Πώς η τέχνη μπορεί να μεταφερθεί σε ένα νομικό γραφείο; Υπάρχει τελικά κάποια σύνδεση; Κι όμως, το Law to Impact, σε μια από τις πιο δυναμικές γειτονιές του κέντρο της Θεσσαλονίκης, τους Αγίους Αποστόλους, αποδεικνύει πώς ο πολιτισμός είναι κάτι που αφορά όλους μας. Το περιβάλλον του δε θυμίζει σε τίποτα ένα τυπικό δικηγορικό γραφείο και αυτό είναι ένα στοίχημα που κέρδισε η Αναστασία Ακριτίδου, όταν το είχε οραματιστεί. Πολλά κι ενδιαφέροντα πράγματα συμβαίνουν εκεί και το μόνο σίγουρο είναι πως αξίζουν την προσοχή μας.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα του Law to Impact; Τι σε ώθησε να δημιουργήσεις έναν τέτοιο χώρο;

Ήταν ξεκάθαρα η ατομική μου ανάγκη να συνδέσω τα τρία αντικείμενα της ακαδημαϊκής κι επαγγελματικής μου πορείας, τη Νομική Επιστήμη, τις Διεθνείς κι Ευρωπαϊκές Σπουδές και τη Διεθνή Δημόσια Διοίκηση με εξειδίκευση στους Διεθνείς Οργανισμούς, σε έναν ανοικτό, ευέλικτο και πολυδύναμο χώρο νομικής κοινωνικής καινοτομίας που θα παρέχει υψηλού επιπέδου συμβουλευτική με όρους ESG σε όποι@ το έχει ανάγκη (φυσικό ή νομικό πρόσωπο της Ελλάδας και του εξωτερικού), και παράλληλα θα λειτουργεί ως κόμβος κοινωνικού μετασχηματισμού μέσα από δράσεις συμμετοχικού σχεδιασμού που στοχεύουν στη δημιουργία μετρήσιμου θετικού αντικτύπου στο ευρύτερο οικοσύστημα. Πολύτιμο στήριγμα στην προσπάθειά μου αυτή είναι η συνεργάτιδά μου Κατερίνα Δόδη, με την οποία μοιραζόμαστε όχι μόνο την ίδια κουλτούρα αλλά και μια πολύχρονη φιλία που μας ενώνει σε κοινές αξίες,

Τι σημαίνει για εσένα «νομικός πολιτισμός»;

Σημαίνει πολλά περισσότερα από την τήρηση του νόμου. Είναι η καλλιέργεια ενός συστήματος δικαιοσύνης που σέβεται τον άνθρωπο, προστατεύει τους ευάλωτους, και λειτουργεί με διαφάνεια, ενσυναίσθηση και αξιοπρέπεια. Είναι ο τρόπος που επιλέγουμε να ασκούμε το δίκαιο - όχι με αλαζονεία ή αυστηρότητα, αλλά με ανθρωπιά, με διάθεση να εξηγήσουμε, να ακούσουμε και να ενδυναμώσουμε. Ο πραγματικός νομικός πολιτισμός δε φοβάται να εκσυγχρονιστεί, δεν τιμωρεί αλόγιστα και κυρίως δεν αποκλείει. Προσφέρει ασφάλεια και χτίζει ένα αξιόπιστο κι ανθεκτικό κράτος δικαίου. Και αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο επιθυμούμε να κινούμαστε ως επαγγελματίες.

Ποιοι είναι οι συμβολισμοί πίσω από την αισθητική και την τοποθεσία του Law to Impact στo συγκεκριμένο σημείο της πόλης που διαρκώς ανθίζει;

Η επιλογή της τοποθεσίας του Law to Impact στη γειτονιά των Αγίων Αποστόλων έγινε πολύ συνειδητά. Πρόκειται για μια περιοχή που εξελίσσεται δυναμικά, συνδυάζοντας τον ιστορικό της χαρακτήρα με μια σύγχρονη, δημιουργική αστική ταυτότητα. Αυτή η ισορροπία αντικατοπτρίζει και τη δική μου προσέγγιση: σεβασμό στη θεσμική συνέχεια, αλλά με βλέμμα στραμμένο στην εξέλιξη, την καινοτομία και τον κοινωνικό αντίκτυπο. Η τοποθέτηση του γραφείου σε έναν εξωστρεφή, προσβάσιμο και ζωντανό αστικό ιστό, ενισχύει τη φιλοσοφία μας για ένα δίκαιο που δε λειτουργεί απομονωμένα, αλλά σε άμεση επαφή με την κοινωνία και τους ανθρώπους της. Αντίστοιχα, η αισθητική του χώρου έχει σχεδιαστεί ώστε να προάγει τη διαφάνεια, την άνεση και τον ουσιαστικό διάλογο, χωρίς την επιτηδευμένη και στερεοτυπικά επιβεβλημένη αυστηρότητα που συχνά συνοδεύει τον νομικό χώρο.

