Αδρεναλίνη. Πόσο εκπληκτικό είναι το ότι μια απλή σκέψη ντροπής -«είπα ή έκανα κάτι ανόητο»- μπορεί να προκαλέσει παραγωγή αδρεναλίνης, η οποία διευρύνει τα αγγεία, προκαλώντας κοκκίνισμα στο δέρμα; Αυτό είναι μια τρανταχτή απόδειξη ότι ο εγκέφαλος με το δέρμα συνδέονται, κι αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Η σχέση δέρματος-μυαλού είναι πανάρχαια και ξεκινά από την εμβρυϊκή περίοδο. Όταν οι μηχανισμοί του δέρματος δε λειτουργούν σωστά, τότε εμφανίζεται η δερματική πάθηση. Κι όταν οι δερματολογικές παθήσεις έχουν αντίκτυπο στην ψυχική μας υγεία και η ψυχική μας υγεία επιδεινώνει τα δερματολογικά πρόβλημα που ήδη έχουμε, τότε αναλαμβάνει ο κλάδος της Ψυχοδερματολογίας.

Μία νέα ειδικότητα στον τομέα της Δερματολογίας έρχεται να αντιμετωπίσει σε βάθος ό,τι η ψυχή επηρεάζει στην επιφάνεια του δέρματος.

Με τι ασχολείται η Ψυχοδερματολογία;

Αυτή η υποειδικότητα της Δερματολογίας, αποτελεί πεδίο κοινού ενδιαφέροντος και άλλων επαγγελματιών υγείας, όπως οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι. Το κλινικό ενδιαφέρον οφείλεται κυρίως στο ότι:

1. πολλές δερματικές παθήσεις επηρεάζονται από συναισθηματικούς παράγοντες, οι οποίοι έχουν δυσμενή επίδραση στην εμφάνιση του ασθενούς,

2. κάποιες ψυχικές διαταραχές προκαλούνται από δερματικά συμπτώματα,

3. ορισμένα ψυχιατρικά φάρμακα έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες στο δέρμα, ενώ κάποια δερματολογικά ενδέχεται να προκαλέσουν ψυχιατρικές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Είναι ψυχοσωματικές οι παθήσεις;

Γενικά, όλες οι παθήσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν ψυχοσωματικές, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι στις ψυχοσωματικές νόσους παύουν να παίζουν σημαντικό ρόλο η κληρονομικότητα/γενετική προδιάθεση, ο τρόπος ζωής και η ευπάθεια ή η ευαισθησία του καθενός. Η διαφορά στη δερματολογική νόσο είναι ότι η πάθηση είναι ορατή στον ασθενή και τους γύρω του, κι αυτό προκαλεί προβλήματα στην κοινωνική του εικόνα και την αποδοχή, επηρεάζει την αυτοεικόνα του και μειώνει την αυτοπεποίθησή του. Κι ενώ οι δερματολογικές παθήσεις σχεδόν ποτέ -ή σπανιότατα- είναι απειλητικές για τη ζωή, επιφέρουν δυσανάλογα μεγάλη ενόχληση σε όποιον υποφέρει από αυτές.

Ο φαύλος κύκλος: Όταν η ψυχή ξεσπά στο δέρμα

Ο Ιπποκράτης έλεγε ότι κάθε νόσος ξεκινάει πρώτα από την ψυχή και ύστερα καταλήγει στο σώμα. Τα δερματικά προβλήματα που εμφανίζονται έπειτα από καταστάσεις στρες, προκαλούν νέο στρες και επιβαρύνουν ψυχολογικά το άτομο, ξεκινώντας έναν φαύλο κύκλο.

• Ακμή: Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι πάσχουν από ακμή παρουσιάζουν συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, καθώς και χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενώ μπορεί να υπάρξουν επιπτώσεις ακόμη και στις επιδόσεις τους.

• Έκζεμα: Μία από τις συχνές δερματολογικές ψυχοσωματικές διαταραχές είναι το ιδιοπαθές έκζεμα, που εκδηλώνεται με ερυθρότητα και έντονο κνησμό. Το άγχος, το στρες και η ψυχική πίεση που δεν αντιμετωπίζονται βρίσκουν τρόπο έκφρασης μέσω του δέρματος.

• Κνησμός-νευροδερματίτιδα: O απλός χρόνιος λειχήνας συνδέεται συχνά με ένταση και στρες. Το άγχος προκαλεί μια σειρά από αλλαγές στο σώμα, όπως ορμονικές διαταραχές και μεταβολές στο νευρικό σύστημα, οι οποίες δημιουργούν δυσάρεστες καταστάσεις όπως αίσθημα καύσου ή κνησμού.

• Ατοπική δερματίτιδα: Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι το ψυχογενές στρες επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του επιδερμικού φραγμού, επιδεινώνοντας παθήσεις όπως η ατοπική δερματίτιδα.

• Ψωρίαση: Αυτή η χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια έχει χαρακτηριστεί και ως ψυχοσωματική διαταραχή και επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ανησυχούν για την εικόνα τους, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και νιώθουν άβολα με την εμφάνισή τους.

• Λεύκη: Ανήκει στα αυτοάνοσα νοσήματα και είναι πολυπαραγοντική νόσος, αλλά έχει αποδειχθεί πως οφείλεται στο ανοσοποιητικό, καθώς και σε περιβαλλοντικούς ή ψυχολογικούς παράγοντες.

Πρακτικές συμβουλές

•Μειώστε το στρες: Επιδεινώνει αποδεδειγμένα τις δερματοπάθειες και ο στόχος σας είναι η αναγνώριση του προβλήματος και η αναζήτηση βοήθειας συνδυαστικά από δερματολόγο και ψυχίατρο ή ψυχολόγο. Ασφαλώς κάθε άλλη εναλλακτική επιλογή καταπολέμησης του στρες, όπως η άσκηση και ο διαλογισμός, είναι επιθυμητές.

•Επιλέξτε τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία: Μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να διαχειριστούν το άγχος και να σταματήσουν την καταστροφολογία, όπως π.χ., όταν λένε ότι θα αυτοκτονήσουν εάν η ψωρίασή τους εμφανιστεί σε μια σημαντική ημέρα της ζωής τους. Επιπλέον, επειδή τα άτομα με δερματικά προβλήματα φοβούνται το στίγμα, την αρνητική κριτική και τα σχόλια για την εμφάνισή τους, τα μαθαίνει να ξεπερνούν τις αρνητικές σκέψεις, να χειρίζονται κοινωνικές καταστάσεις, όπως να απαντούν σε ερωτήσεις σχετικά με την κατάστασή τους, να αντιμετωπίζουν τα πειράγματα και τον εκφοβισμό.

•Φροντίστε το δέρμα σας: Διατηρήστε το καθαρό και ενυδατωμένο με μαλακτικές κρέμες, αποτρέποντας την ξηρότητα, τον κνησμό και τις εκδορές.

•Προσοχή: Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά το ξύρισμα, τους τραυματισμούς ή τις πληγές, τους μώλωπες, τις χειρουργικές επεμβάσεις, το τατουάζ.

•Αποφύγετε το κάπνισμα και το αλκοόλ: αποτελούν παράγοντες που επιδεινώνουν τις δερματικές παθήσεις.

•Να ζητάτε πάντα τη συμβουλή του ειδικού: Οι γενικοί κανόνες δεν είναι ασπρόμαυροι, αναζητήστε έναν δερματολόγο για ακριβή διάγνωση.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2022