Σχεδόν αμέσως μετά την τεράστια επιτυχία του Ερωτόκριτου, ο καταξιωμένος συνθέτης Δημήτρης Μαραμής μας εκπλήσσει ευχάριστα με τη νέα του δουλειά, εμπνευσμένη από την ιστορία και τον χώρο του εμβληματικότερου ίσως μνημείου της Θεσσαλονίκης. Η είδηση για τη "Μουσική της Ροτόντας" αγκαλιάστηκε τόσο θερμά από το κοινό, που τα εισιτήρια για την πρώτη αλλά και τη δεύτερη συναυλία (που προστέθηκε στην πορεία) εξαντλήθηκαν εν ριπή οφθαλμού. Φαίνεται πως ενάντια στην κατήφεια της εποχής και τη γενικότερη μιζέρια, το ένστικτο του κόσμου που αναζητά πρωτότυπες, ποιοτικές δράσεις διατηρείται -ευτυχώς- ζωντανό. Η Ροτόντα είναι ένα εκπληκτικό μνημείο και ανήκει στη Θεσσαλονίκη, στους κατοίκους αλλά και στους επισκέπτες της, και η κίνηση της διοργάνωσης ανάλογων events, είτε πρόκειται για μία συναυλία, είτε για μία θεατρική παράσταση, είτε ακόμη και για ένα εικαστικό project ή μια performance, θα είναι πάντα καλοδεχούμενη. Άλλωστε, υπάρχει ωραιότερο πράγμα από το να απολαμβάνεις κάθε μορφή σύγχρονης τέχνης, σε έναν χώρο που πάλλεται από καλλιτεχνικές δονήσεις, αντηχώντας μακρές παραδόσεις αιώνων; Φυσικά, η πρόκληση είναι πάντα μεγαλύτερη σε αυτές τις περιπτώσεις αλλά εκεί κρύβεται και όλη η μαγεία. Για να δούμε, τι μας είπε ο ταλαντούχος ιθύνων νους που κρύβεται πίσω από το μουσικό κομμάτι αυτής της υπέροχης ιδέας.

Δημήτρη, πώς προέκυψε η ιδέα για το έργο η "Μουσική της Ροτόντας";

Προέκυψε με το που βίωσα από τη μία πλευρά το δέος μέσα σε αυτό το ζωντανό κτίριο, το οποίο είναι από τα σημαντικότερα μνημεία της Μακεδονίας και από την άλλη, με την τεράστια δυσκολία που παρουσιάζει ο χώρος ακουστικά, εξαιτίας του μεγάλου φυσικού του αντίλαλου. Συνεπώς, ο χώρος καθίσταται ακατάλληλος για μία οποιαδήποτε μουσική εκδήλωση και ειδικά με ηχητική ενίσχυση. Βρέθηκα αντιμέτωπος με ένα πρόβλημα το οποίο θέλησα να λύσω δημιουργικά και να συνθέσω ένα έργο ειδικά φτιαγμένο, ώστε να λειτουργεί άψογα μέσα στη Ροτόντα. Δούλεψα ώστε το ελάττωμα του αντίλαλου να γίνει προτέρημα για τη δική μου μουσική σύνθεση. Έτσι γεννήθηκε η “Μουσική της Ροτόντας” ως ανάθεση του Κέντρου Πολιτισμού της Κ. Περιφέρειας Μακεδονίας, αφού η πρόεδρος κυρία Άννα Μυκονίου ενθουσιάστηκε με την πρόταση της συγκεκριμένης πρωτότυπης μουσικής ιδέας.

Τι ακριβώς θα ακούσουμε; Έχεις συνθέσει ένα έργο με βάση την ιστορία του μνημείου; 

Θα ακούσετε μία μουσική ερωτευμένη με τις παύσεις. Μία μουσική χωρίς λόγια και μία μουσική με λόγια. Μία σύνθεση για τέσσερις ανθρώπινες φωνές, όπου θα χτίζουν αρμονίες που θα γιγαντώνονται με τον αντίλαλο και θα εκπνέουν στις παύσεις. Τέσσερα έγχορδα που θα μπαίνουν στην ίδια δοκιμασία μέσα στο γιγάντιο θόλο του μνημείου. Ένα παιχνίδι ήχων και σιωπών. Ένα παζλ αισθημάτων και σπαραγμάτων. Λυγμοί που δε θα ολοκληρώνονται ποτέ. Θα γεννιέται από τη σιωπή και θα χάνεται αργά πάλι μέσα στη σιωπή. Μελωδίες εύθραυστες και ετοιμόρροπες που θα ανεβαίνουν προς τα πάνω και θα διαλύονται μέσα σε έναν απόηχο απόκοσμο. Μα είναι δυνατόν να συμβαίνουν αυτά μέσα σε αυτό το κτίριο πάνω από την Καμάρα, που περνάμε αδιάφοροι όλοι απ’ έξω; Ναι! Αν είσαι ευαίσθητος να ακούσεις τις αρχαίες πέτρες πώς ζωντανεύουν μέσα από τους ήχους σου και οι ήχοι σου πώς ζωντανεύουν μέσα από αυτές…

