Ο Mark Zuckerberg, ο ιδρυτής του Facebook, ανακοίνωσε σήμερα ότι η μητρική εταιρεία θα αλλάξει όνομα και στο εξής θα αποκαλείται "Meta", ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στο σύνολο των δραστηριοτήτων της, από τα κοινωνικά δίκτυα μέχρι την εικονική πραγματικότητα, όμως οι ονομασίες των διαφόρων υπηρεσιών της θα παραμείνουν ίδιες.

Μια πλατφόρμα που δεν υπάρχει άνθρωπος εκεί έξω που να μην τη γνωρίζει, ενώ λίγοι είναι αυτοί που να μην την έχουν χρησιμοποιήσει. Φτάνοντας στην κορυφή, μια νέα εποχή ξεκινάει και η καινούρια ονομασία είναι μόνο η αρχή!

Τα πρώτα χρόνια

Ο Mark Zuckerberg ίδρυσε το Facebook στις 4 Φεβρουαρίου 2004 ως μέλος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Αρχικά δικαίωμα συμμετοχής είχαν μόνο οι φοιτητές του Χάρβαρντ ενώ αργότερα επεκτάθηκε για την Ivy League (χαρακτηρισμός μιας ομάδας οκτώ ελίτ πανεπιστημίων των ΗΠΑ). Το όνομα της ιστοσελίδας προέρχεται από τα έγγραφα παρουσίασης των μελών πανεπιστημιακών κοινοτήτων μερικών Αμερικάνικων κολεγίων και προπαρασκευαστικών σχολείων που χρησιμοποιούσαν οι νεοεισερχόμενοι σπουδαστές για να γνωριστούν μεταξύ τους. Το 2005 το δικαίωμα πρόσβασης επεκτάθηκε σε μαθητές συγκεκριμένων λυκείων και μέλη ορισμένων μαθητικών κοινοτήτων. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2006 η υπηρεσία έγινε προσβάσιμη σε κάθε άνθρωπο του πλανήτη που η ηλικία του ξεπερνούσε τα 13 χρόνια.

Μια πλατφόρμα στην οποία «υποκλίθηκαν» άπειροι χρήστες ανά τα χρόνια, κάτι το πρωτοποριακό που λειτούργησε -έστω και υποσυνείδητα- επιδραστικά στους πάντες. Ήταν κάτι που ο κόσμος δεν είχε συνηθίσει εκείνα τα χρόνια. Η αμεσότητα και τα έξυπνα -για την εποχή-  γραφικά ήταν κάτι το εντελώς καινούριο και δεν είναι τυχαίο που οι χρήστες ολοένα και αυξάνονται ημέρα με την ημέρα σε ακραίο βαθμό.

Στροφή σε άλλες πλατφόρμες ή μια σταθερή επιτυχία;

Όσο τα χρόνια περνούσα, το ενδιαφέρον των χρηστών έδειχνε να μειώνεται. Ή μήπως όχι; Παρά την εμφάνιση παρόμοιων πλατφορμών, ο κόσμος του Facebook δε σταμάτησε ποτέ να αυξάνεται. Φαίνεται πως ο Zuckerberg είχε ανακαλύψει τη συνταγή της επιτυχίας πρώτος απ' όλους!

Τον Δεκέμβριο του 2015, ο ιδρυτής του Facebook, ανακοίνωσε ότι θα πουλήσει το 99% των μετοχών του στο Facebook. Στις 23 Αυγούστου 2016, το αφεντικό του Facebook πούλησε το πρώτο πακέτο μετοχών αξίας 95 εκατομμυρίων ευρώ για την οικονομική υποστήριξη της πρωτοβουλίας Chan Zuckerberg. Η τιμή μετοχής της εταιρείας δεν επηρεάστηκε σχεδόν καθόλου. Δεδομένου ότι η πρωτοβουλία Chan Zuckerberg δεν είναι ένα πραγματικό ίδρυμα, αλλά μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, ο Zuckerberg μπόρεσε να κρατήσει χαμηλές τις φορολογικές πληρωμές και να εμφανιστεί ως ευεργέτης στα μέσα ενημέρωσης.

