Σίγουρα έχετε υπόψη σας ότι το να στερείται κανείς ύπνο δεν φέρει κανένα καλό αποτέλεσμα. Γνωρίζατε, όμως, ότι ακόμη και μία μόνο νύχτα χωρίς τον συνηθισμένο σας ύπνο μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ευεξία σας; Πόσο μάλλον αν περάσετε περισσότερες από 24 ώρες χωρίς να έχετε κλείσει μάτι. Παρακάτω λοιπόν, ερευνούμε τι πρόκειται να μας συμβεί αν παραμείνουμε άγρυπνοι για μέρες.
Γνωστικά ζητήματα
Ο εγκέφαλός μας εξαρτάται από τον σωστό ύπνο. Όχι μόνο επειδή μας βοηθάει να αποδίδουμε καλύτερα στη δουλειά, αλλά και λόγω της γλυμφατικής οδού, η οποία αποβάλλει τις τοξίνες και τα υποπροϊόντα που έχουν συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια της ημέρας. Θυμηθείτε ότι αυτή η οδός ανοίγει μόνο όταν κοιμόμαστε. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο εγκέφαλός μας θα είναι ο πρώτος που θα υποφέρει ακόμη και μετά από μία μόνο άγρυπνη νύχτα.
24 ώρες: Η λεγόμενη «ομίχλη» του εγκεφάλου
Παρόλο που δεν αποτελεί ιατρική πάθηση, η εγκεφαλική «ομίχλη» εξακολουθεί να είναι αρκετά δυσάρεστη. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματά της είναι η αδυναμία του να συγκεντρωθείτε ή να διατυπώσετε τις σκέψεις σας με λέξεις, το αίσθημα αποπροσανατολισμού, η αβεβαιότητα και το στρες στο να θυμηθείτε πράγματα.
36 ώρες: Μειωμένη διανοητική απόδοση
Αν παραμείνετε ξύπνιοι για 12 ώρες ακόμη, η συνολική σας απόδοση θα μειωθεί σημαντικά. Θα αδυνατείτε να εμπνευστείτε νέες ιδέες ή να ακολουθήσετε τις οδηγίες που σας δίνονται - ενώ ακόμη και απλές εργασίες θα σας φαίνονται βουνό. Ο χρόνος αντίδρασής σας θα επιβραδυνθεί επίσης, και σε αυτό το σημείο η στέρηση ύπνου μπορεί να γίνει επικίνδυνη - για παράδειγμα, αν αποφασίσετε να οδηγήσετε μόνοι σας στο σπίτι. Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, έως και το 20% όλων των τροχαίων ατυχημάτων στις ΗΠΑ συμβαίνουν εξαιτίας της οδήγησης σε κατάσταση υπνηλίας.
48 ώρες και άνω: Διαταραχή της μνήμης
Μετά από άλλη μια άυπνη νύχτα, τα προβλήματα μνήμης θα επιδεινωθούν. Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι ο σωστός ύπνος είναι υπεύθυνος για τη διαμόρφωση τόσο της διαδικαστικής μνήμης (ικανότητα επανάληψης εργασιών που θυμάστε), όσο και της δηλωτικής μνήμης (απομνημόνευση των εμπειριών ή των γεγονότων που έχετε βιώσει). Μαζί με αυτό, ο χρόνος που κοιμάστε βοηθάει να μετατρέψετε τις βραχυπρόθεσμες μνήμες σε μακροπρόθεσμες, ενώ η έλλειψη ύπνου κάνει το αντίθετο.
Σωματικό στρες
Το σώμα μας είναι το επόμενο που δέχεται την πίεση. Τα πιο συνηθισμένα σωματικά συμπτώματα της στέρησης ύπνου είναι τα εξής:
24 ώρες: Υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
Αυτό είναι το πρωταρχικό πρόβλημα που θα βιώσετε μετά την έλλειψη του ύπνου ακόμη και για 12 ώρες. Αυτό συμβαίνει επειδή, όταν κοιμόμαστε, το σώμα μας αποκαθιστά τα αποθέματα γλυκογόνου στο συκώτι και τον μυϊκό ιστό. Παραμένοντας ξύπνιοι για τόσες ώρες και περισσότερο, στερούμαστε αυτήν τη δυνατότητα και αισθανόμαστε ολοήμερη νύστα.
