Είναι αλήθεια, πως θεωρώ τη δική μου γενιά, που γεννήθηκε στα '70s και ενηλικιώθηκε στα τέλη των '80s, τυχερή. Δεν είναι του παρόντος να σας εξηγήσω τους λόγους, αλλά παρακολουθώντας -μετά από θερμές αναφορές συναδέλφων στο γραφείο- το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, Πως να κλέψετε μια καρέκλα, για τη ζωή του σχεδιαστή - θρύλου και μανιώδους συλλέκτη αντικειμένων design Στέργιου Δελιαλή, ένιωσα και πάλι αυτό το αίσθημα στα κόκαλά μου. Ότι τα ανέμελα χρόνια που τριγυρνούσα ως φοιτήτρια στην πόλη αυτή, υπήρχαν αρκετά και -πραγματικά- σημαντικά πράγματα, τα οποία συνέβαιναν γύρω μου. Ένα από αυτά ήταν και η ανάπλαση που θα γινόταν στο χώρο του Λιμανιού, όπου βρισκόταν οι Αποθήκες, με στόχο ο χώρος να αποκτήσει πολιτιστική χρήση. Η ανάπλαση έγινε, το σχέδιο προχώρησε, το Μουσείο Φωτογραφίας και Κινηματογράφου επίσης, αλλά το Μουσείο Design, ιδρυτής και ψυχή του οποίου είναι ο Στέργιος Δελιαλής, δεν έμελλε να έχει την ίδια τύχη. Χρόνια μετά, ο θεσσαλονικιός σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Καμπούρογλου, που ζει στη Νέα Υόρκη, ανασύρει από τη λήθη το ζήτημα του Μουσείου - Φάντασμα, ως μια ωδή στο ρημαγμένο όνειρο του καλύτερου φίλου του πατέρα του.
Πότε αποφασίσατε να κάνετε αυτήν την ταινία και γιατί;
Η ιδέα υπήρχε στο μυαλό μου από παλιά, αλλά η αφορμή παρουσιάστηκε στις αρχές του 2015. Αυτό με το οποίο καταπιάστηκα είναι ουσιαστικά η μάχη που δίνει η γενιά των γονιών μας, να αποτιμήσει, αν τελικά κατάφερε κάτι σε αυτή τη ζωή, σ’αυτή τη χώρα. Η συγκεκριμένη ιστορία της ταινίας —αυτή του μανιώδους συλλέκτη με το μουσείο φάντασμα— είναι μια σχεδόν θεατρική εκδοχή του δράματος που βιώνουν «του '60 οι εκδρομείς».
Γνωρίζατε προσωπικά τον Στέργιο Δελιαλή;
Ο Στέργιος είναι παιδικός φίλος του πατέρα μου και πατέρας του παιδικού μου φίλου, Κωνσταντίνου Δελιαλή.
Πώς προέκυψε ο τίτλος «Πώς να κλέψετε μια καρέκλα;»
Ένα από τα μαγικά στοιχεία της ιστορίας είναι η συνήθεια του Δελιαλή να κλέβει καρέκλες, όχι για τον εαυτό του, αλλά για να τις βγάλει από την αφάνεια και να τις γνωρίσει στο κοινό του. Ο τίτλος προέκυψε από τη σκηνή, όπου ο Στέργιος περιγράφει μια κλοπή σκιτσάροντάς την.
Ποια ήταν η σκηνοθετική σας προσέγγιση;
Αποφεύγω να υποδυκνείω στον θεατή, πώς να αισθανθεί και τι να σκεφτεί. Θέλω, όμως, να αισθανθεί και να σκεφτεί κάτι. Επέλεξα, λοιπόν, μια άμεση, σχεδόν ωμή ματιά που δεν αφήνει περιθώριο αποστασιοποίησης. Για μένα θα είναι επιτυχία, αν ο κόσμος βγει από την αίθουσα έχοντας εισπράξει, έστω και στο ελάχιστο, το μέγεθος του πάθους του Στέργιου.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που συναντήσατε στα γυρίσματα;
Ο Στέργιος, ως παραμυθάς και δάσκαλος, δυσκολεύτηκε πολύ να αφήσει την αφήγηση στα χέρια μου. Όχι λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης, αλλά επειδή η διαδικασία των γυρισμάτων λειτούργησε ως καθρέφτης γι’ αυτόν σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο.
Πιστεύτε, ότι μπορεί να αλλάξει κάτι για το Μουσείο Design;
Δεν είμαι αισιόδοξος, γιατί πιστεύω, πως αυτό που καταδίκασε το Μουσείο Design τότε, συνεχίζει αμείωτο να κυριαρχεί και σήμερα. Και μιλάω για το έλλειμα στην ικανότητα να διαχειριστούμε ό,τι δεν καταλαβαίνουμε και ό,τι μας σπρώχνει να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας.
Έχετε γεννηθεί και μεγαλώσει στη Θεσσαλονίκη των 70s και την έχετε ζήσει σε δύο επάλληλες γενιές, των γονιών σας και της δικής σας. Ήταν η γενιά των πατεράδων μας σε καλύτερη μοίρα από τη δική μας;
Σε κάθε πόλη με προσωπικότητα, υπάρχει πάντα η σύγκρουση ανάμεσα στη νοσταλγία και την εξέλιξη. Πιστεύω, όμως, πως η γενιά των γονιών μας είχε πολύ μεγαλύτερο περιθώριο να προσδιορίσει τη Θεσσαλονίκη, καθώς σε πολλά πεδία ξεκινούσε σχεδόν από το μηδέν.
Γιατί επιλέξατε να φύγετε για τη Νέα Υόρκη;
Έφυγα στην Αμερική για σπουδές, επέστρεψα στην Ελλάδα με σκοπό να μείνω και τελικά ξαναέφυγα από έρωτα. Η Νέα Υόρκη είναι το μόνο μέρος στον κόσμο, όπου αισθάνομαι πραγματικά ελεύθερος.
Τι σας ελκύει στο είδος του ντοκιμαντέρ; Θα θέλατε να σκηνοθετήσετε μια κανονική ταινία;
Είτε χτίζω με κομμάτια «αληθινά» είτε με «φανταστικά», για μένα η διαδικασία είναι η ίδια: αποτυπώνω μια αλήθεια, όπως την αντιλαμβάνομαι, αφαιρώντας τα περιττά στοιχεία και κρατώντας χώρο για το μαγικό.
Info: Το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, Πως να κλέψετε μια καρέκλα, θα προβάλλεται έως την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου καθημερινά, στις 19.00, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας του Ολύμπιον.