Μίλησέ μας για τη συνεργασία με το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας. Τι ακριβώς έχει το κοινό την ευκαιρία να δει;

Προέκυψε μέσα από τον βραβευμένο εικαστικό κο Γιάννη Αργυριάδη, που στο ευρύ κοινό είναι γνωστός ως ο πολυτάλαντος αυτός άνθρωπος που βρίσκεται τόσα χρόνια πίσω από τις Βιτρίνες Τέχνης του ΟΤΕ στην Καρόλου Ντηλ. Ο Γιάννης, ο οποίος εκτός από την συνεργασία του με τιμά πια και με τη φιλία του, γνωρίζοντας καλά ότι το Law To Impact εξειδικεύεται στην παροχή νομικής συμβουλευτικής με βάση τα κριτήρια βιωσιμότητας ESG (Environmental, Social, Governance – Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά, Διακυβέρνηση), μου πρότεινε ως επιμελητής να φιλοξενήσουμε εδώ την έκθεση με τίτλο «17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης» (Sustainable Development Goals - SDGs) που πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας. Η έκθεση περιλαμβάνει 25 έργα 27 Ελλήνων καλλιτεχνών (πίνακες, γλυπτά, φωτογραφίες και κοσμήματα) κι αποτελεί την «απάντηση» στην πρωτότυπη έκθεση Ισπανών και Λατινοαμερικανών καλλιτεχνών που φιλοξενήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Οκτώβριο και στην Αθήνα τον Δεκέμβριο και Ιανουάριο, υπό την επιμέλεια του Gran Salón México. Η έκθεση εγκαινιάστηκε την Πέμπτη 26 Ιουνίου 2025 κι ενώ αρχικά η διάρκειά της ήταν δύο εβδομάδες, η μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου και το ζωντανό ενδιαφέρον του για τα θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, μας έκανε να την κρατήσουμε και για όλο το καλοκαίρι. Νεότερες ανακοινώσεις λογικά θα δημοσιευτούν από Σεπτέμβρη.

Τι άλλο ετοιμάζετε στον χώρο αυτήν την περίοδο;

Πολλά και ιδιαζόντως ενδιαφέροντα. Η εν λόγω έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της σειράς “Art Series” του Law To Impact, που έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού και την ενεργό συλλογική δράση για την προώθηση της Ατζέντας 2030 και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, του παγκόσμιου δηλ. σχεδίου δράσης που υιοθετήθηκε από όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ το 2015, με σκοπό να κάνουν τον κόσμο πιο δίκαιο, ειρηνικό και βιώσιμο έως το 2030. Πιστοί, λοιπόν, στο όραμά μας να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση δικαίου και κοινωνίας και μέσω της τέχνης, επιχειρήσαμε να αξιοποιήσουμε τη δυναμική του πολιτιστικού-δημιουργικού τομέα για να πυροδοτήσουμε -μέσα από τον διαπολιτισμικό διάλογο που επιτυγχάνει η έκθεση- και έναν ευρύτερο διεπιστημονικό διάλογο μεταξύ ακαδημαϊκών, επιστημόνων, ερευνητών, καλλιτεχνών, ανθρώπων των θεσμών, της Κοινωνίας Πολιτών κι ενεργών πολιτών, που θα λειτουργήσει ως μοχλός κοινωνικού μετασχηματισμού και θα βάλει τις βάσεις για τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου και κοινωνικά δίκαιου μέλλοντος. Ήδη ο χώρος έχει ανοίξει τις πόρτες του σε διάφορες εκπαιδευτικές κοινότητες (όπως το Ινστιτούτο Θερβάντες της Θεσσαλονίκης) που επέλεξαν να πραγματοποιήσουν τα μαθήματά τους στον πολυχώρο του Law To Impact, αναπτύσσοντας παράλληλα και διαδραστικά εργαστήρια προκειμένου να εξερευνήσουν ενεργά τα μοναδικά αυτά έργα τέχνης και να εμπεδώσουν στην πράξη το περιεχόμενο των SGDs διευρύνοντας ουσιαστικά τα όρια και της ατομικής τους ευθύνης. Στις 10 Ιουλίου, επίσης, διοργανώσαμε μια συζήτηση στρογγυλής τράπεζας με θέμα «Η συμβολή της δημιουργικότητας και του πολιτισμού στην επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs)», όπου διακεκριμένοι επαγγελματίες από τους τομείς του πολιτισμού, της βιώσιμης ανάπτυξης, της καινοτομίας και της επικοινωνίας τόνισαν την ανάγκη για θεσμική ενίσχυση, διατομεακές συνεργασίες και ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Η μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου μέχρι σήμερα έρχεται να επιβεβαιώσει την ανάγκη του τοπικού οικοσυστήματος για ανοιχτούς διαλόγους γύρω από τα θέματα αυτά κοινωνικής συνοχής που μας αφορούν όλ@ μας. Αυτό προφανώς μας δίνει ώθηση και για περαιτέρω συνέργειες, οπότε σύντομα θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε και περισσότερα για όσα σχεδιάζουμε από Σεπτέμβριο.