36 ώρες: Καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να τετραπλασιάσει τον κίνδυνο να κολλήσετε γρίπη ή κοινό κρυολόγημα. Το θέμα είναι ότι, αν πάσχετε από αυτήν, η θερμοκρασία του σώματός σας μειώνεται, καθιστώντας σας εύκολο στόχο για τους ιούς και τα μικρόβια. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του ύπνου παράγονται συγκεκριμένες πρωτεΐνες που ονομάζονται κυτοκίνες. Αυτές είναι υπεύθυνες για την καταπολέμηση των φλεγμονών, οπότε αν δεν κοιμάστε αρκετά, πιθανόν να έχετε έλλειψη, γεγονός που, και πάλι, συμβάλλει στην καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.
48 ώρες και άνω: Αυξημένοι καρδιαγγειακοί κίνδυνοι
Οποιαδήποτε φλεγμονή προκαλείται από την έλλειψη ύπνου μπορεί, επίσης, να επηρεάσει την καρδιά σας. Οι ενήλικες που κοιμούνται 6 ώρες ή λιγότερο, διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν χρόνια υπέρταση και στεφανιαία νόσο.
Ορμονική ανισορροπία
Το ενδοκρινικό μας σύστημα λειτουργεί ως ένα πολύ εύθραυστο ρολόι. Θα πρέπει λοιπόν να γνωρίζετε ότι ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί πολύ εύκολα να διαταράξει την ισορροπία του.
24 ώρες: Στρες
Ο κακός ύπνος αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα. Αυτό κάνει το σώμα μας να βιώνει συνεχές άγχος και στρες. Μαζί με αυτό, η κορτιζόλη προκαλεί επίσης φλεγμονή και διασπά τις ίνες κολλαγόνου στο δέρμα. Έτσι, αν μένετε συχνά ξύπνια μέχρι το ξημέρωμα, να είστε προετοιμασμένοι για ένα θαμπό και ρυτιδιασμένο πρόσωπο.
36 ώρες: Παρορμητική διατροφική συμπεριφορά
Οι κύκλοι πείνας και κορεσμού σας ελέγχονται επίσης από τις ορμόνες. Η έλλειψη ύπνου διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ των επιπέδων της γκρελίνης και της λεπτίνης, κάνοντάς σας να καταναλώνετε παρορμητικά γεύματα. Επίσης, μη έχοντας ενέργεια έχει ως αποτέλεσμα να αναζητάτε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες: γλυκά και αρτοσκευάσματα.
48 ώρες: Μειωμένη λίμπιντο
Η μακροχρόνια στέρηση ύπνου θα σας κάνει απρόθυμους να «βουτήξετε» στο κρεβάτι του έρωτα. Μελέτες που διεξήχθησαν σε άνδρες που ταλαιπωρούνται από αϋπνίες, έδειξαν ότι μετά από μια εβδομάδα κακού ύπνου (5 ώρες ή λιγότερο) τα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα τους μειώθηκαν κατά 10-15%.
Τέλος, η στέρηση ύπνου αυξάνει επίσης τον κίνδυνο διαβήτη, παχυσαρκίας και διαταραχών του θυρεοειδούς.
Προβλήματα ψυχικής υγείας
Η πλήρης έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλό σας, οι οποίοι, με τη σειρά τους, μπορεί να προκαλέσουν ψυχικές διαταραχές.
24 ώρες: Ξεσπάσματα θυμού και ευερεθιστότητα
Μία άγρυπνη νύχτα σας κάνει λιγότερο ικανούς να αντέξετε επαρκή κριτική και αυξάνει την ανταγωνιστική συμπεριφορά.
36 ώρες: Καταθλιπτικές σκέψεις
Πρόσφατες μελέτες υποστηρίζουν ότι η χρόνια αϋπνία μπορεί να είναι μία από τις αιτίες της κατάθλιψης. Το 50 έως 80% των ανθρώπων που αναζητούν ψυχική βοήθεια αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν χρόνιες δυσκολίες με το συγκεκριμένο θέμα. Μην ξεχνάτε ότι, το στάδιο REM - το οποίο είναι ένα από τα δύο μεγαλύτερα του ύπνου σας - είναι υπεύθυνο για τις ικανότητές σας όσον αφορά τη συναισθηματική νοημοσύνη και τη χαλάρωση.
48 ώρες: Παραισθήσεις και παράνοια
Αν συνεχίσετε να μένετε ξύπνιοι για δυο ημέρες και περισσότερο, θα εμφανίσετε συμπτώματα παρόμοια με ένα οξύ σχιζοφρενικό επεισόδιο, π.χ. ψευδαισθήσεις και παρανοϊκές σκέψεις. Μελέτη διαπίστωσε ότι σχεδόν το 2% από 350 άτομα με έλλειψη ύπνου ανέπτυξαν έντονο αίσθημα καταδίωξης και ξενοφοβίας.
