Έχετε θεωρήσει ποτέ τον εαυτό σας «ιδιαίτερα ευαίσθητο άτομο»; Ίσως όχι. Αντ' αυτού, σκεφτείτε: έχετε βρεθεί ποτέ σε ένα δωμάτιο με πολύ κόσμο και θεωρήσατε ότι οι δυνατοί θόρυβοι των φωνών τους που συμπλέκονται μεταξύ τους, ή οι μυρωδιές τόσων πολλών ανθρώπων σε έναν χώρο, ή τα έντονα φώτα πάνω από εσάς είναι πάρα πολλά για να τα αντέξετε; Έχετε ακούσει ποτέ έναν φίλο να μιλάει για κάτι και μοιραστείτε τα συναισθήματά του τόσο βαθιά που να νιώθετε ότι η κατάσταση έχει συμβεί και σε εσάς; Έχετε νιώσει ποτέ τόσο καταβεβλημένοι που αυτό εκδηλώνεται σωματικά στο σώμα σας, από πονοκεφάλους και σφιγμένες σιαγόνες μέχρι αδυναμία ύπνου;

Αν κάτι από αυτά σας ακούγεται οικείο, τότε μπορεί να είστε απλά ένα εξαιρετικά ευαίσθητο άτομο (HSP-Highly Sensitive Person). Αυτό δεν σημαίνει ότι απλώς προσβάλλεστε ή αναστατώνεστε εύκολα. "Οι πολύ ευαίσθητοι άνθρωποι μπορεί συχνά να αισθάνονται υπερβολικά ευαίσθητοι για τον κόσμο γύρω τους", λέει η Charlotte Lewis, ειδική σε θέματα ολιστικής ψυχολογίας, στο Glamour UK. "Συγκλονίζονται σε πολυσύχναστους χώρους ή σε δυνατά περιβάλλοντα και επηρεάζονται εύκολα από τις διαθέσεις των άλλων ανθρώπων, νιώθοντας μερικές φορές σαν να βιώνουν τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων μέσα στο ίδιο τους το σώμα".

Πολλές διασημότητες και δημόσιες προσωπικότητες λέγεται επίσης ότι ήταν HSP, από την Katharine Hepburn μέχρι τον Martin Luther King Jr, τον Albert Einstein και τη Nicole Kidman - οπότε αν κάποιο από αυτά τα χαρακτηριστικά σας ακούγεται οικείο, τότε ανήκετε σε καλή παρέα. Τώρα, χάρη στη συνεχιζόμενη επιστημονική έρευνα, η "υψηλή ευαισθησία" (HS) γίνεται όλο και πιο γνωστή και αναγνωρισμένη. Έχει βρει το δρόμο της και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το #highlysensitiveperson να έχει λάβει 133 εκατομμύρια προβολές μόνο στο TikTok. Αλλά τι ακριβώς σημαίνει να είσαι HS και πώς μπορείς να διαχειριστείς τον αντίκτυπο που έχει στην καθημερινότητά σου; Οι ειδικοί έχουν την απάντηση. 

Τι ακριβώς είναι η υψηλή ευαισθησία;

Η υψηλή ευαισθησία είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που υπάρχει από τη γέννηση - και όχι μια διαταραχή ή διάγνωση - και επηρεάζει περίπου το 15-20% του πληθυσμού, σύμφωνα με τους ψυχολόγους. Σημαίνει ότι η αισθητηριακή εμπειρία ενός ατόμου είναι αυξημένη και πρόκειται για μια νευροβιολογική διαφορά. "Ο εγκέφαλός τους επεξεργάζεται το περιβάλλον, τα συναισθήματα, τις αισθητηριακές εμπειρίες και τα συναισθήματά τους σε βαθύτερο επίπεδο από ό,τι ο υπόλοιπος πληθυσμός", σύμφωνα με τους ειδικούς.

Ως αποτέλεσμα, οι HSP συχνά αισθάνονται πιο εύκολα συγκλονισμένοι από τους άλλους. Ο εγκέφαλος ενός HSP έχει ισχυρότερο βάθος επεξεργασίας και "πιο ενεργά συστήματα κατοπτρικών νευρώνων, τα οποία σχετίζονται με το πώς επεξεργαζόμαστε κοινωνικές και συναισθηματικές καταστάσεις. Μας βοηθούν να καταλάβουμε τι κάνει ή τι βιώνει κάποιος, επιτρέποντας στους ανθρώπους να νιώθουν ενσυναίσθηση και συμπόνια για τους άλλους". Το αποτέλεσμα; Οι HSP είναι ιδιαίτερα ενσυναίσθητοι, διαισθητικοί άνθρωποι που είναι σε θέση να διαβάζουν με ακρίβεια τους γύρω τους. "Έτσι, αν φαίνεται να αισθάνεστε τα πράγματα πιο έντονα από τους άλλους ανθρώπους, μάλλον έχετε δίκιο", λένε οι experts.

