Aς πιάσουμε το νήμα από την αρχή… Η Ελλάδα βρισκόταν από πάντα στη μόδα! Τα κεντητά μοτίβα κάθε τόπου σε ενδύματα που έμειναν φυλαγμένα στο σεντούκι, οι πιέτες της φουστανέλας, τα φλουριά κι οι φούντες που κοσμούσαν τις παραδοσιακές φορεσιές, αλλά κι οι αρχαιότητες, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για μια σειρά από συλλογές πολύτιμες για το παγκόσμιο σχεδιαστικό στερέωμα. Από τα αρχαία χρόνια μέχρι το Βυζάντιο και την Επανάσταση του 1821, οι ενδυματολογικοί κώδικες της χώρας μας δε σταμάτησαν να χαρίζουν ιδέες και να επανερμηνεύονται, ενώ όλα δείχνουν πως, όσο η Ιστορία μας θα μας συνοδεύει, δε θα πάψουμε ποτέ να προσφέρουμε αυτό το κάτι παραπάνω στη fashion βιομηχανία. Με αυτές τις περγαμηνές, η ελληνική μόδα της σύγχρονης εποχής έχει να προβάλει τα δικά της ατού, αφού οι «διδαχές» δεν ορίζουν μόνο τις σχεδιαστικές γραμμές, αλλά και την ποιότητα και τις εξαιρετικές τεχνοτροπίες, ως πρωτεύοντα χαρακτηριστικά της. Τα τελευταία χρόνια, ένα κύμα νέων, ανερχόμενων ταλέντων μάς έχει εκπλήξει ευχάριστα. Σήμερα, η ελληνική fashion industry «κρύβει» από πίσω ανθρώπους με πηγαία δημιουργικότητα και αξιοσημείωτη πορεία. Είτε επενδύουν στο ελληνικό στιλ είτε, έχοντας αυτό ως εφόδιό τους, επιλέγουν ν’ ακολουθήσουν μια δική τους αποκλειστική ταυτότητα, βρίσκονται να διατηρούν ζωντανές όλες τις αξίες που κάνουν το “Made in Greece” ξεχωριστό. Πριν γνωρίσουμε, όμως, τόσο τα labels όσο και τους δημιουργούς τους, ας μιλήσουμε για Ελλάδα, στιλ και μόδα!
ΞΕΦΥΛΛΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Το αρχαιοελληνικό κάλλος είναι ένα παγκόσμιο ιδανικό που ξεπερνά τα όρια του χρόνου, του χάρτη, των πολιτισμών. Το στιλ που κληρονομήσαμε ανιχνεύεται στις τέχνες, που αποτυπώνουν την ομορφιά με κάθε τρόπο. Οι πτυχώσεις, το ιμάτιο κι οι χιτώνες, οι μορφές των αγαλμάτων, όλα αυτά πλάθουν σιγά σιγά τη γενικότερη «Ιστορία της Μόδας». Κάθε μοτίβο και γραμμή χαρακτηρίζεται από γεωμετρία, αρμονία και δωρικότητα. Μπορεί σήμερα ο χώρος να «ανακυκλώνει» μοντέρνες ιδέες, όμως η Αρχαία Ελλάδα συνεχίζει να προσφέρει έμπνευση επίκαιρη στο διηνεκές. Άλλωστε, αυτή είχε συστήσει για πρώτη φορά την τρίτη διάσταση στα ρούχα.
Η νέα ελληνική μόδα γεννήθηκε από όλα εκείνα τα στοιχεία που έφερε από το παρελθόν. Τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 ξεκίνησε σταδιακά η εγκατάλειψη των παραδοσιακών φορεσιών, που είχαν επικρατήσει τους προηγούμενους αιώνες, με τις τεχνικές, τις φόρμες και τα μοτίβα ν’ αξιοποιούνται ως έμπνευση στα νέα ενδύματα που άρχισαν να σχεδιάζονται. Tο 1976, στα φουλάρια των αεροσυνοδών της Ολυμπιακής Αεροπορίας αποτυπώθηκε σε print το σαρακατσάνικο τσουράπι, οι κυρίες της μεσοαστικής τάξης της εποχής ξεκίνησαν να λατρεύουν τα χειροποίητα υφαντά στα φορέματά τους, ενώ οι φοιτήτριες της μεταπολίτευσης επέλεγαν να κρατούν ταγάρια. Έτσι, η μόδα της Ελλάδας άρχισε να αποκτά μια δεύτερη ταυτότητα.
