Εκείνη δούλεψε για τη Zaha Hadid κι εκείνος για τον Norman Foster, δύο ογκόλιθους της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, δίπλα στους οποίους έμαθαν πολλά, απέκτησαν πολύτιμη εμπειρία και διαμόρφωσαν έως ένα βαθμό τη σχεδιαστική ιδιοσυγκρασία τους, που συνεχώς εμπλουτίζεται κάθε μέρα και με κάθε πρότζεκτ. Παρά την επιτυχημένη πορεία τους και τις αναφορές που ακόμα τους κάνει ο διεθνής τύπος, αποφάσισαν να αφήσουν τον Λονδίνο και να γυρίσουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, την Ελλάδα και συγκεκριμένα τη Θεσσαλονίκη, κρατώντας όμως τις συνεργασίες του με σημαίνοντες ξένους κι ελληνικούς φορείς, η λίστα με τις οποίες ολοένα και μεγαλώνει.
Ο Ερμής Αδαμαντίδης και η Δομινίκη Δαδάτση δεν είναι οι αρχιτέκτονες που μένουν σε αυτά που ξέρουν καλά. Αντίθετα, αναζητούν συνεχώς νέους τρόπους και τεχνικές για να προσφέρουν πάντα κάτι νέο στον χώρο του design, συχνά και με τη βοήθεια της τεχνολογίας που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς τους. Έχουν τα μάτια τους ανοιχτά, ακούν τις ανάγκες για sustainable projects και εκσυγχρονισμό και βάζουν πάντα τα δυνατά τους για να φέρουν τα πάντα εις πέρας, χωρίς να χάνουν την προσωπικότητά τους.
Ποια είναι η ιστορία πίσω από τη γνωριμία σας και τη σύνθεση των «Not a Number Architects»; Τι σημαίνει το όνομά σας;
Ερμής Αδαμαντίδης (ΕΑ): Η κοινή μας πορεία επαγγελματικά άρχισε άτυπα πριν από δέκα χρόνια όταν ήμασταν στο Λονδίνο. Η Δομινίκη δούλευε για την Zaha Hadid κι εγώ στο γραφείο του Norman Foster. Οι ώρες δουλειάς ήταν πολλές αλλά η όρεξη μεγάλη κι έτσι βρίσκαμε λίγο χρόνο για να δοκιμάζουμε και τις δικές μας ιδέες στο χαρτί και στο pc, κυρίως πάνω σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.
Δομινίκη Δαδάτση (ΔΔ): Είχαμε πίσω μας και μια παράλληλη πορεία στην έρευνα πάνω στον προγραμματισμό ως εργαλείο για την αρχιτεκτονική σύνθεση και κατασκευή. Εγώ πιο πολύ σε επίπεδο αστικής κλίμακας πάνω στο parametric urbanism στην Architectural Association και ο Ερμής πάνω σε digital fabrication στην Bartlett. Έτσι προέκυψε και το όνομα του γραφείου. Not-a-Number ή απλά NaN στη γλώσσα προγραμματισμού. Είναι μια αριθμητική έννοια η οποία δεν μπορεί να περιγραφεί με αριθμούς. Αυτό το παράδοξο για τους προγραμματιστές σημαίνει αδιέξοδο, εμείς όμως το βλέπουμε σαν την λεπτή γραμμή ανάμεσα στην επιστήμη και την τέχνη πάνω στην οποία κινείται η αρχιτεκτονική!
Dominiki Dadatsi - Parametric Urbanism
Πώς θα περιγράφατε με λίγες λέξεις το σχεδιαστικό στιλ σας; Ανήκετε κάπου συγκεκριμένα;
ΕΑ: Μας αρέσει να δημιουργούμε χωρικά ερεθίσματα μέσα από απλούς σχεδιαστικούς χειρισμούς. Ένας χώρος μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα κι αυτό είναι κάτι που μας απασχολεί κατά τον σχεδιασμό περισσότερο από την επιδίωξη ενός «καθαρού» στιλ.
Και από πού εμπνέεστε;
ΔΔ: Από τους μεγάλους δασκάλους της αρχιτεκτονικής και… κυριολεκτικά από οτιδήποτε!
ΕΑ: Είναι πραγματικά δύσκολο να ακολουθήσουμε προς τα πίσω τα ίχνη της έμπνευσης κάθε φορά γιατί ποτέ δεν είναι ξεκάθαρα. Ακόμα και για τον ίδιο τον δημιουργό. Από την άλλη, μας αρέσει ο πειραματισμός πάνω στην υλικότητα και ίσως είναι κάτι το οποίο πολλές φορές μας δίνει έμπνευση. Οι αντοχές του υλικού, η υφή του, οι συνδέσεις που μπορεί να δημιουργήσει, η επεξεργασία που επιδέχεται… είναι πολύ σημαντικά «inputs» από το στάδιο της σύνθεσης κιόλας.
