fbpixel

Search icon
Search
Ο Θανάσης Λάλας μιλάει για τη γνωριμία του με τον Ζοζέ Σαραμάγκου
AGENDA

Ο Θανάσης Λάλας μιλάει για τη γνωριμία του με τον Ζοζέ Σαραμάγκου

Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του "Έφοδος στον Ουρανό", που γίνεται σήμερα στο Public


Ο Θάνασης Λάλας δεν είναι απλά ένας πολύ γνωστός και καταξιωμένος δημοσιογράφος. Είναι και ο ίδιος μια σπουδαία προσωπικότητα, όπως τα πρόσωπα από τα οποία έπαιρνε συνεντεύξεις τη χρυσή εποχή των εφημερίδων και των μεγάλων εκδοτικών συγκροτημάτων. Οι "συναντήσεις" του κάθε Κυριακή στις σελίδες του ΒΗΜaganizo, με θρυλικές προσωπικότητες της εποχής μας, δημιούργησαν σχολή και απέκτησαν φανατικό αναγνωστικό κοινό, που τις περίμενε με αδημονία για να βουτήξει στις δεξαμενές ενός αναζωογονητικού διαλόγου. Φιλοσοφικά ερωτήματα σχετικά με τη ζωή, τον θάνατο, τον έρωτα, τη μοίρα και τις αόρατες δυνάμεις που μας καθοδηγούν, πρόσθεταν πάντα ένα αλατοπίπερο, ένα σασπένς θα έλεγε κανείς, στα άψογα δημοσιογραφικά του κείμενα κι αυτή η πτυχή νομίζω, της δημοσιογραφίας που αγκαλιάζει την ενσυναίσθηση αναζητώντας τον άνθρωπο πίσω από τον τίτλο και την εικόνα, ήταν που τις έκανε τόσο ενδιαφέρουσες και πετυχημένες. Τις σελίδες αυτές ρουφούσα κι εγώ με ευχαρίστηση, εμπλουτίζοντας το δημοσιογραφικό μου "λεξιλόγιο", με τη χαρά ενός ανθρώπου που λαχταρά να αφυπνιστεί από σπουδαίες σκέψεις και βιώματα ινδαλμάτων της εποχής, να γίνει λιγάκι πιο σοφός, μέσα από τη σοφία των μύθων. Εύλογο ήταν, με αυτές τις αποσκευές, να χαρώ ιδιαίτερα με την είδηση της κυκλοφορίας του νέου βιβλίου του Θανάση Λάλα, "Έφοδος στον Ουρανό", το οποίο περιλαμβάνει 21+2 συναντήσεις με προσωπικότητες που βράβευσε η Σουηδική Ακαδημία με Νόμπελ και που παρουσιάζεται σήμερα στις 19:00, στο Public της Τσιμισκή. Με αφορμή αυτό το γεγονός, συνομιλήσαμε για τους λόγους που τον οδήγησαν στη συγγραφή του, αλλά και για το απίστευτο, κινηματογραφικό παρασκήνιο της συνάντησής του με τον Πορτογάλλο λογοτέχνη Zοζέ Σαραμάγκου, στο σπίτι του δεύτερου στο Λαντσαρότε. Παραδίδω τη σκυτάλη του λόγου στον ίδιο τον Λάλα, καθώς οι αφηγήσεις έχουν το χάρισμα να σε ταξιδεύουν -όπως άλλωστε και η πένα του.

"Πάντα υπήρχε ένα αίτημα για τα θέματα που είχαν δημοσιευτεί στο BΗΜagazino και είχαν δημιουργήσει ένα κοινό, ανθρώπους που περίμεναν μια συνομιλία, μια φωνή από κάπου που να τους αφορά, να τους λέει κάτι, που θα ήταν μια απάντηση σε ζητήματα που τους απασχολούσαν. Όταν σταμάτησα τη συστηματική προσέγγιση αυτών των προσώπων, το συγκεκριμένο αίτημα εμφανίστηκε έντονα και εκδηλωνόταν πάντα στους δρόμους. Με συναντούσαν κάποιοι, λοιπόν και μου ζητούσαν, αν μπορούσαν με κάποιον τρόπο να έχουν πρόσβαση σε ένα αρχείο με όλο αυτό το υλικό, που διαβάζαν τις Κυριακές και τους κρατούσε συντροφιά".