Οι θέσεις για τις δύο συναυλίες εξαντλήθηκαν εντυπωσιακά γρήγορα. Τι δείχνει, πιστεύεις, αυτή η θερμή ανταπόκριση του κόσμου;

Δε νομίζω ότι είναι ένας αλλά πολλοί οι λόγοι που συνέβη αυτό. Σίγουρα είναι η επιτυχία και η ευχάριστη έκπληξη που έκανε ο "Ερωτόκριτος" στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Είναι η Ροτόντα. Είναι το Κέντρο Πολιτισμού της Περιφέρειας. Είναι όλες οι προηγούμενες δουλειές μου και η αισθηματική σχέση που έχω με την πόλη πάνω από μία δεκαετία. Και θα τολμήσω να το πω, πώς ποτέ δεν έχω κοροϊδέψει το ακροατήριό μου με κάτι πρόχειρο ή μέτριο ή που δεν έχει βγει μέσα από την ψυχή μου. Με αγαπά η Θεσσαλονίκη και την αγαπώ κι εγώ. Έχω ζήσει έρωτα στην πόλη αυτή. Έχω ζήσει συγκινήσεις και απογοητεύσεις. Είναι η αισθηματική μου πατρίδα. Υγρή και ομιχλώδης. Ποιητική, λαϊκή, αρχοντική και ανεπιτήδευτη…

Πρόκειται για την πρώτη παγκόσμια εκτέλεση της Μουσικής της Ροτόντας στη Θεσσαλονίκη. Τι σημαίνει αυτό για την πόλη;

Η πόλη αναδεικνύει με αυτό τον τρόπο ένα σημαντικότατο μνημείο της. Έρχεται στον αρχαιολογικό χώρο ο κόσμος που περνούσε απ’ έξω για να βιώσει μία πρωτόγνωρη εμπειρία. Μία μουσική ειδικά φτιαγμένη για το εμβληματικό αυτό ρωμαϊκό αρχιτεκτόνημα. Η δουλειά μου προσθέτει στην ποικιλία των πολιτιστικών δράσεων της πόλης. Ωστόσο θεωρώ, ότι μπορούν να αξιοποιήσουν ακόμα περισσότερο οι άνθρωποι του τουρισμού ένα τέτοιο γεγονός. Δεν αξιοποιούνται οι θησαυροί μας με ωραίες δημιουργικές ιδέες. Σε αυτό πάσχει η χώρα μας, οι πολιτικοί δεν εκτιμούν τον πολιτισμό όπως του αξίζει. Ο πολιτισμός πρέπει να είναι και μέρος του marketing. Στην περίπτωση όμως που μιλάμε, βλέπετε ότι έχουμε εξαίρεση και μιλώ φυσικά για την περιφέρεια της Κ. Μακεδονίας. Εγώ πάντως είμαι ταγμένος σε αυτό το σκοπό. Να προσπαθώ να αναδείξω με τον τρόπο μου τους ελληνικούς θησαυρούς, είτε λογοτεχνικούς, είτε καλλιτεχνικούς, είτε μνημειακούς. Και αυτό το γεγονός κάνει τη θέση μου και πολιτική, εκτός από καλλιτεχνική.

Υπάρχουν σχέδια για να παρουσιαστεί το έργο και αλλού στην Ελλάδα, αλλά και εκτός των συνόρων;

Αυτό θα μπορώ να το υποψιαστώ ή να το ξέρω, αφού γίνει η διπλή (19:00 και 21:00) παγκόσμια πρώτη στη Ροτόντα την Τρίτη 27 Μαρτίου.