Από τη δική σας οπτική, πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο χώρος του design στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια; Είστε αισιόδοξοι;
ΔΔ: Υπάρχει πολύ νέο αίμα με νέες ιδέες και τεχνικές στην Ελλάδα καθώς και από Έλληνες στο εξωτερικό που πιθανόν να επιστρέψουν και αυτό είναι ενθαρρυντικό. Θα ήμασταν περισσότερο αισιόδοξοι εάν κάτι παρόμοιο διακρίναμε και στη βιομηχανία και τη βιοτεχνία, με έμφαση στις νέες τεχνολογίες και την έρευνα, καθώς αυτοί οι τομείς είναι που μπορούν να στηρίξουν ουσιαστικά και οικονομικά την ανάπτυξη και στον χώρο του design.
Ιδρύσατε την εταιρία σας στο Λονδίνο, κερδίσατε την προσοχή του κοινού και στη συνέχεια επιστρέψατε στη Θεσσαλονίκη. Τι σας έσπρωξε σε αυτήν την απόφαση;
ΕΑ: Είχαμε την τύχη μέσα στην γενικότερη ατυχία της οικονομικής κρίσης να γυρίσουμε το 2010 κι από εδώ να διατηρήσουμε συνεργασίες και projects σε άλλες χώρες. Είναι αυτό που θα επιδιώκαμε ούτως ή άλλως με δεδομένο ότι κανείς δεν μπορούσε να υπολογίσει με ακρίβεια το βάθος της κρίσης. Καταφέραμε να διατηρήσουμε το γραφείο μας και να μένουμε στην Θεσσαλονίκη κάτι για το οποίο χαιρόμαστε πολύ.
ΔΔ: Θα έλεγα ότι νιώθουμε ένα δέσιμο με την πόλη παρά τα ελαττώματά της. Μας αρέσει να τη βλέπουμε να αλλάζει και να οραματιζόμαστε την αλλαγή αυτή μέσα από την δουλειά μας. Ίσως είναι περισσότερο συναισθηματική η απόφαση αυτή παρά βασισμένη στην λογική της επαγγελματικής καριέρας.
China - Zhangjiagang Christian Church
Υπήρχαν στιγμές που να το μετανιώσατε;
ΕΑ: Στιγμές ναι. Στο βαθμό μόνο που η απογοήτευση γινόταν πείσμα. Αν δεν ήταν μόνο στιγμές αλλά κάτι παραπάνω, ίσως να είχαμε ήδη επιστρέψει.
Ποιες ήταν οι σημαντικότερες δυσκολίες που αναγκαστήκατε να αντιμετωπίσετε στην αρχή;
ΔΔ: Να μάθουμε να συνεργαζόμαστε αποκλειστικά οι δυο μας! (γέλια)
ΕΑ: Η αλήθεια είναι ότι αφήνοντας δύο μεγάλα γραφεία πίσω μας φέραμε τον απόλυτο έλεγχο της δημιουργικής διαδικασίας ανάμεσα στους δυο μας και αυτό άλλαξε πολύ τις ισορροπίες που είχαμε συνηθίσει. Το παιχνίδι της δημιουργίας έχει κι αυτό τους κανόνες του και τα σωστά βήματα, ώστε να περιορίζεις τις εντάσεις, τα αδιέξοδα ή την περιττή κόπωση.
Τι σας αρέσει περισσότερο στην πόλη; Πώς θα χαρακτηρίζατε την αύρα της;
ΔΔ: Το ότι υπήρξε και φαίνεται να γίνεται και πάλι μια ανοιχτή πόλη, σταυροδρόμι ανθρώπων και ιδεών. Βλέπουμε μια τάση στον κόσμο να απολαμβάνει τον δημόσιο χώρο ξανά πιο έντονα και σε αυτό συμβάλουν και οι πολυάριθμες εκδηλώσεις και φεστιβάλ που προσφέρει απλόχερα η Θεσσαλονίκη.
Thessaloniki - Underground Thermal Baths - Plateia Eleftherias (render)
Ποια κτίρια/γωνίες βρίσκεται σχεδιαστικά ενδιαφέρουσες;
ΕΑ: Το πολεοδομικό σχέδιο του Ernest Hébrard ευτυχώς όρισε την τύχη της πόλης, ανοίγοντας υπέροχες οπτικές προς τα μνημεία της και δραματικές φυγές προς την θάλασσα. Αυτές λοιπόν τις στιγμές μέσα σε αυτό το όλον είναι που βρίσκω ακαταμάχητες περπατώντας μέσα από το κέντρο της.
