Στην πλάκα της Γκίζας, τρεις μεγάλες λιθικές συνθέσεις έρχονται σε διάλογο με την απεραντοσύνη της ερήμου. Η προσωρινή εγκατάσταση "Echoes of the Infinite" είναι έργο της σχεδιάστριας και καλλιτεχνικής διευθύντριας Alex Proba, σε συνεργασία με την εταιρεία φυσικού λίθου SolidNature. Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της For Forever is Now 05 (μέχρι 6 Δεκεμβρίου 2025), την πέμπτη ετήσια υπαίθρια έκθεση δίπλα στις Πυραμίδες, υπό την επιμέλεια του Art D’Égypte.

Οι τρεις λιθικές συνθέσεις ανοίγονται προς τον ορίζοντα μέσα από απαλές, συνεχείς καμπύλες. Η πρώτη θυμίζει πύλη, η δεύτερη ανακαλεί το αφαιρετικό Eye of Horus και η τρίτη σχηματίζει μια ρηχή κοίλη επιφάνεια που μοιάζει να συλλέγει το φως. Σμιλεμένες σε μάρμαρο, όνυχα, τραβερτίνη και χαλαζία, οι μορφές αλλάζουν όψη κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς το φως διαπερνά ή αντανακλά τις επιφάνειές τους. Έτσι, το έργο μοιάζει να εξελίσσεται σε αρμονία με τη φυσική κίνηση της Γης, σαν να αποτελεί οργανικό τμήμα του τοπίου.

«Αυτοί οι λίθοι κουβαλούν ήδη εκατομμύρια χρόνια συναισθήματος στις φλέβες τους», λέει η Proba. «Ο ρόλος μου δεν ήταν να επιβάλω χρώμα, αλλά να ακούσω τις μορφές και να τις αφήσω να ρέουν σύμφωνα με τον ρυθμό κάθε λίθου.»

Αν και οι συνθέσεις παραπέμπουν σε αρχαία σύμβολα, η Proba προσεγγίζει τη μορφή μέσω διαίσθησης και όχι μέσω άμεσου συμβολισμού. Κύκλοι και συνεχείς καμπύλες επαναλαμβάνονται ως μορφές που φαίνεται να υπάρχουν από μόνες τους, ανοιχτές σε προσωπική ερμηνεία. «Με ελκύουν μορφές που νιώθουν ζωντανές», εξηγεί. «Ο θεατής μπορεί να αποφασίσει αν διαβαίνει μέσα από ένα μάτι, μια τροχιά, έναν ορίζοντα ή μια ανάμνηση. Η αμφισημία αυτή είναι μέρος της πρόσκλησης.»

Η δουλειά με τον λίθο μετέβαλε την ενέργεια της οπτικής γλώσσας της Proba. Το συχνά παιχνιδιάρικο στιλ έγινε πιο αργό, στοχαστικό και βαθύ. «Η απαλότητα παρέμεινε», αναλογίζεται, «αλλά το βάρος του χρόνου προσέδωσε νέα βαρύτητα.» Η θέα στις Πυραμίδες επηρέασε επίσης την προσέγγισή της: «Οι Πυραμίδες με έκαναν να θέλω να ψιθυρίσω παρά να φωνάξω. Στόχος μου δεν ήταν να ανταγωνιστώ την κλίμακα, αλλά να τοποθετήσω κάτι που να φαίνεται σαν να ανήκει εκεί, σαν να έχει αναδυθεί από την έρημο.»

Η εκπληκτική υλοποίηση

Για να μετατραπούν αυτές οι χειρονομίες σε μνημειώδη μορφή, η Proba συνεργάστηκε με την SolidNature, μια εταιρεία από το Άμστερνταμ. Υπό την καθοδήγηση του CEO David Mahyari, η κατασκευή έγινε μια πρόκληση μηχανικής. Τα γλυπτά φαίνονται να αιωρούνται πάνω στην άμμο, ενώ συνολικά ζυγίζουν περίπου 20 τόνους. Η επίτευξη αυτής της οπτικής ελαφρότητας απαιτούσε εσωτερική κατασκευή κρυμμένη μέσα στον λίθο, χωρίς να αλλοιώνεται ο σχεδιασμός της Proba.

Η επιλογή των λίθων ήταν κρίσιμη. Τα μπλοκ επιλέχθηκαν χωρίς φυσικά ρήγματα ή κοιλότητες, ώστε να διατηρηθεί η ρευστότητα των μορφών. Η τραβερτίνη κόπηκε κατά μήκος για αντοχή, ενώ ο όνυχας στο Eye of Horus επιλέχθηκε με εγκάρσια κοπή, αποκαλύπτοντας σύννεφα οργανικών μοτίβων που συνδιαλέγονται με τις καμπύλες της Proba και την γεωμετρική ακρίβεια των Πυραμίδων.

Αυτές οι επιλογές τονίζουν τον πυρήνα του έργου: τη συνάντηση του γεωλογικού χρόνου με τη σύγχρονη χειρονομία. Η Proba συχνά περιγράφει τον λίθο ως «ορατή μνήμη»: «Οι φλέβες, τα ρήγματα, τα μοτίβα των μεταλλικών στοιχείων είναι ίχνη εκατομμυρίων χρόνων. Το σκαλίσμα γίνεται συνέχεια της μνήμης, όχι επανεγγραφή.»

Χρόνος, φως και οικολογία

Η χρήση ενός υλικού που μπορεί να επιβιώσει για γενιές μετέβαλε την αντίληψη της Proba για τη διάρκεια ενός σχεδιασμού και πρόσθεσε μια οικολογική διάσταση: «Το να φτιάχνεις γλυπτά από τον ίδιο τον πλανήτη αλλάζει τον τρόπο που σκέφτεσαι την επίδραση. Νιώθεις πιο υπεύθυνος, πιο συνδεδεμένος.»

Καθώς ο ήλιος κινείται, τα γλυπτά λειτουργούν σαν όργανα μέτρησης. Η πύλη πλαισιώνει τις Πυραμίδες από ορισμένες γωνίες, το Eye of Horus μετατρέπει το αρχαίο σύμβολο σε σύγχρονη ροή και η κοίλη επιφάνεια κρατά τον ορίζοντα σαν να τον αγκαλιάζει. Η Proba θυμάται: «Φαινόταν σαν να είχαν φυτρώσει από την άμμο της ερήμου. Σαν να τα περίμενε ο τόπος.»

Στην Γκίζα, η εγκατάσταση Echoes of the Infinite αποπνέει ηρεμία που κρύβει την πολυπλοκότητά της. Τα τρία γλυπτά ευθυγραμμίζονται με τις τρεις Πυραμίδες, σαν ο χώρος να είχε προβλέψει την εμφάνισή τους. Παράλληλα, η παρουσία τους βασίζεται σε μήνες ακριβούς μηχανικής: κοίλοι λίθοι, κρυφά μεταλλικά στηρίγματα, καλομετρημένες ενώσεις και επιφάνειες ρυθμισμένες για θερμότητα και άνεμο. Το έργο δείχνει πώς το χρώμα των ορυκτών, ο γεωλογικός χρόνος και η σύγχρονη μορφή μπορούν να συναντηθούν αρμονικά, σαν να έχει χαραχθεί από την ίδια την έρημο.

Με πληροφορίες από Wallpaper | Φωτογραφίες: Mahmoud Hima