέδρια. Συμμετέχει σε ποικίλες δράσεις επικοινωνίας της επιστήμης καθώς και σε προγράμματα συμβουλευτικής και καθοδήγησης. 

Στο DNA της κουβαλά τον ρομαντισμό της Θεσσαλονίκης, πόλης καταγωγής της μητέρας της, την αλμυρή γοητεία των Δωδεκανήσων, καθώς η Κως είναι το νησί του πατέρα της, αλλά και την άγρια ομορφιά της Πελοποννήσου, εκεί όπου είχε τα πρώτα της καθημερινά ερεθίσματα ως παιδί. Ο δεσμός της με την πόλη μας έχει όμως υπερισχύσει, με το 1998 να είναι η χρονιά - ορόσημο που αποφάσισε να γίνει μόνιμη κάτοικός της. Κάθε στιγμή της εδώ της αποδεικνύει πόσο ισχυρή είναι η σχέση της μαζί της...

Γεννήθηκα και μεγάλωσα μακριά από την Θεσσαλονίκη, στην περιοχή Ανδραβίδα της Ηλείας. Εδώ όμως ερχόμουν από 18 ημερών, κάθε Χριστούγεννα, Πάσχα και καλοκαίρι, γιατί η οικογένεια της μητέρας μου ζούσε και συνεχίζει να ζει εδώ. Το πατρικό της ήταν στην οδό Αγίου Δημητρίου απέναντι από το Καυτανζόγλειο στάδιο, σε μια γειτονιά γεμάτη φοιτητές.

Στη Θεσσαλονίκη ήρθα μόνιμα το 1998 για να σπουδάσω στην Γεωπονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Η αγαπημένη μου γειτονιά είναι η τωρινή μου γειτονιά της οδού Σοφούλη. Από τότε που ήρθα στην πόλη άλλαξα δυο γειτονιές για να καταλήξω εδώ, αλλά το γεγονός ότι πλέον ζω τόσο κοντά στην θάλασσα είναι υπέροχο. Κάθε πρωί την αγναντεύω είτε είναι ήρεμη είτε αγριεμένη και το μυαλό μου ηρεμεί και ταξιδεύει.

Όταν ήμουν παιδί ήθελα πάντα να γίνω γεωπόνος, σχεδόν από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Η μητέρα μου, επίσης γεωπόνος, με έπαιρνε μαζί της στους πειραματικούς της αγρούς στην Πελοπόννησο, οπότε έμαθα από μικρή να αγαπώ τα φυτά και την φύση.

Σπούδασα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη Γεωπονική Σχολή. Στο ίδιο πανεπιστήμιο έκανα τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές μου σπουδές στην επιστήμη της γενετικής και βελτίωσης των φυτών. Από το 2017 εργάζομαι ως εντεταλμένη ερευνήτρια στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό – Δήμητρα.

Η σχέση μου με τη Θεσσαλονίκη θα έλεγα ότι αλλάζει ανάλογα με την εποχή και την διάθεσή μου. Την λατρεύω το φθινόπωρο και την άνοιξη κι όταν είμαι χαλαρή και χαρούμενη, με κουράζει τον χειμώνα, λόγω του κρύου και το καλοκαίρι εξαιτίας της ζέστης. Θυμάμαι, όμως, πάντα να παρακολουθώ τα φώτα της από το αεροπλάνο, καθώς προσγειωνόμουν από την Αγγλία όπου ζούσα για ένα διάστημα, και στα αφτιά μου να ηχούν οι Coldplay "lights will guide you home..." και να σκέφτομαι ότι επιστρέφω στο σπίτι μου.

Το εναρκτήριο λάκτισμα για να ασχοληθώ με την επιστημονική έρευνα στο πεδίο της γενετικής βελτίωσης και γονιδιωματικής των φυτών δόθηκε όταν ξεκίνησα να παρακολουθώ τα μαθήματα της γενετικής των φυτών στο πανεπιστήμιο. Αυτό ήταν, «κόλλησα» αμέσως!

Μια επιστήμονας που θαυμάζω είναι η Marie Curie. Υπάρχουν πολλές άλλες θαυμαστές γυναίκες στην έρευνα που με εμπνέουν αλλά η ίδια ήταν πρωτοπόρος.