Την άνοιξη του 2018, η εταιρεία μπήκε όλο και περισσότερο στο κοινό, καθώς η ειδική έρευνα για την προεκλογική εκστρατεία του 2016 στις Ηνωμένες Πολιτείες αποκάλυψε ότι πράκτορες της Ρωσικής Ομοσπονδίας είχαν χρησιμοποιήσει το Facebook για να επηρεάσουν την προεκλογική εκστρατεία των ΗΠΑ. Έγινε, επίσης, γνωστό ότι η βρετανική εταιρεία Cambridge Analytica έκανε κατάχρηση δεδομένων από έως και 87 εκατομμύρια προφίλ χρηστών του Facebook.

Έννοιες, όπως το "Like" και το "Block", έγιναν συνώνυμες με την πλατφόρμα του Facebook, από το οποίο συνεχίζονται να πραγματοποιούνται γνωριμίες, δυνατές φιλίες, ακόμα και γάμοι. Ωστόσο, δεν είναι λίγα τα περιστατικά που σημειώνονται και αφορούν σε πιο «σκοτεινές» γνωριμίες χωρίς happy end. Αυτός, άλλωστε, είναι κι ένας από τους λόγους για τον οποίο έχουν προκύψει σκάνδαλα ανά καιρούς.

Τα σκάνδαλα, η ασφάλεια & η στάση του Zuckerberg

Τα σκάνδαλα που προέκυψαν ανά καιρούς ήταν πολλά. Ένα από τα μεγαλύτερα ήταν το 2018. Εκείνη τη χρονιά, οι κορυφαίες εφημερίδες “London Observer” και “The New York Times” δημοσίευσαν το λεγόμενο “Facebook scandal” με τη βοήθεια του Wylie, τονίζοντας συγκεκριμένα ότι η βρετανική Cambridge Analytica –που συνεργάστηκε με τον Donald Trump στην προεκλογική εκστρατεία του- συγκέντρωσε τα data 87 εκατομμυρίων χρηστών με σκοπό να δημιουργήσουν ένα software, μια φόρμουλα ικανή να επηρεάσει την απόφαση των ψηφοφόρων. «Χρησιμοποιήσαμε το Facebook για να συγκεντρώσουμε τα προφίλ εκατομμυρίων ανθρώπων και χτίσαμε μοντέλα επικοινωνίας για να εκμεταλλευτούμε, ό,τι μάθαμε γι’ αυτούς» είπε στην Observer ο Wylie.

Το 2014 κυκλοφόρησε στο Facebook μια εφαρμογή που λεγόταν "thisisyourdigitallife" την οποία δημιούργησε ο Aleksandr Kogan ερευνητής του Cambridge University. Η εν λόγω εφαρμογή καλούσε τους users να μοιραστούν τις πληροφορίες τους για μια ακαδημαϊκή μελέτη, δίνοντάς τους ένα μικρό χρηματικό αντίτιμο. Αυτό, όμως, που κανένας δεν κατάλαβε είναι, ότι συγκέντρωσε τις προσωπικές πληροφορίες όχι μόνο από τους 27.000 που συμφώνησαν, αλλά και από όλους τους διαδικτυακούς φίλους τους –οι οποίοι δεν είχαν ιδέα. Στη συνέχεια, με τα δεδομένα που συλλέχθηκαν η Analytica συνέθεσε 30 εκατομμύρια ψυχογραφικά προφίλ με σκοπό να χρησιμοποιηθούν για ειδικά σχεδιασμένες πολιτικές διαφημίσεις. Πριν λίγες εβδομάδες δήλωσε, ότι διέγραψε όλα τα δεδομένα, μόλις πληροφορήθηκε ότι η διαδικασία συλλογής δε συμφωνούσε με τους κανόνες ασφαλείας του Facebook, ενώ δε χρησιμοποιήθηκαν ποτέ για την καμπάνια του Trump.

Μια παγκόσμια «οργή» για το δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο προκάλεσε την πτώση της αξίας της μετοχής του έως και 60 δις δολάρια. Το Facebook απέρριψε την κατηγορία και δήλωσε αμέσως μετά ότι, ο κόσμος είχε επίγνωση των πράξεών του και συμφώνησε σε όσα διάβασε. Το τεράστιο μέγεθος που λάμβανε το σκάνδαλο, ωστόσο δεν άφησε πολλά περιθώρια στον Mark Zuckerberg, που αναγκάστηκε να απολογηθεί δημόσια για την παραβίαση της εμπιστοσύνης τους, όχι μόνο επειδή επέτρεψε να συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά και για το γεγονός ότι δεν προέβη στις ανάλογες ενέργειες (να ειδοποιήσει τους χρήστες και να αποκαταστήσει την ασφάλεια των δεδομένων τους), όταν έμαθε για τη χρήση των πληροφοριών που συλλέχθηκαν.

