Μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες σχεδιασμού, αναβολών και εργασιών που συχνά θυμίζουν αρχαιολογική ανασκαφή από μόνες τους, το Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο (Grand Egyptian Museum, GEM) άνοιξε επίσημα τις πόρτες του. Ένα γεγονός που όλος ο κόσμος χαρακτηρίζει ως ορόσημο για τον πολιτισμό και τον τουρισμό της χώρας.
Εγκαινιάζοντας ένα νέο κεφάλαιο στον αιγυπτιακό πολιτισμό
Tο μουσείο, που έχει χτιστεί δίπλα στην πεδιάδα των Πυραμίδων της Γκίζας, φιλοξενεί περισσότερα από 50.000 εκθέματα σε μια εγκατάσταση πολλών στρεμμάτων, με περίπου 24.000 τ.μ. μόνιμων εκθεσιακών χώρων, διαδραστικές ζώνες για νέους επισκέπτες, εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια συντήρησης. Η κλίμακα -κατασκευές που περιλαμβάνουν τη σκάλα του "Great Staircase", σπουδαία αγάλματα και γιγάντιες βιτρίνες- δημιουργεί την αίσθηση ενός μουσείου-πόλης που αφηγείται την ιστορία της αρχαίας Αιγύπτου από πολλές οπτικές.
Το μεγάλο «χαρτί» της νέας συλλογής είναι η συγκέντρωση των θησαυρών του Τουταγχαμών: για πρώτη φορά μετά την ανακάλυψή τους το 1922, μεγάλο μέρος της συλλογής του νεαρού φαραώ παρουσιάζεται ενιαία, συμπεριλαμβανομένης της περίφημης χρυσής μάσκας και άλλων σκευών και αρματωσιών. Το γεγονός αυτό -σύμβολο της επανεμφάνισης των θησαυρών στην καρδιά ενός σύγχρονου μουσείου- αποτέλεσε το κύριο σημείο ενδιαφέροντος των εγκαινίων.
Mεταξύ των επιβλητικών εκθεμάτων που κλέβουν τα βλέμματα είναι και κολοσσιαία αγάλματα, όπως το άγαλμα του Ραμσή Β', καθώς και αρχαία αντικείμενα που μεταφέρθηκαν από το παλιό Μουσείο του Καΐρου και νέες ανασκαφικές ανακαλύψεις (π.χ. η βάρκα του Χεφρεν/Χούφου). Η παρουσία τέτοιων μοναδικών μνημείων στο GEM ενισχύει την πρόθεση της Αιγύπτου να παρουσιάσει την πολιτιστική της κληρονομιά με τρόπο «παγκόσμιας εμβέλειας».
Τα λαμπερά εγκαίνια που συζητήθηκαν
Η τελετή των εγκαινίων είχε υψηλό συμβολικό και οικονομικό χαρακτήρα: κορυφαίοι πολιτικοί, διπλωματικές αποστολές και παράγοντες του τουρισμού ήταν παρόντες, καθώς το GEM θεωρείται κομβικός μοχλός για την ανάκαμψη και την ενίσχυση του τουρισμού στην Αίγυπτο μετά τις κρίσεις της προηγούμενης δεκαετίας. Οι Αιγυπτιακές αρχές τοποθετούν το μουσείο στην καρδιά ευρύτερων σχεδίων υποδομών και προβολής, με στόχους για σημαντική αύξηση των επισκεπτών κι έσοδων.
Παρευρέθηκαν αρχηγοί κρατών, υπουργοί Πολιτισμού και προσωπικότητες από την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Ανάμεσά τους, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η σύζυγός του, Μαρέβα Γκραμπόβσκι -με φόρεμα Zeus+Δione-, οι οποίοι προσκλήθηκαν επισήμως από την αιγυπτιακή κυβέρνηση, ενώ συναντήθηκαν με τον πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι στη διάρκεια της τελετής. Η παρουσία τους συμβόλιζε την ενίσχυση των δεσμών Ελλάδας κι Αιγύπτου, δύο χωρών που τα τελευταία χρόνια έχουν ενισχύσει τη στρατηγική συνεργασία τους σε ζητήματα ενέργειας, πολιτισμού και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τη βραδιά σφράγισε ένα φαντασμαγορικό show φωτός και ήχου με πυροτεχνήματα πάνω από τις Πυραμίδες και την πρόσοψη του μουσείου - ένα οπτικό αφήγημα που απέδιδε φόρο τιμής στους φαραώ και την «αιώνια λάμψη» της αιγυπτιακής κληρονομιάς. Οι σχηματισμοί φωτός στον ουρανό, με τα χρώματα της αιγυπτιακής σημαίας και τα ολογράμματα ιερογλυφικών, τόνιζαν το μήνυμα του προέδρου Σίσι: «Η Αίγυπτος ξανασυστήνεται στον κόσμο ως η χώρα του φωτός και της ιστορίας».
Μουσικοί, τραγουδιστές και χορευτές, ντυμένοι με εντυπωσιακά κοστούμια εμπνευσμένα από την εποχή των Φαραώ, ακολούθησαν τον ρυθμό της παραδοσιακής αιγυπτιακής μουσικής και μπλέχτηκαν με συμφωνικές ενορχηστρώσεις και οπτικά εφέ, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα ανάμεσα στο μυσταγωγικό και το εορταστικό.
Στο επίκεντρο, μια μεγάλη ορχήστρα συνόδευε τους ερμηνευτές, ενώ στο φόντο τεράστιες οθόνες πρόβαλλαν σκηνές από την ιστορία της Αιγύπτου αλλά και ζωντανές εικόνες πόλεων του κόσμου, από το Τόκιο έως το Ρίο, συμβολίζοντας τη νέα παγκόσμια εξωστρέφεια του αιγυπτιακού πολιτισμού. Λέιζερ και φωτισμοί έπλεκαν στον αέρα μορφές Φαραώ, ενώ ένας στόλος drones σχημάτιζε φαντασμαγορικά μοτίβα που έκαναν τον γύρο του κόσμου μέσα από τα social media.
Tο Μεγάλο Μουσείο αποτελεί, πλέον, πραγματικότητα
Ωστόσο, η πορεία προς τα εγκαίνια δεν ήταν εύκολη και σύντομη: το έργο ξεκίνησε επισήμως στις αρχές της δεκαετίας του 2000, γνώρισε πολλαπλές αναβολές λόγω τεχνικών προκλήσεων, πολιτικής αστάθειας μετά το 2011 και, πιο πρόσφατα, καθυστερήσεις που συνδέθηκαν με περιφερειακές εξελίξεις. Παρ' όλα αυτά, η σταδιακή "soft opening" λειτουργία που ξεκίνησε το 2024 επιχείρησε ήδη να δοκιμάσει μερικές πτέρυγες και να μεταφέρει σταδιακά ευαίσθητα εκθέματα. Μια διαδικασία που διασφάλισε την προετοιμασία για την πλήρη, μεγαλοπρεπή έναρξη της λειτουργίας.
Καθώς οι θησαυροί του Τουταγχαμών ξαναβρίσκουν τη θέση τους στο φως, η Αίγυπτος μας συστήνει το νέο της κεφάλαιο, που δεν αφορά μόνο στο παρελθόν της, αλλά και στο μέλλον της στον παγκόσμιο χάρτη του πολιτισμού και της οικονομίας.
Main photo: EPA