Νιώθεις δικαιωμένος για τις επιλογές και τη μέχρι σήμερα πορεία σου; Τι σε βοήθησε περισσότερο να πετύχεις στον χώρο σου;

Καταρχάς πιστεύω, πως για έναν άνθρωπο με ξεκάθαρους στόχους, όνειρα και πιστεύω, η αποτυχία και η επιτυχία είναι δύο παραπλανητικοί απατεώνες. Μπορούν να ξεγελάσουν τον άνθρωπο και να τον οδηγήσουν σε λάθη, εάν επαναπαύεται στην επιτυχία ή απελπίζεται στην αποτυχία. Θα σας εξομολογηθώ κάτι που θα το κάνω για πρώτη φορά σε δημόσιο λόγο μου. Το δίωρο μουσικό έργο "Ερωτόκριτος", μέχρι να το αρπάξει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης και να το επιβάλλει στο ρεπερτόριο, απορρίπτονταν επί τέσσερα χρόνια από καλλιτεχνικούς φορείς και θεσμούς της χώρας. Αυτό σημαίνει πάρα πολλά και δεν επρόκειται να το ξεχάσω, όποια κι αν είναι η επιτυχία ή η αποτυχία που ακολουθεί. Ευτυχώς, βρέθηκαν δύο πρώην καλλιτεχνικοί διευθυντές που μου είπαν σε έκρηξη ειλικρίνειας μετέπειτα πόσο μετάνιωσαν που δεν είχαν δεχτεί τον Ερωτόκριτο αυτοί πρώτοι. Αυτή η απόρριψη, λοιπόν, για πολλά χρόνια με βασάνισε πολύ, αλλά άδικα. Τι με βοήθησε, λοιπόν, να συζητάμε τώρα, ότι πέτυχα; Η πίστη μου. Η πίστη στα εργόχειρά μου και στην τρέλα μου.

 Τι σημαίνει για έναν δημιουργό η επιβράβευση του κοινού; Εσύ την επιζητάς;

Δεν την επιδιώκω, όταν γράφω. Γιατί γράφω για την προσωπική μου ικανοποίηση και για να γαληνέψω τις καλλιτεχνικές μου ανησυχίες. Αλλά όταν εκθέτω το έργο μου κι εκτίθεμαι και ο ίδιος ως εκτελεστής του, φυσικά κι έχω αγωνία για την κατανόηση της δουλειάς μου. Θέλω να μοιραστώ κάτι όμορφο που έφτιαξα. Όλοι οι δημιουργοί από τη στιγμή που δημοσιοποιούν τη δουλειά τους, το επιθυμούν. Συνεπώς, θέλω να πετύχει η προσφορά μου στους ανθρώπους με την αποδοχή τους. Τώρα είναι δυσκολότερα τα πράγματα, καθώς μετά τον Ερωτόκριτο ο κόσμος έχει προσδοκίες μεγαλύτερες από εμένα. Αλλά αυτό δεν επηρεάζει την ελευθερία της δημιουργίας μου, η οποία υπακούει μόνο στις δικές μου προθέσεις κι επιθυμίες. Καλό όμως είναι να θυμόμαστε κι αυτό που είπε ο Όσκαρ Ουάϊλντ: “Το θεατρικό έργο ήταν επιτυχία. Το κοινό του ήταν αποτυχία.” Δεν είναι μόνο το έργο. Είναι και η παιδεία του κόσμου.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου; Ετοιμάζεις κάτι άλλο αυτόν τον καιρό;

Ετοιμάζω το επόμενο μουσικό έργο που θα ανέβει σε σκηνή όπερας, μετά τον Ερωτόκριτο, την Όπερα των Φαντασμάτων για το 2019. Θα ανέβει στην Αθήνα.

Αν δεν ήσουν συνθέτης, τι άλλο θα μπορούσες να είχες γίνει;

Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο. Ωστόσο, είμαι οδοιπόρος, ταξιδευτής, ένας Οδυσσέας εραστής. Αν μου τα στερήσεις αυτά και με περιορίσεις σε έναν τόπο και μία ρουτίνα θα μαραζώσω…

Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σου έχουν δώσει;

Η συμβουλή που δίνω κι εγώ σε όλους τους νέους: “Μη βιάζεσαι”.

Και τέλος, θα θέλαμε να μοιραστείς μαζί μας το αγαπημένο σου απόφθεγμα.

"Πρώτα σε αγνοούν, μετά σε κοροϊδεύουν, μετά σε πολεμούν, μετά τους νικάς", Μαχάτμα Γκάντι.

Phοtography: Nikiforos Vidalis