Ο επικεφαλής του Facebook επιβεβαίωσε, ότι θα προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και θα μελετήσει μία-μία όλες τις εφαρμογές με τις οποίες συνεργάζεται κι αν βρεθεί έστω και η παραμικρή ύποπτη δραστηριότητα, θα διεξαχθεί ένας πλήρης έλεγχο για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν τα δεδομένα τους.

Ύποπτα κέρδη, συνεχείς κατηγορίες και μηνύσεις και τόσα άλλα... Παρόλα αυτά, το Facebook παραμένει στην κορυφή, χωρίς κανείς να μη μπορεί να αμφισβητήσει την επιτυχία που συνεχίζει να γνωρίζει.

Ένα νέο κεφάλαιο βρίσκεται στα σκαριά

«Μάθαμε πολλά, αντιμετωπίζοντας πολλά προβλήματα», είπε ο Zuckerberg, κρίνοντας ότι είναι πλέον καιρός «να οικοδομήσουμε το επόμενο κεφάλαιο» και συστήνοντάς μας τη νέα ονομασία του Facebook, "Meta".

H ανακοίνωση αυτή έγινε αφού την προηγούμενη μιάμιση ώρα ο ίδιος ο ιδρυτής παρουσίαζε το metaverse, το «μετασύμπαν» που σύμφωνα με τον ίδιο συνιστά το μέλλον του Internet, μετά τους υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα, στο οποίο οι άνθρωποι θα έχουν πρόσβαση για να αλληλεπιδρούν, να εργάζονται ή να ψυχαγωγούνται μέσω της τεχνολογίας (π.χ. γυαλιά ή κράνη εικονικής και ενισχυμένης πραγματικότητας).

Οι επικριτές του Facebook σχολίασαν ότι η αλλαγή της ονομασίας είναι ένας ελιγμός περισπασμού, την ώρα που ο κολοσσός πλήττεται από σκάνδαλα και καταγγελίες όσον αφορά την παραπληροφόρηση, το απόρρητο των δεδομένων των χρηστών αλλά και το σεβασμό στο δικαίωμα του ανταγωνισμού. Η εταιρεία «πιστεύει ότι μια νέα μάρκα μπορεί να την βοηθήσει να αλλάξει το θέμα» συζήτησης, ανέφερε την περασμένη εβδομάδα μια μη κυβερνητική οργάνωση, το «Πραγματικό Συμβούλιο Εποπτείας του Facebook», όταν ακόμη κυκλοφορούσαν φήμες για την αλλαγή του ονόματος.

Το "Meta" και παραπέμπει στο metaverse, μια νέα πολιτική της εταιρείας που συνδυάζει την εικονική πραγματικότητα με τις τεχνολογίες, όσον αφορά σε εργασία και διασκέδαση. Όπως διευκρινίστηκε από τον Zuckerberg, το σήμα του Facebook στην ιστοσελίδα του και στις πλατφόρμες των κινητών θα μείνει ως έχει.

Εξηγώντας τη λογική του metaverse, σε ανάρτηση που έκανε στο Facebook, ο Zuckerberg ξεκαθάρισε ότι δεν θα δημιουργηθεί από μια και μόνο εταιρεία, αλλά από ειδικούς, οι οποίοι θα εστιάσουν στα νέα ψηφιακά εργαλεία, δημιουργώντας νέες εμπειρίες, που θα αναδείξουν ένα καινούριο περιβάλλον και θα ξεκλειδώσουν μια πιο διευρυμένη οικονομία.

Συγκεκριμένα, έγραψε: «Συνήθιζα να μελετώ τις κλασικές σπουδές και η λέξη ''meta'' προέρχεται από το ελληνικό ''μετά''. Για εμένα συμβολίζει το γεγονός ότι υπάρχει πάντα χώρος για περαιτέρω δημιουργία, και πάντα στην ιστορία ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο. Η ιστορία ξεκίνησε από μια φοιτητική εστία και αναπτύχθηκε πέρα από κάθε προσδοκία».