"Το σκέφτηκα πολλές φορές και είχα ξεκινήσει κάνοντας "Το βιβλίο της ζωής" με τις εκδόσεις Καστανιώτη, με μικρά βιβλιαράκια αφιερωμένα στο κάθε ένα από τα πρόσωπα, δεν υπήρχε όμως η δυνατότητα να βγάλεις πάρα πολλά. Με απασχολούσε, λοιπόν, με ποιον τρόπο θα μπορούσα να αποκωδικοποιήσω 3.000 συνεντεύξεις, για να καταλήξω για παράδειγμα στις 20 και αναρωτιόμουν, τι να πρωτοδιαλέξω από αυτές; Οπότε στο δίλημμα αυτό σκέφτηκα, ότι μόνος τρόπος για να γίνει κάτι τέτοιο είναι να αντιμετωπίσει κανείς θεματικά τις συνεντεύξεις και μια ενότητα ήταν οι άνθρωποι που είχαν βραβευτεί από τη Σουηδική Ακαδημία με Νόμπελ. Έτσι προέκυψε αυτό το βιβλιο, που έχει κυρίως προσωπικότητες από τους χώρους της Λογοτεχνίας, της Επιστήμης και της Πολιτικής".maxresdefault.jpg

"Μετά συνέβη κι ένα άλλο πράγμα. Όταν άρχισα να ξεχωρίζω τους ανθρώπους που θα συμπεριλάβω στο βιβλίο, παράλληλα άρχισε να αφυπνίζεται και η μνήμη μου και να τραβιούνται από τα σκοτεινά δωμάτια του εγκεφάλου μου στιγμές, που περιέργως είχα ξεχάσει. Άρχισα να θυμάμαι πράγματα, λοιπόν, που έχουν καθορίσει σημαντικές στιγμές στη ζωή μου. Μία από αυτές είναι και η συνάντηση με τον Ζοζέ Σαραμάγκου. Πορτογάλλος στην καταγωγή, νομπελίστας λογοτεχνίας, ο Σαραμάγκου ζούσε αυτοεξόριστος στο νησί Λαντσαρότε, απέναντι από την Τενερίφη. Εγώ, μέχρι που αποφάσισα να κάνω τη συνέντευξη, δεν ήξερα καν που είναι η Τενερίφη, ούτε φυσικά το νησί Λαντσαρότε. Είναι ένα πρωί Παρασκευής, έχω πάθει πνευμονία. Βγαίνοντας από τον Ευαγγελισμό, βρίσκω ένα μήνυμα ότι αποδέχθηκε τελικά ο Σαραμάγκου, μετά από 4-5 μήνες που τον κυνηγούσα, να γίνει η συνέντευξη αλλά στο νησί που μένει. Ο γιατρός μου λέει, ότι δεν μπορώ να ταξιδέψω αλλά εγώ δεν υπήρχε περίπτωση να χάσω αυτή τη συνάντηση. Αρχίζει, λοιπόν, μια φοβερή Οδύσσεια μέχρι να φτάσω εκεί, στο προκαθορισμένο ραντεβού που έχει δοθεί μια βδομάδα μετά, στο σπίτι του. Μετά από 5,5 ώρες ταξίδι φτάνουμε στην Τενερίφη ενώ δεν έχουμε κανονίσει τίποτα σχετικά με το πού θα μείνουμε. Έχει πάρα πολύ κρύο έξω, σχεδόν χιονίζει και το αεροδρόμιο ετοιμάζεται να κλείσει. Είναι βράδυ και δεν έχουμε που να πάμε. Ανοίγω τότε τον τηλεφωνικό κατάλογο και όπως πιάνω μια δεσμίδα με σελίδες, πέφτω πάνω και σ' ένα ελληνογενές όνομα. Σκέφτομαι "Έλληνας στην Τενερίφη" και τρελαίνομαι. Παίρνω τηλέφωνο, το σηκώνει μια φωνή, λέει "Είστε Έλληνας"; Απαντώ ναι. Εξηγώ την κατάσταση και ζητάω βοήθεια. Με ρωτάει, ποιος είμαι και απαντώ ο Λάλας. "Ο Λάλας που κάνει τις συνεντεύξεις;" συνεχίζει. Ναι, απαντώ. Ήταν ένας Έλληνας που δούλευε εκεί με την οικογένειά του και διάβαζε τις συνεντεύξεις μου, τις οποίες είχε ζητήσει και του τις έφερναν κάθε Δευτέρα, μετά την κυκλοφορία του περιοδικού την Κυριακή. Έρχεται μας παίρνει από το αεροδρόμιο και μας πηγαίνει σε ένα σπίτι, στην άλλη πελυρά του νησιού, όπου μείναμε για ένα βράδυ και την επόμενη μέρα το πρωί πετάξαμε με ένα ιδιωτικό αεροπλάνο απέναντι στο Λαντσαρότε".