Ποια είναι η αγαπημένη σου γειτονιά στη Θεσσαλονίκη;

Προφανώς η δική μας, των Αγίων Αποστόλων. Όχι μόνο επειδή βρίσκεται εδώ το Law To Impact, αλλά γιατί συμβολίζει για μένα τη Θεσσαλονίκη όπως τη θέλω: ζωντανή, αυθεντική, σε συνεχή εξέλιξη.

Tι είναι αυτό που λίγοι γνωρίζουν για τη Θεσσαλονίκη;

Λίγοι γνωρίζουν -ή ίσως δεν το έχουν νιώσει- ότι η Θεσσαλονίκη, παρ' όλες τις αντιθέσεις και τις προκλήσεις της, έχει μια καθημερινότητα που σε κερδίζει αθόρυβα. Δεν είναι πόλη που κραυγάζει, είναι πόλη που υπονοεί. Σε γοητεύει όχι με εντυπωσιακές εικόνες, αλλά με στιγμές: το άρωμα του καφέ, ο ήχος από κουβέντες στα πεζοδρόμια, η καλημέρα τού απέναντι. Δεν είναι αυτονόητο αυτό για μια μεγάλη πόλη. Ίσως αυτό τελικά με κέρδισε εδώ. Αυτή η οικειότητα, το ότι είσαι πρόσωπο κι όχι απλώς «περίπτωση».

Ένα spot για φαγητό που μόνο λίγοι και καλοί έχουν ανακαλύψει;

Η Θεσσαλονίκη είναι γαστρονομάνα! Κάθε στενό μπορεί να κρύβει έναν θησαυρό, και κάθε γιαγιά στην κουζίνα της είναι michelin-level χωρίς να το ξέρει. Προφανώς αν βρεθείς μια μέρα στους Αγίους Αποστόλους και μυρίσεις κάτι απ' το πλάι, απλώς ακολούθησε τη μυρωδιά... Το δικό μου αγαπημένο spot για φαγητό -που δεν υπάρχει σε καμία λίστα και σίγουρα δε θα το βρεις στο Instagram- είναι η κουζίνα του σπιτιού μας στον Αη Γιάννη, από τα χεράκια του Σωτήρη μου. Μιλάμε για γαστρονομικό ταξίδι υψηλής αισθητικής, όχι αστεία!

Κάτι που καμιά άλλη πόλη δεν έχει;

Είναι το πώς η Θεσσαλονίκη καταφέρνει να είναι ταυτόχρονα χαλαρή και βαθιά. Να σου λέει «άραξε», αλλά και να σε συγκινεί. Να σε ταΐζει καλά και να σε κάνει να φιλοσοφείς πάνω από μια μπουγάτσα. Αυτή η ανεπιτήδευτη σοφία της δεν αντιγράφεται!

Ένας δρόμος/μια γειτονιά όπου ο χρόνος μοιάζει σαν να σταματά;

Σίγουρα τα Κάστρα. Σαφέστατη παύση, εκτός κι εντός σου.

Είναι μεσάνυχτα σε μια πόλη άδεια. Πού σου αρέσει να περπατάς;

Ιδανικά θα ήθελα να πω «στην παραλία, κάτω απ' τον Πύργο, με ακουστικά και existential σκέψεις», αλλά ας είμαστε ειλικρινείς: συνήθως καταλήγω να περπατάω προς κάποιο spot με street food με σίγουρα βήματα performer και χωρίς καμία απολύτως ενοχή!

Ένας χώρος Τέχνης που ξεχωρίζεις εδώ;

Το MOMus, γιατί πάντα έχει κάτι που είτε με εμπνέει είτε με μπερδεύει σε τέτοιο βαθμό που καταλήγω να βγαίνω έξω και να googlάρω τι είδα. Άρα, εκπαιδευτική εμπειρία! 

Πού θα ξεναγούσες έναν γνωστό σου από άλλη πόλη;

Επειδή οι δικοί μου γνωστοί από άλλες πόλεις έρχονται συνήθως διαβασμένοι και γνωρίζουν ήδη τα hot spots, θα πρότεινα σίγουρα μια κατεβασιά στο μετρό της Βενιζέλου για να δουν τον πρώτο σταθμό μετρό στον κόσμο που φιλοξενεί ανοιχτό αρχαιολογικό χώρο εντός του, στην ίδια ακριβώς θέση που βρέθηκε, μια βόλτα στο Καπάνι για να γίνουν «ένα» με την τοπική κοινωνία και να ζήσουν τον παλμό της αγοράς και φυσικά ένα τσιπουράκι για σβήσιμο στο Τσινάρι, με τα γαλάζια τζαμιλίκια που λειτουργεί αμετανόητα στην Άνω Πόλη από το 1885.