Πώς είναι να δουλεύει κανείς για ογκόλιθους, όπως ο Norman Foster και η Zaha Hadid;
ΕΑ: Σαν φοιτητές ακόμα μελετούσαμε τα έργα του Foster τα οποία ήδη αποτελούσαν σταθμοί στην ιστορία της αρχιτεκτονικής. Το ότι αργότερα θα γινόμουν μέλος της αρχιτεκτονικής του ομάδας δεν ήταν εύκολο να το φανταστώ.
ΔΔ: Ήταν όνειρο να βρεθώ στο γραφείο της Zaha τη στιγμή μάλιστα που αποτελούσε την επιτομή της καινοτομίας στο χώρο της αρχιτεκτονικής. Το υψηλό επίπεδο και τα διαδοχικά deadlines μπορεί να ήταν κάποιες φορές εξοντωτικά αλλά η ικανοποίηση ήταν πάντα μεγαλύτερη.
Abu Dhabi Art Fair - Bulgari Pavilion
Ποια είναι τα σημαντικότερα μαθήματα που λάβατε από την εμπειρία σας και σας εφοδίασε κατάλληλα για τη μετέπειτα πορεία σας;
ΕΑ: Η πολυπολιτισμικότητα μέσα στο ίδιο το γραφείο, το οποίο απασχολούσε πάνω από 50 διαφορετικές εθνικότητες αρχιτεκτόνων και έτσι μπορούσες να αναπτύξεις καινούριους κώδικες και δεξιότητες επικοινωνίας. Η ικανότητα, επίσης, να σχεδιάζεις projects για πολύ διαφορετικές κουλτούρες και χώρες που δεν έχεις ποτέ επισκεφθεί.
ΔΔ: Η Zaha Hadid, πέρα από ένα σπάνιο ταλέντο, ήταν μια μοναδική προσωπικότητα. Δεν ήταν τυχαίο το ότι ήταν η πρώτη γυναίκα που κατάφερε να καταξιωθεί στον ανδροκρατούμενο χώρο της αρχιτεκτονικής. Η εμμονή της, η επιμονή της και η αφοσίωση στο όραμά της, αγνοώντας τις δυσκολίες και αμφισβητώντας τις νόρμες ήταν το μεγαλύτερο εφόδιο για μένα.
Είχατε συζητήσει ποτέ μαζί τους; Σας είχαν δώσει κάποια συμβουλή που θυμάστε έντονα;
ΕΑ: Είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω τη δουλειά μου στον ίδιο τον Foster. Διακρίνοντας το στοιχείο της sustainability επιδοκίμασε το έργο και είπε πως η αντίληψη της βιωσιμότητας από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού θα πρέπει να είναι αυτή που θα καθορίσει το μέλλον στην αρχιτεκτονική.
ΔΔ: Με εντυπωσίαζε πάντα η ικανότητά της να κρατάει τις ισορροπίες τόσο στον σχεδιασμό όσο και στις σχέσεις με τους συνεργάτες της. Κατάφερνε την ίδια στιγμή να είναι σκληρή και απόλυτη αλλά πάντα γοητευτική και με πολύ χιούμορ.
Εκτός δουλειάς, πώς «γεμίζετε» τις μπαταρίες σας;
Και οι δύο: Με φίλους και ταξίδια.
Τα social media τι ρόλο παίζουν στον σύγχρονο κόσμο της αρχιτεκτονικής; Ποια είναι η σχέση σας μαζί τους;
ΕΑ: Τυπική σχέση. Όπως και σε άλλους τομείς αποτελεί μέσο ενημέρωσης και προώθησης. Παρόλο που η εικόνα αποτελεί ένα βασικό κομμάτι στην κατανόηση ενός αρχιτεκτονικού έργου τον τελευταίο καιρό έχει πάρει υπερβολική αξία σε βάρος των υπόλοιπων αισθήσεων που μπορεί να διεγείρει μόνο όταν βρισκόμαστε μέσα σε αυτό.
Τι ετοιμάζετε αυτήν την περίοδο;
ΔΔ: Ένα concept store στο Βουκουρέστι, έναν βρεφονηπιακό σταθμό στην Κρήτη. Ασχολούμαστε ακόμα με έργα που έχουν να κάνουν με τον τουρισμό, όπως θεματικό πάρκο – οινοποιείο και ένα boutique hotel στη Χαλκιδική.
Bucharest - Juice Bar Cabin