"Ακόμη αποφασισμένοι κι αν είμαστε για κάτι, αξίζει τον κόπο να αλλάξουμε την απόφασή μας, αν έρθει ένας άνεμος περίεργος και μας πάρει από εκεί που είμαστε για να μας πάει κάπου αλλού, που ούτε φανταζόμαστε, ότι πρέπει να πάμε"

"Το σπίτι ήταν σκαρφαλωμένο σ' έναν βράχο. Ανοίγει την πόρτα μια κυρία πολύ αυστηρή, η οποία μας οδηγεί στο σαλόνι και μετά από λίγο μπήκε και ο Σαραμάγκου. Η κυρία αυτή, που καταλαβαίνω ότι έχει κάποια συγγένεια μαζί του (τελικά ήταν η σύζυγός του) μας ανακοίνωσε ότι είχαμε αυστηρά 30 λεπτά. Την ώρα που αρχίζουμε να μιλάμε με τον Σαραμάγκου, κολλάω από την αρχή της κουβέντας μας, στο αν υπάρχουν πράγματα που δεν γνωρίζουμε και μας καθοδηγουν, τα οποία μπορούν να μας αλλάξουν τη ζωή. Αρχίζω μια σειρά από ερωτήσεις γύρω απ' αυτό το θέμα, άνευ λόγου και αιτίας, μόλις τον συναντώ. Όλοι από το συνεργείο με σπρώχνουν να προχωρήσω με τη συνέντευξη, γιατί ο χρόνος περνούσε κι εγώ δεν ρωτούσα τίποτα άλλο. Τέλος πάντων, ξεκολλάω από το ζήτημα αυτό στο 20λεπτο και μου μένουν άλλες 4 ερωτήσεις να κάνω, για να συμπληρωθεί το μισάωρο. Και τότε ανοίγει με έναν υποδειγματικό τρόπο όλες τις πόρτες η σύζυγος του Σαραμάγκου κάνοντας θόρυβο και στέλνοντας το μήνυμα, ότι "ο χρόνος σας τελείωσε κύριε". Τελείως ξαφνικά γυρίζει ο Σαραμάγκου και της λέει: "Αγάπη μου αυτή τη συνέντευξη θα την τελειώσω εγώ". Ξανακλείνει τις πόρτες και καθόμαστε μετά άλλες 3 ώρες. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης και ενώ είμαστε στην αυλή και αγναντεύουμε τη θάλασσα και μου διηγείται την ιστορία με τον παππού του και τους κορμούς των δέντρων που αγκάλιαζε στον κήπο του, τον ρωτάω γιατί μου έδωσε περισσότερο χρόνο. Μου απαντάει τότε αφοπλιστικά: "Γιατί αυτό γράφω αυτή τη στιγμή, ένα διήγημα για το άγνωστο και τα πράγματα που ψάχνουμε και σκέφτηκα, ότι ένας άνθρωπος που μπαίνει στο σπίτι μου και μιλάει γι' αυτό που γράφω, αξίζει τον κόπο να του δώσω τον χρόνο".

Info: Μη χάσετε σήμερα στις 19:00 την παρουσίαση του βιβλίου "Έφοδος στον Ουρανό" (εκδ. Αρμός), στο Public της Τσιμισκή

lalas-nobel-final-b.jpg