Ποια είναι τα σημάδια ότι μπορεί να είστε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο άτομο;

Αν η έννοια της υψηλής ευαισθησίας σας έχει κάνει εντύπωση, τότε ρίξτε μια ματιά σε αυτή τη λίστα που δημιούργησαν οι ειδικοί, επισημαίνοντας μερικά από τα χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε όσους είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι:

• Οι διαθέσεις των άλλων ανθρώπων σας επηρεάζουν βαθιά.
• Συγκλονίζεστε εύκολα από έντονα αισθητηριακά ερεθίσματα ή όταν συμβαίνουν πολλά ταυτόχρονα.
• Είστε ευαίσθητοι στη δυσφορία των άλλων.
• Έχετε πλούσιο εσωτερικό κόσμο και βαθιές σκέψεις.
• Τρομάζετε εύκολα.
• Θεωρείτε τον εαυτό σας ευσυνείδητο.
• Είστε εύκολα σε θέση να αντιλαμβάνεστε με ακρίβεια τους άλλους ανθρώπους.
• Γνωρίζετε πώς αισθάνονται οι άνθρωποι χωρίς να χρειάζεται να σας το πουν οι ίδιοι.
• Συμπάσχετε φυσικά με τους άλλους.
• Έχετε βαθιά εκτίμηση για τη φύση, τη μουσική, τις τέχνες και την ομορφιά.
• Είστε φυσικά διαισθητικοί και ίσως ακόμη και πνευματικοί.
• Έχετε υψηλό EQ (συναισθηματική νοημοσύνη).
• Είστε βαθιά σκεπτόμενοι, απολαμβάνετε το χρόνο σας με διαλογισμό και περισυλλογή.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του να είσαι συναισθηματικά ευφυής και του να είσαι ιδιαίτερα ευαίσθητος;

"Πολλοί άνθρωποι είναι ευγενικοί και έχουν υψηλή ενσυναίσθηση, αλλά είναι η νευροβιολογία που ορίζει κάποιον ως ιδιαίτερα ευαίσθητο", εξηγεί η Lewis. "Τουλάχιστον τρία σύνολα γονιδίων διακρίνουν τον εγκέφαλο ενός εξαιρετικά ευαίσθητου ατόμου. Τα γονίδια αυτά είναι υπεύθυνα για τη σεροτονίνη, τη ντοπαμίνη και τη νορεπινεφρίνη. Τα HSP έχουν επίσης πιο ενεργούς νευρώνες καθρέφτη, γεγονός που εξηγεί την γιγαντιαία ικανότητά τους για ενσυναίσθηση - τα HSP απορροφούν συναισθήματα από τους ανθρώπους γύρω τους. Συχνά, δεν έχουν καν επίγνωση ότι το κάνουν".

Πώς μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή σας ζωή το γεγονός ότι είστε HSP;

Οι άνθρωποι με το χαρακτηριστικό HS ανταποκρίνονται απίστευτα σε ό,τι συμβαίνει στο περιβάλλον τους. Παρατηρούν σχεδόν τα πάντα και τα επεξεργάζονται όλα σε βάθος. Είναι εξαιρετικά οξυδερκείς και μπορούν να σκέφτονται και να αισθάνονται υπερβολικά", εξηγεί η Lewis. Το να είσαι HS μπορεί να γίνει αντιληπτό στην καθημερινή ζωή λόγω της τάσης του να κάνει ένα άτομο να αισθάνεται συγκλονισμένο ή ακόμα και αγχωμένο, λόγω του επιπέδου στο οποίο επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Αυτό μπορεί να προέρχεται από μια συναισθηματική αντίδραση σε μια κατάσταση (λόγω της ικανότητάς τους για ενσυναίσθηση) ή λόγω αισθητηριακής υπερφόρτωσης - ένα άτομο με HS είναι συχνά ευαίσθητο στις έντονες μυρωδιές και γεύσεις, στο θόρυβο, στο φως και στην αφή. "Η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επαγγελματικής εξουθένωσης σε άτομα που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα ή με υψηλή ενσυναίσθηση. Αυτό οφείλεται στο βάθος της επεξεργασίας των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και συναισθηματικών ερεθισμάτων τους, το οποίο οδηγεί ευκολότερα σε υπερβολική επεξεργασία", λέει η Lewis.

Πώς μπορεί ένας HSP να διαχειριστεί αυτά τα συμπτώματα;

Για να αποφύγετε την εξουθένωση, είναι σημαντικό να φροντίζετε τον εαυτό σας με όλους τους συνήθεις τρόπους, από την κατανάλωση θρεπτικών τροφών και την τακτική άσκηση μέχρι την αποφυγή υπερβολικού χρόνου στην οθόνη. Συνιστάται, επίσης, να δίνετε προτεραιότητα στην ξεκούραση, όχι μόνο στο να κοιμάστε ένα πλήρες οκτάωρο, αλλά και να αφιερώνετε χρόνο για διαλογισμό και "ξεκούραση χωρίς ενοχές", να θέτετε όρια στον εαυτό σας και να αποφεύγετε όσο το δυνατόν περισσότερο τις στρεσογόνες καταστάσεις - κάτι που δεν είναι ακριβώς εύκολο να γίνει το 2023, αλλά θα πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε να κάνουμε όσο περισσότερο μπορούμε.

Η Lewis υποστηρίζει ότι το να είσαι HSP είναι πλεονέκτημα - το θέμα είναι να αξιοποιήσεις τις ιδιότητες που σε κάνουν ιδιαίτερα ευαίσθητο και να αξιοποιήσεις τις θετικές τους δυνατότητες. "Σας παρακαλώ, μην πιέζετε να γίνετε πιο σκληροί", λέει. "Αποδεχτείτε την ευαισθησία σας ως υπερδύναμη και ακούστε τη διαίσθησή σας, είναι το δώρο σας".