Η Ασημίνα Προέδρου γνωρίζει πολύ καλά τι σημαίνει αντοχή στο «θαύμα» της ενσάρκωσης ενός κινηματογραφικού έργου. Το τελευταίο της φιλμ «Πίσω από τις Θημωνιές», που προβλήθηκε στο προηγούμενο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, έχει αποσπάσει 10 βραβεία, είναι υποψήφιο στα φετινά βραβεία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, βρίσκεται ανάμεσα στις 5 ταινίες για το βραβείο του International Casting Directors Association για το 2023 και έχει προοριστεί ήδη για τα Όσκαρ 2024, εκπροσωπώντας επίσημα την Ελλάδα στην κατηγορία της Διεθνούς Ταινίας.
Πολλά συγχαρητήρια για την πρόκριση του «Πίσω από τις Θημωνιές» στα Όσκαρ! Πώς ξεκίνησε να ζυμώνεται στο μυαλό σας η ιδέα του;
Κατά την ανάπτυξη του σεναρίου υπάρχουν κάποια στοιχεία που ενσωματώνονται σε αυτό, τα οποία είναι συνδυασμός έμπνευσης, δουλειάς και αναφορών, και κάπως το ένα φέρνει το άλλο. Εγώ είχα αποφασίσει το κέντρο της πλοκής να είναι μια οικογένεια και παρακολουθούμε την ιστορία από την πλευρά του πατέρα, της μητέρας και της κόρης. Επέλεξα, μάλιστα, να την τοποθετήσω σε μια πολύ κλειστή κοινωνία, καθώς εκεί οι αλληλεξαρτήσεις των ανθρώπων είναι ακόμη πιο έντονες, οπότε θα μπορούσα να δημιουργήσω τον κόσμο που ήθελα, με την προβολή των σχέσεων και του πώς τελικά εγκλωβίζεται κάποιος σε αυτές. Για πολύ τυχαίους λόγους, μου μίλησε τότε μια φίλη για τη λίμνη Δοϊράνη, η οποία, επειδή κάνει υπερχείλιση και έχει αυτούς τους κορμούς που δημιουργούν ένα άγριο και απόκοσμο τοπίο μαζί με τα ξερά δέντρα έχει μια γοητεία. Αποφασίζω, λοιπόν, να πάω εκεί για πρώτη φορά και να κάνω έρευνα. Το ίδιο βράδυ έμεινα σ’ ένα ξενοδοχείο δίπλα στη λίμνη, όπου βρίσκονταν κι άλλοι 40 Σύριοι πρόσφυγες - στοιχείο που μπήκε στην ιστορία. Πάντα με μάγευαν οι διασυνοριακές ιστορίες, είναι η αλήθεια. Συζήτησα με έναν από αυτούς, ο οποίος μου είπε ότι ήταν μηχανικός. Μου εκμυστηρεύτηκε ότι προσπαθούσε να περάσει από το αεροδρόμιο με ψεύτικη ταυτότητα, τον καταλάβαιναν και τον εμπόδιζαν ξανά και ξανά. Είχε δοκιμάσει να ξαναπεράσει από τα σύνορα και τον είχε μόλις γυρίσει πίσω η Αστυνομία, του είχε κλέψει και τα χρήματα. Ανταλλάξαμε email και του ζήτησα, αν περάσει, να μου στείλει μήνυμα. Το σκεφτόμουν μετά. Αναρωτήθηκα πολλές φορές αν ζει…
Υπάρχουν στοιχεία που πιστεύετε ότι συμβάλλουν στην επιτυχία ενός φιλμ;
Η επιτυχία συνήθως είναι αρκετά ανεξάρτητη από την ίδια την ταινία. Συνταγή δεν υπάρχει. Παίζουν πάρα πολλοί παράγοντες ρόλο και υπάρχουν διάφοροι δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος. Φυσικά, μπορεί να υπάρξει και μια επιτυχία πρόσκαιρη. Όταν συμμετείχα σ’ ένα πρόγραμμα ανάπτυξης σεναρίου στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 2016 για τις «Θημωνιές», εκεί οι άνθρωποι μοιράστηκαν μαζί μας ότι το 50% της επιτυχίας αφορά στην ίδια την ταινία και το 50% στο πώς προωθείται. Αυτό που έχει σημασία και αξία για εμένα και αυτό που παρατηρώ σ’ ένα φιλμ είναι η αυθεντικότητα, να βλέπεις δηλαδή ότι ο δημιουργός θέλει να μοιραστεί κάτι.
Τα κεντρικά ερεθίσματα που «χτίζουν» το δικό σας σινεμά πού εντοπίζονται;
Οι ταινίες μου έχουν έναν ψυχοθεραπευτικό ρόλο, γιατί αφορούν στα δικά μου κοινωνικά, πολιτικά, φιλοσοφικά αδιέξοδα και προβληματισμούς. Είναι μια επουλωτική διαδικασία, γιατί εκφράζω τις δικές μου ανησυχίες και συναισθήματα. Όλα αυτά, βέβαια, βρίσκονται σε δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, καθώς δεν έχω άμεση σχέση με την εκάστοτε ιστορία.
Ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου; Τι μοιράζεται μαζί σας καθώς παρακολουθεί την ταινία;
Ειδικά στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μου έκανε εντύπωση με πόσους διαφορετικούς τρόπους και βάθος ταυτίζονταν οι θεατές με τους χαρακτήρες. Η πιο κοινή και χαρακτηριστική φράση που χρησιμοποιεί ο κόσμος και πλέον το γνωρίζουμε, γιατί μου το έλεγαν και οι συνεργάτες μου, είναι: «Είμαστε συγκλονισμένοι». Έχει παίξει ρόλο το γεγονός ότι είναι τρεις οι κεντρικοί ήρωες και ο καθένας ταυτίζεται με διαφορετικές πλευρές. Πολλοί συνδέονται με την ιστορία του Στέργιου, άλλοι, νεότεροι, με την Αναστασία, λόγω της ενηλικίωσης. Ακόμη ένα στοιχείο που έπαιξε ρόλο στην επιτυχία είναι ότι οι χαρακτήρες είναι αντιήρωες, δεν επικροτεί κανείς τις πράξεις τους. Αυτό που μου λένε είναι ότι τους αντιμετωπίζουν με αγάπη, κι αυτό, τελικά, όσο σκληρή και να γίνεται η ταινία, είναι αρκετά λυτρωτικό και επουλωτικό. Ήξερα ότι το κάνω από άποψη τεχνικής, αλλά δε γνώριζα πώς θα λειτουργήσει. Η ταινία είναι ενταγμένη σε μια συγκεκριμένη συγκυρία. Είναι σημαντικό πότε τη βλέπει κάποιος, γιατί υπάρχει συνομιλία με την εποχή. Όταν έγραφα το σενάριο, το 2016, οι περισσότεροι τότε έβλεπαν μια ταινία για το μεταναστευτικό. Σήμερα, υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ότι είναι μια ταινία πάνω στην πατριαρχία.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2023
