Ήταν 15 Απριλίου του 2019 όταν πυρκαγιά –σχεδόν ολοκληρωτικά- κατέστρεψε τον καθεδρικό ναό της Παναγίας των Παρισίων. Ανάμεσα στις φθορές συγκαταλέγεται μεγάλο μέρος της στέγης και των κωδωνοστασίων όπως και σοβαρές ζημιές στα ανεκτίμητα έργα τέχνης μέσα στην εκκλησία. Τις εβδομάδες που ακολούθησαν, καθώς αξιολογήθηκαν οι ζημιές από τη φωτιά, τον καπνό και το νερό, μια μοναδική συλλογή θρησκευτικών έργων ζωγραφικής του 17ου αιώνα αφαιρέθηκε από τον καθεδρικό ναό, ως επί το πλείστον, άθικτη.
Οι "Mays" - μέρος μιας σειράς θρησκευτικών έργων ζωγραφισμένα από τους καλύτερους καλλιτέχνες στη Γαλλία μεταξύ 1630 και 1707 συμπεριλαμβανομένων των Charles Le Brun και Jacques Blanchard- είχαν κρεμαστεί στα αμυδρά φωτισμένα παρεκκλήσια του καθεδρικού ναού, που συχνά παραβλέπονται από τους επισκέπτες. Πέντε χρόνια αργότερα, μία έκθεση με πολλά από τα έργα που διασώθηκαν, θα παρουσιαστεί στο Mobilier National στο Παρίσι. «Από την πυρκαγιά του 2019, σχεδόν 1.000 τεχνίτες εργάζονται καθημερινά για την αποκατάσταση του καθεδρικού ναού, μεταξύ των οποίων και συντηρητές ζωγραφιών», δήλωσε η Mobilier National. «[Παράλληλα με τους πίνακες], σκίτσα, σχέδια και πολυμέσα θα χρησιμοποιηθούν για να δείξουν την εξαιρετική τεχνογνωσία των συντηρητών πολιτιστικής κληρονομιάς».
Από τις 24 Απριλίου έως τις 21 Ιουλίου 2024, το DRAC Île-de-France και η Mobilier National ενώνουν τις δυνάμεις τους για να παρουσιάσουν μια μνημειώδη έκθεση γύρω από τα αριστουργήματα της Notre-Dame, εντός της Galerie des Gobelins. Η έκθεση αναδεικνύει το έργο που έχει επιτελεστεί τα τελευταία πέντε χρόνια για την αποκατάσταση και τον επανασχεδιασμό του εσωτερικού διακόσμου του καθεδρικού ναού, με άριστη τεχνογνωσία.
Η ιστορία των αριστουργηματικών πινάκων "Mays"
Η παράδοση πηγαίνει πίσω στο 1449, όταν η παριζιάνικη συντεχνία χρυσοχόων έκανε τακτικές δωρεές στο παράρτημα του καθεδρικού ναού. Το 1630, η συντεχνία άρχισε να δωρίζει ένα μεγάλο τέμπλο κάθε χρόνο την πρώτη Μαΐου. Εβδομήντα έξι πίνακες είχαν δωριθεί μέχρι το 1708, όταν το έθιμο διακόπηκε για οικονομικούς λόγους. Τα έργα αυτά κατασχέθηκαν το 1793 και τα περισσότερα στη συνέχεια διασκορπίστηκαν σε περιφερειακά μουσεία στη Γαλλία. Όσα παρέμειναν στον καθεδρικό ναό αφαιρέθηκαν ή μεταφέρθηκαν εντός του κτιρίου από τους συντηρητές του 19ου αιώνα.
Όπως τονίζει ο Stéphane Loire, γενικός επιμελητής του Τμήματος Ζωγραφικής του Λούβρου, οι πίνακες "Mays" αντιπροσωπεύουν ένα θέμα παρμένο από τις Πράξεις των Αποστόλων. «Σε κάθε μία από αυτές τις σκηνές, υπάρχουν χαρακτήρες συγκρίσιμου μεγέθους, συνήθως με έναν κύριο πρωταγωνιστή στη μέση μιας σκηνής με πολλούς συμμετέχοντες. Αυτός ο κύριος πρωταγωνιστής, ο Απόστολος Παύλος, ο Άγιος Ανδρέας, ο Χριστός... Πάντα σε πρώτο πλάνο, δίνει στο έργο τον τίτλο του. Και η σκηνή είναι πάντα σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ευανάγνωστη και με τέτοιο τρόπο ώστε το θέμα να είναι άμεσα αντιληπτό από τον θεατή».
Ακόμη προσθέτει ότι αυτή η σειρά ζωγραφικών έργων μεταξύ 1630 και 1707 απεικονίζει τις «εντυπωσιακές» εξελίξεις της γαλλικής ζωγραφικής κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. «Στη δεκαετία του 1630 διακρίνεται η επιρροή από το έργο του Nicolas Poussin, κατά τα έτη 1660-1670. Στη δεκαετία του 1670 και του 1680, υπάρχει σίγουρα μια αντανάκλαση της υπεροχής που άσκησε ο Charles Le Brun στην ιστορία της γαλλικής ζωγραφικής. Και τέλος, στους τελευταίους πίνακες, υπάρχει μια πρόοδος, έστω και αν είναι μάλλον δειλή, αυτού που έχει ονομαστεί φιλονικία για το χρώμα. Η υπεροχή του χρώματος έναντι του σχεδίου, μπορεί να παρατηρηθεί σε όλη την ιστορία της γαλλικής ζωγραφικής στις αρχές του δέκατου όγδοου αιώνα».
Μετά την έκθεση στο Mobilier National, τα έργα τέχνης θα επιστρέψουν στην Παναγία των Παρισίων, η οποία πρόκειται να ανοίξει ξανά στις 8 Δεκεμβρίου 2024, μετά από κόστος αποκατάστασης που πλησιάζει το 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