ΜΙΑ ΕΛΞΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ
Ο fashion κόσμος είχε πάντοτε το βλέμμα του στραμμένο στη χώρα μας. Τα μίνιμαλ, φολκλόρ και έθνικ στοιχεία που συνθέτουν το κυρίαρχο ύφος των ελληνικών ενδυμάτων, αλλά και η ίδια μας η Ιστορία, αποτελούν μέχρι και σήμερα τροφή για δημιουργικότητα. Έτσι, η Μέδουσα έγινε σύμβολο και λογότυπο για τον Versace και μια σειρά από ξένες συλλογές δε δίστασαν να «απορροφήσουν» τις ελληνικές γραμμές. Αποτυπώνοντας τη μορφή του Ηνίοχου, που κοσμεί μέχρι σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών, το 1907, ο Ισπανός Mariano Fortuny δημιούργησε το φόρεμα Delphos, ενώ ένας από τους μεγαλύτερους θαυμαστές του ελληνικού στοιχείου, ο Jean Paul Gaultier, δε σταμάτησε να εκθειάζει ό,τι αγάπησε από τη χώρα μας. Το 2017, ο Alessandro Michele του Gucci, με μια αίτησή του, που αργότερα απορρίφθηκε, ζήτησε άδεια να στήσει ένα ξεχωριστό ντεφιλέ, εν είδει runway, πάνω στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. «Δε με ενδιαφέρει η πραγματικότητα. Χρησιμοποιώ ό,τι μου αρέσει. Η δική μου Ελλάδα είναι μια ιδέα», δήλωνε ο αείμνηστος Karl Lagerfeld, λίγο πριν από το resort show του για τη Chanel, τo 2018. Μάλιστα, στο Grand Palais του Παρισιού, η συλλογή του αναδύεται ανάμεσα από αναπαραστάσεις τμημάτων του Παρθενώνα και του Ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Επιπλέον, στον Ναό της Ομόνοιας, στην Κοιλάδα των Ναών του Ακράγαντα της Σικελίας, η “Alta Moda” συλλογή, που παρουσίασαν το 2019 οι Dolce & Gabbana, «μίλησε» μέσα από την αρχαιοελληνική μυθολογία. Αποτίνοντας φόρο τιμής στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, ο οίκος Hermes λάνσαρε το κλασικό μαντίλι του με τυπωμένη τη λέξη «Ελευθερία», ενώ στη μάχη της διεκδίκησης μιας ευκαιρίας προβολής στην Ελλάδα, ο Dior αποβιβάστηκε στην Αθήνα το 2021 και φωτίζοντας το Καλλιμάρμαρο, παρουσίασε την “Cruise 2022” συλλογή του. Παράλληλα, στη Μήλο, στη Χώρα του κυκλαδίτικου νησιού, αλλά και στον Παρθενώνα, πραγματοποιήθηκε η φωτογράφιση της collection για τις σελίδες του περιοδικού του, ενώ η ίδια η creative director του οίκου, Maria-Grazia Chiuri, επισκέφθηκε μια σειρά από εργαστήρια και χειρώνακτες σε διαφορετικά σημεία της Ελλάδας, κυκλοφορώντας και το ντοκιμαντέρ “The Greek Bar Jacket”.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΝΤΟΥ
Πέρα από την ξένη σκηνή, η αλήθεια είναι πως για μια μικρή χώρα, όπως η δική μας, η παρουσία των σχεδιαστών της τόσο στις διεθνείς πασαρέλες και στα πιο φημισμένα πολυκαταστήματα όσο και στον παγκόσμιο Τύπο είναι ένα φαινόμενο στο οποίο αξίζει να αναφερθούμε. Η πορεία της ελληνικής μόδας οφείλεται σε κάποια πολύ μεγάλα ονόματα! Καταρχήν, με κύρια επιρροή της τη Θεά των Φιδιών, η αείμνηστη Σοφία Κοκοσαλάκη θα μας θυμίζει πάντα, μέσα από τις συλλογές που άφησε ως παρακαταθήκη, πως η αρχαία μικρογλυπτική μπορεί να μετουσιωθεί μέσα από μια σύγχρονη ματιά στην πιο υψηλή κι εξεζητημένη ραπτική. Ειδικά όταν η ισλανδή τραγουδίστρια Björk εμφανίστηκε στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το 2004, με φόρεμά της, όλοι μιλούσαν για τη σχεδιάστρια που κατάφερε να συμπεριλάβει ολόκληρο τον πολιτισμό της Ελλάδας σε μια δημιουργία, χρησιμοποιώντας απλά αλλεπάλληλες στρώσεις ύφασμα. Απ’ άκρη σ’ άκρη του κόσμου, επίσης, τα μοτίβα του Γιάννη Τσεκλένη αναγνωρίζονται και ξεχωρίζουν ακόμη και σήμερα, ενώ η σχεδιαστική ματιά της Mary Katrantzou δεν έχει όρια. Το 2019, με φόντο τον Ναό του Ποσειδώνα, παρουσίασε τη δική της Ελλάδα, μέσα από μία couture συλλογή, που έστρεψε όλα τα βλέμματα στη χώρα μας. Τα πλισέ της Δάφνης Βαλέντε, από την άλλη, είναι μια ιστορία από μόνα τους, την ίδια στιγμή που ο Δημήτρης Ντάσιος αναδεικνύει, μέσα από έθνικ στοιχεία, συλλογές που παρουσιάζουν έναν μοναδικά ανορθόδοξο συνδυασμό υλικών και χρωμάτων, ενώ ο οίκος Parthenis «απογειώνει» τον μινιμαλισμό, φέρνοντας συνέχεια νέες προτάσεις για την ελληνική αισθητική.
Σήμερα, ολοένα και περισσότερα νέα ελληνικά brands προκύπτουν, με τη βιομηχανία να αποκτά καινούριες προοπτικές. Η Zeus+Δione, υπό τον καλλιτεχνικό διευθυντή Mario Schwab, ξεχωρίζει για τις απίστευτες δωρικές γραμμές της, ενώ η Ancient Greek Sandals, συνδυάζει μοναδικά το σύγχρονο στιλ με αρχαιοελληνικά στοιχεία. Αναβιώνοντας την τέχνη της υφαντικής κι έχοντας ως βάση την Αρκαδία, το Unsung Weavers προσφέρει την πιο ιδιοφυή προσέγγιση του μάλλινου, ενώ φιλοξενείται μέχρι και στις σελίδες του διάσημου “Wallpaper”. Παράλληλα, ελληνικοί οίκοι κοσμημάτων, όπως οι Lalaounis και Sergakis, διαγράφουν μια διεθνή πορεία, λαμβάνοντας ευρεία αναγνώριση.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ
Πολλά είδαμε ν’ αλλάζουν τα τελευταία χρόνια στον χώρο της μόδας, με κάποια θετικά αλλά και αρνητικά γεγονότα να καθορίζουν την τροχιά της. Από την αναγκαστική στροφή στο online shopping μέχρι την έναρξη των εκτενών συζητήσεων περί βιωσιμότητας, που υπήρξε μία από τις πολύ ελπιδοφόρες εξελίξεις για το μέλλον, ζούμε σε εποχές, όπου πολλά θα ξεκινήσουν να ανατρέπονται. Καθώς το fast fashion φάνηκε πλέον να περνάει στο περιθώριο, όλα δείχνουν πως οι καταναλωτές δίνουν περισσότερη πλέον σημασία στην ποιότητα παρά στην ποσότητα των ρούχων που αγοράζουν. Έτσι, με την ανάκαμψη της οικονομίας, αυτό θα σημάνει και μία μεγάλη νίκη για τα ελληνικά brands, που προσπάθησαν να κρατήσουν ακέραιη την ποιότητά τους ακόμη και σε καιρούς χαλεπούς.