Η δουλειά μου στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ-Δήμητρα με γεμίζει με αισιοδοξία για το μέλλον, όσες κι αν είναι οι δυσκολίες.

Αυτό που αγαπώ περισσότερο στη δουλειά μου είναι ότι καμία μέρα δεν είναι ίδια με την προηγούμενη ή την επόμενη. Είναι ότι έχω μπροστά μου συνεχώς ερευνητικά ερωτήματα που χρειάζονται απάντηση κι ότι συνεργάζομαι με νέους και γεμάτους με όρεξη για δουλειά επιστήμονες.

Η κινητήριος δύναμή μου είναι η συνεχής και έμφυτη περιέργεια που έχω για το πως συμβαίνουν τα πράγματα στην φύση.

Για μένα η έρευνα και η επικοινωνία της επιστήμης που ακολουθώ σημαίνουν να δείχνω στους άλλους με απλό τρόπο -κι όχι απλοϊκό- τη σπουδαιότητα της δουλειάς μου και τελικά να εξηγώ γιατί κάνω ό,τι κάνω. Θεωρώ πολύ σημαντικό να καταλάβει το ευρύ κοινό τι σημαίνει βελτίωση των φυτών και τι κάνω εγώ γι’ αυτήν.

Ο κόσμος της επιστήμης για μια γυναίκα είναι γεμάτος από διαρκείς μάχες και προκλήσεις στην προσπάθεια να αποδεικνύει ότι έχει την πυγμή και την αποφασιστικότητα να φτάσει τόσο ψηλά όσο και οι άνδρες συνάδελφοί της.

Μια στιγμή που έχω νιώσει περήφανη τελευταία ήταν όταν την προηγούμενη χρονιά μπόρεσα και μίλησα για τη δουλειά μου μέσω τηλεδιάσκεψης σε απομακρυσμένα σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Είναι φοβερό να «ταξιδεύουν» τα ερευνητικά σου projects από τη Θεσσαλονίκη σε νέους ανθρώπους σε όλη την χώρα. Αν καταφέρω κι εμπνεύσω έστω κι έναν από αυτούς θα είναι μεγάλο επίτευγμα για μένα.

Η κομβική στιγμή στην καριέρα μου ήταν όταν επέστρεψα στην Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη από την Αγγλία για να εργαστώ στον τομέα της έρευνας και συγκεκριμένα στον ΕΛΓΟ-Δήμητρα. Γύρισα ως μέρος του brain gain. Νομίζω πως αν δεν παρουσιαζόταν αυτή η ευκαιρία για μένα, θα είχα – ίσως – παραμείνει στο εξωτερικό. Το ότι γύρισα αποδείχθηκε για μένα σωτήριο.

Ένα όνειρό μου που έχει γίνει πραγματικότητα ήταν να κάτσω στο ίδιο τραπέζι και να συνομιλήσω με έναν από τους σύγχρονους πατέρες της επιστήμης της γενετικής των φυτών, τον Sir David Baulcombe. Η απλότητα κι η αμεσότητά του με εξέπληξε.

Οι κυριότερες δυσκολίες που αντιμετώπισα στην καριέρα μου έχουν να κάνουν με την απουσία επαρκών ερευνητικών πόρων στην Ελλάδα. Ελπίζω και εύχομαι στο μέλλον να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση κι η χώρα μας να επενδύσει ως κράτος περισσότερο στον τομέα της έρευνας και δη της αγροτικής έρευνας.

Η χαρά της ζωής περιλαμβάνει να κάνω βόλτες με τον νεογέννητο γιο μου στη Νέα Παραλία και να του δείχνω τον ήλιο να δύει πίσω από τον Όλυμπο.

Ένας χώρος Τέχνης της πόλης που αγαπώ είναι οι αίθουσες που διεξάγεται το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Η ατμόσφαιρα της πόλης εκείνη την εποχή του χρόνου είναι μαγική.

Ένας άνθρωπος-μέντορας για μένα είναι ο καθηγητής γενετικής των φυτών στο Α.Π.Θ και επιβλέπων της διδακτορικής μου διατριβής καθ. Αθανάσιος Τσαυτάρης.