Δεν πρέπει να φύγει κανείς από τη Θεσσαλονίκη, αν δε δοκιμάσει...

Πίτα γύρο απ’ όλα από την Τούμπα που να μην κλείνει λόγω ποσότητας! Γιατί; Γιατί έτσι είναι η Θεσσαλονίκη: αμαρτωλή, τίμια και νόστιμη!

Αν αυτή η πόλη ήταν ένα βιβλίο, μια ταινία, μια ιστορία γενικότερα, θα είχε τίτλο...

Νομίζω θα παράφραζα το έργο του Mazower και θα την έλεγα, "Salonica, the City of Permanent Becoming". Για να σηματοδοτήσω μια πόλη που δεν ολοκληρώνεται. Που αλλάζει διαρκώς, αργά και με αντιφάσεις. Που φαίνεται στάσιμη, αλλά στην πραγματικότητα ανασυντίθεται συνεχώς - πολιτισμικά, ιστορικά, συναισθηματικά. Που κουβαλά παρελθόν χωρίς να το λύνει, και ένα μέλλον που έρχεται πάντα «σε λίγο».

Ποιο είναι το αγαπημένο σου κτίριο εδώ;

Με διαφορά το κτίριο στην Εδέσσης στο Φραγκομαχαλά πάνω από τα χρώματα του ΓΙΟΜΤΩΒ. Δεν είχα ιδέα της ιστορίας του και πρόσφατα έμαθα ότι πρόκειται για ένα κτίριο που ανεγέρθηκε το 1896, ονομάζεται «Εμνιέτ χάνι» ή αλλιώς «Μέγαρο Νάτσινα». Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής που επικρατούσε εκείνη την εποχή κι ένα από τα ελάχιστα κτίρια που σώθηκαν από την μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Με γοητεύει η αύρα του σαν να την έχω ζήσει.

Ένας άνθρωπος της πόλης που με τον τρόπο του έχει αλλάξει τα δεδομένα;

Δεν υπάρχουν σωτήρες. Υπάρχουν άνθρωποι! Άνθρωποι που δρουν, που πεισμώνουν, που κάνουν μικρά πράγματα με συνέπεια, και αυτά τα μικρά, όταν πολλαπλασιάζονται, αλλάζουν τον παλμό της πόλης. Η Θεσσαλονίκη, όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, δεν έχει ανάγκη από μεσσίες· έχει ανάγκη από ενσυναίσθηση, ευθύνη και συμμετοχή. Από γείτονες που καθαρίζουν ένα ρέμα στη Δόξα. Από μάγειρες που δίνουν φαγητό σε άστεγους, χωρίς να το διαφημίζουν. Από ακτιβιστές που δημιουργούν ένα βρώσιμο δάσος. Από αστικούς καλλιτέχνες που μεταμορφώνουν κτίρια και φέρνουν κοινωνικά μηνύματα. Από νέους επιστήμονες που επιμένουν να μένουν εδώ και να παράγουν με γνώμονα το κοινό καλό. Κι από κατοίκους που κάθε πρωί βγαίνουν έξω να καθαρίσουν, λέγοντας: «Αυτό το πεζοδρόμιο είναι και δικό μου». Η αλλαγή δεν έρχεται ποτέ από πάνω. Ούτε από κάποιον «καλύτερο». Έρχεται από δίπλα. Κι αν δε έρθει, είναι γιατί εμείς δεν τη φέραμε.

Το καλοκαίρι στη Θεσσαλονίκη με λίγες λέξεις...

Πρωινός καφές στη Μικρή Φρίντα με φόντο την Αχειροποίητο. Θερινά σινεμά και βουλιμικό παρόν σε όποια θεατρική παράσταση μας καταδέχεται. Συναυλίες παντού και μύηση του γιο μου σε νέους καλλιτέχνες. Απογευματοβραδινές μπαρότσαρκες με φίλους που αγαπούν Αυρήλιο Κουκούτση. Κούρσες σε ταξί για δικαστήρια με standard debate για Άρη - ΠΑΟΚ στις 7:30 το πρωί. Και απανωτές συναντήσεις με πελάτες εξωτερικού που ήρθαν για διακοπές στην πόλη κι είπαν σε μια βδομάδα να κλείσουν ό,τι νομικές εκκρεμότητες είχαν εδώ κι ένα χρόνο, ενώ εγώ σκέφτομαι «πότε θα κάνω το πρώτο μου μπάνιο…;».