Έχετε συλλάβει τον εαυτό σας να τρώει για να νιώσει καλύτερα ή ακόμα και για να ανακουφιστεί από το άγχος; Κι όμως, αυτές αποτελούν δύο λειτουργίες του εγκεφάλου σας, οι οποίες συμβαίνουν περισσότερο συχνά από ότι φανταζόσασταν. Αναζητώντας τρόπους για να δημιουργήσουμε την καλύτερη δυνατή εκδοχή του εαυτού μας, αναζητήσαμε σε βάθος αυτές τις σκέψεις και με τη βοήθεια της Ψυχολόγου, Δέσποινα Δριβάκου εντοπίσαμε τα αίτια που προκαλούν το λεγόμενο "emotional eating" αλλά και τους τρόπους διαχείρισής του. 

Το συναισθηματικό φαγητό ως αντίδραση

Το emotional eating είναι ουσιαστικά η διαδικασία κατά την οποία καταναλώνουμε φαγητό ως αντίδραση σε συναισθηματικά γεγονότα ή καταστάσεις, παρά ως απάντηση στην πείνα. Οι λόγοι που συμβαίνει μπορεί να είναι συνδυασμός ψυχολογικών, κοινωνικών και βιολογικών παραγόντων. Θυμηθείτε πάντα ότι η σχέση με το φαγητό μπορεί να συνδέεται με τις συναισθηματικές σας ανάγκες.

Για παράδειγμα, γνωρίζατε ότι η σχέση με τη μητέρα μας μπορεί να επηρεάσει τη σχέση μας με το φαγητό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η συναισθηματική σύνδεση με τη μητέρα μπορεί να επηρεάσει τις συνήθειες διατροφής και την αντίληψη για την τροφή στην ενήλικη ζωή.

Το στρες αντίστοιχα μπορεί να παίξει επίσης σημαντικό ρόλο. Κάποιοι αντιδρούν σε αυτό με υπερβολική κατανάλωση φαγητού (συναισθηματικό φαγητό), ενώ άλλοι μπορεί να χάσουν το ενδιαφέρον τους για τα γεύματά τους. Ο τρόπος αντίδρασής μας μπορεί να συνδέεται με τις ατομικές μας συνήθειες και τη σχέση μας με το φαγητό ως μέσο διαχείρισης του άγχους και του στρες. 

Το lifestyle μας είναι ακόμα ένας ανασταλτικός παράγοντας. Ο τρόπος ζωής, συμπεριλαμβανομένων των συνηθειών του ύπνου, της φυσικής δραστηριότητας και των επιλογών της διατροφής, επηρεάζει την υγεία και την ευεξία μας. Μάλιστα, ενδέχεται να διαμορφώσει τις προτιμήσεις μας για φαγητό και τον τρόπο που το ενσωματώνουμε στην καθημερινότητά μας.

Τι στην ουσία είναι το "emotional eating"; 

Είναι η πρακτική του να καταναλώνουμε φαγητό ως αντίδραση σε συναισθηματικά διακυμάνσεις, όπως άγχος ή θλίψη. Το binge-eating, όπως αλλιώς λέγεται, αφορά την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνήθως με αίσθημα άνισης ελέγχου και χωρίς την πραγματική πείνα.

Κατά το emotional eating, η κατανάλωση είναι συνδεδεμένη με συναισθηματικές ανάγκες, ενώ το binge-eating εστιάζεται στην υπερβολική ποσότητα φαγητού με έλλειψη ελέγχου.

Βουλιμία και συναισθηματικό φαγητό

Η βουλιμία και το συναισθηματικό φαγητό διαφέρουν. Η πρώτη είναι ένα είδος διαταραχής της διατροφής, όπου οι άνθρωποι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνήθως ακολουθούμενες από περίοδο αυστηρής αυτό-ελεγχόμενης αποχής ή καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες φαγητού μετά από έντονα αισθήματα ενοχής.

Το emotional eating, όπως προαναφέρθηκε, αναφέρεται στο να καταναλώνουμε φαγητό ως αντίδραση σε συναισθηματικά διακυμάνσεις, όμως δεν απαιτεί απαραίτητα τη μεγάλη ποσότητα φαγητού που χαρακτηρίζει τη βουλιμία.

Η αντιμετώπισή του μπορεί να περιλαμβάνει τα εξής:

• Αναγνώριση των Συναισθημάτων: Προσπαθήστε να αναγνωρίζετε τα συναισθήματά σας πριν από το φαγητό.
• Εναλλακτικές Δραστηριότητες: Αντί να αντιδράτε συναισθηματικά με το φαγητό, αναζητήστε εναλλακτικές δραστηριότητες όπως ένας περίπατος, η γυμναστική ή η ανάγνωση.
• Αυτο-Συνείδηση: Ενισχύστε την αυτο-συνείδησή σας και προσπαθήστε να διαχειρίζεστε τα συναισθηματικά διλήμματα με υγιείς τρόπους.
• Σχεδιασμός Διατροφικών Σχεδίων: Αν είναι απαραίτητο, εργαστείτε με έναν ειδικό διατροφής για να δημιουργήσετε ένα υγιές διατροφικό σχέδιο.
• Υποστήριξη: Ζητήστε υποστήριξη από φίλους, οικογένεια ή επαγγελματία υγείας για να σας βοηθήσουν σε αυτήν τη διαδικασία.

Σημαντικό είναι να αναγνωρίσετε ότι η αντιμετώπιση μπορεί να είναι διαφορετική για κάθε άτομο, και μια προσέγγιση που συνδυάζει τη φροντίδα για το σώμα και το μυαλό είναι συχνά αποτελεσματική.

Ένας ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει στο emotional eating με τους εξής τρόπους:

• Αναγνώριση και Κατανόηση Συναισθημάτων: Ο ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει στο να αναγνωρίσετε τα συναισθήματά σας και να κατανοήσετε τους λόγους που οδηγούν στο συναισθηματικό φαγητό.
• Εκπαίδευση Στρατηγικών Αντιμετώπισης Στρες: Ο ψυχολόγος μπορεί να διδάξει στρατηγικές διαχείρισης του στρες, ώστε να αντικατασταθούν οι αρνητικές συνήθειες, όπως το συναισθηματικό φαγητό, με πιο υγιείς.
• Ενίσχυση Αυτο-Συνειδησίας: Ο ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη υψηλότερης αυτό-συνειδησίας, επιτρέποντας σας να αντιληφθείτε καλύτερα τις σχέσεις μεταξύ συναισθημάτων και φαγητού.
• Στήριξη Στόχων Διατροφής: Ο ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει στην καθορισμό υγιών διατροφικών στόχων και να παρέχει στήριξη κατά την προσπάθεια επίτευξής τους.

Η συνεργασία με έναν ψυχολόγο μπορεί να προσφέρει ένα ασφαλές περιβάλλον για την διαχείριση των ψυχολογικών πτυχών του συναισθηματικού φαγητού και τη δημιουργία υγιών συνηθειών.

Ευχαριστούμε την Δέσποινα Δριβάκου, Ψυχολόγος Msc, PhD., Οικογενειακή Θεραπεύτρια, EFT couple therapist και Life Coach.

Διεύθυνση γραφείου: Εγνατία 116 (Στάση Αγία Σοφία), Θεσσαλονίκη