Αξιολογώντας γενικότερα την πορεία των εγχώριων τάσεων, πρέπει πρώτα να εστιάσουμε στη σημασία της στήριξης και της συνέχισής τους, καθώς οι νέοι σχεδιαστές διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο στην επικοινωνία και την εξωστρέφεια του ελληνικού στοιχείου, που παραμένει αναλλοίωτο αισθητικά στα χρόνια. Αυτό που τους κάνει να ξεχωρίζουν είναι η Ιστορία μας κι ό,τι αυτή έχει εμφυσήσει ως έμπνευση σε αυτούς. Εκεί εντοπίζεται και το πεδίο που έρχονται να συμπληρώσουν στη σύγχρονη μόδα. Όπως τόνισε ο ενδυματολόγος και σκηνογράφος Νίκος Σαριδάκης: «Η έμπνευση προέρχεται από κοινή επιρροή. Η οποιαδήποτε παλαιότερη έμπνευση γίνεται σύγχρονης αντίληψης εφαρμογή, είτε πρόκειται για κάποιον γνωστό σύγχρονο σχεδιαστή είτε για μια μοδίστρα που ακολουθεί τον συρμό της εποχής».
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Η ελληνική μόδα είναι μια μορφή έκφρασης της ελευθερίας. Ελευθερία στην κίνηση, στις γραμμές, στο στιλ, η οποία προκύπτει είτε μέσα από τις αρχαιοελληνικές προσεγγίσεις είτε μέσα από ρούχα τα οποία μιμούνται τις παραδοσιακές φορεσιές, που δημιουργήθηκαν σε εποχές που η λέξη αυτή υπήρξε αυτοσκοπός και ιδέα. Όπως η γεωμετρία, η φιλοσοφία, η ιστορία, έτσι κι η μόδα κατοχυρώθηκε από τη χώρα μας για να διδάξει -κι αυτή με τη σειρά της- το δικό της μάθημα: το αισθητικά ωραίο και άρτιο. Αν το καλοσκεφτούμε, από τον αρχαίο κόσμο κανένα άλλο στιλ δεν έχει μείνει τόσο ακέραιο κι αναλλοίωτο στον χρόνο, ώστε να μπορεί να «σταθεί» στη σύγχρονη εποχή, προσαρμοσμένο σε όποια νέα τάση προκύπτει. Κι αν μάθαμε -από συνήθεια- να μη μας κάνουν εντύπωση τα αέρινα φορέματα, τα δετά σανδάλια, τα χρυσά περίτεχνα κοσμήματα, όλα αυτά αποτελούν κομμάτι μιας κληρονομιάς που αφήσαμε και συνεχίζουμε να αφήνουμε στον παγκόσμιο χάρτη και στην ισχυρότερη -πλέον- βιομηχανία του. Γι’ αυτό, την ελληνική μόδα αξίζει να τη γιορτάζουμε με κάθε ευκαιρία, όπως και κάθε δημιουργό της, κάθε άνθρωπο που βρίσκεται πίσω από αυτήν, ώστε το “Made in Greece” να συνεχίζει να υπάρχει. Κι όχι μόνο να υπάρχει, να κυριαρχεί!
Όσο η μόδα εξελίσσεται, η υπεραξία του ελληνικού στιλ θα μένει πάντα σταθερή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η fashion βιομηχανία της Ελλάδας δομείται από brands και σχεδιαστές που «μιλούν» μέσα από τη δική τους οπτική. Πλουραλισμός με αξίες, αυτό χαρακτηρίζει το στιλιστικό σύμπαν μας!
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2022