Ένα 24ωρο μου περιλαμβάνει τώρα κυρίως χρόνο με τον τριών μηνών γιo μου. Όταν κοιμάται ή πηγαίνει βόλτες με τον μπαμπά του, ξεκλέβω λίγο χρόνο κι ασχολούμαι με τα ερευνητικά μου προγράμματα, τις δημοσιεύσεις και την επίβλεψη της ερευνητικής μου ομάδας. Η έρευνα δεν σταματάει ποτέ!

Το μαγαζί - «στέκι» στη Θεσσαλονίκη που μου αρέσει να πίνω τον καφέ μου είναι το Κορωνίς, στην γειτονιά μου στην Σοφούλη.

Τα μέρη της Θεσσαλονίκης που έχω την πιο ωραία ανάμνηση είναι … πολλά! Η στολισμένη χριστουγεννιάτικη πλατεία Αριστοτέλους, ο – τώρα – πεζόδρομος της Αγίας Σοφίας με το παιχνιδάδικο όπου ο μπαμπάς μου, μου αγόρασε τα πρώτα παιχνίδια, και φυσικά το παλιό λούνα παρκ στο Φάληρο όπου «ψάρευα» ψεύτικα ψάρια με τον παππού μου στην μικρή λιμνούλα.

All time classic αγαπημένο μου μέρος στην πόλη είναι η παλαιά και νέα παραλία. Νομίζω πως όσες φορές έχω καταφύγει σε αυτήν για να ξεφύγω από το άγχος και την πίεση, τα έχω καταφέρει. Δεν θα βαρεθώ ποτέ αυτή την θέα!

Η καλύτερη συμβουλή που μου έχουν δώσει ποτέ είναι να μην τα παρατάω.

Μια από τις καθημερινές μου συνήθειες είναι να αγοράζω από τον φούρνο της γειτονιάς κουλούρι Θεσσαλονίκης και να το τρώω με τον καφέ μου. Έχετε παρατηρήσει ότι το κουλούρι Θεσσαλονίκης δεν είναι πουθενά τόσο νόστιμο όσο εδώ;

Το «κρυφό» μου σημείο στην πόλη είναι – όσο και να φαίνεται περίεργο – πεζόδρομος της Αγίας Σοφίας. Κάθομαι σε ένα παγκάκι και χαλαρώνω, χαζεύοντας τον κόσμο.

Η Θεσσαλονίκη μου αρέσει γιατί εδώ ζει η οικογένειά μου, εδώ έφερα στον κόσμο τον γιο μου, γιατί πάντα είναι ο τόπος, στον οποίο θέλω να γυρνώ, γιατί είναι ακόμα διαχειρίσιμα μικρή και μη χαοτική, λίγο πιο ανθρώπινη από τις άλλες μεγαλουπόλεις και γιατί έχει τόσο μακρά ιστορία που κάθε φορά ανακαλύπτω και κάτι καινούριο για αυτήν. Το ότι σε εμένα μοιάζει λίγο περισσότερο «ανατολίτισσα» από τις άλλες πόλεις της Ελλάδας μου αρέσει πολύ. Κι επίσης όντως έχει φοβερό φαγητό!

Αν θα άλλαζα κάτι στη πόλη μου θα ήταν η καθαριότητα και η τάξη της. Πιστεύω ότι και τα δύο επιδέχονται μεγάλης βελτίωσης. Επίσης θα ήθελα να βλέπω να μετακινούνται οι άνθρωποι μέσα στην πόλη με μεγαλύτερη ευκολία από ό,τι τώρα.

Τη Θεσσαλονίκη θα την ήθελα να πιστέψει λίγο περισσότερο στον εαυτό της κι οι άνθρωποί της να παλεύουν παραπάνω για το καλό της. Για παράδειγμα γίνονται πολλά εξαιρετικά πράγματα στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά της ινστιτούτα που θα ήταν καλό να βγαίνουν περισσότερο προς τα έξω ως εναλλακτικό των κακώς κειμένων της.

Αν θα έπρεπε να τη χαρακτηρίσω με 3 λέξεις. Ζωηρή, γοητευτική, ιστορική.

Φωτογραφίες: Άγγελος Ζορζοβίλης