Nιώθω σαν κάποιοι άνθρωποι να με περίμεναν από καιρό για να μου φανερώσουν πόση ομορφιά κρύβει αυτός ο τόπος. Ατμοσφαιρική, άγρια και ταυτόχρονα φιλόξενη και φιλική, η Τήνος έχει τη δύναμη να σου κρατάει το ενδιαφέρον αμείωτο όσο σου αποκαλύπτει σταδιακά τα τόσο διαφορετικά της πρόσωπα και τη μυσταγωγική γοητεία της που σε μαγεύει και σε κάνει να θέλεις να εξιχνιάσεις όλα της τα μυστήρια ‒ αν μπορεί να συμβεί αυτό! Διαθέτει τόσο διαφορετική ιδιοσυγκρασία σε σχέση με τα διπλανά της νησιά, κάτι που χαρακτηρίζει, άλλωστε, όλους τους απίθανους αιγαιοπελαγίτικους «θησαυρούς» της χώρας μας. Η πλούσια ιστορία της ξεκινάει από την αρχαιότητα και μαρτυράει τη σημαντικότητά της σε πολλές, διαφορετικές περιόδους, με την ενετοκρατία και την τουρκοκρατία να είναι εκείνες που άφησαν ανεξίτηλα τα ίχνη τους και διαμόρφωσαν έντονα τον χαρακτήρα της. Οι ενετικές επιρροές είναι αποτυπωμένες σε μεγάλο μέρος της Τήνου, μιας και αρκετά από τα περίφημα χωριά της είναι ακόμη καθολικά, με ζωντανή την παρουσία της δυτικής θρησκείας στην αρχιτεκτονική και την αύρα τους. Οι ξακουστοί περιστερώνες της, της ίδιας εποχής, παραταγμένοι σε επίλεκτα σημεία ώστε να προσφέρουν ιδανικές συνθήκες για την εκτροφή των περιστεριών, είναι διάσπαρτοι σε όλο το νησί. Τους συναντάς μόνο εκεί, όπου, εκτός της πρακτικής χρήσης τους, ήταν και δείγμα ευρωστίας των οικογενειών που τους κατείχαν. Όσο πιο πλούσια και επιφανής η καταγωγή, τόσο πιο περίτεχνα διακοσμημένα τα αρχιτεκτονήματα που έγιναν σύμβολα του τόπου. Όμως, την ιστορία του νησιού τη σημάδεψε αρκετά χρόνια αργότερα, την εποχή της Επανάστασης, ένα ακόμα πιο σημαντικό γεγονός: η εύρεση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας, ύστερα από όραμα που είδε η μοναχή τότε Αγία Πελαγία. Ο επιβλητικός ναός που ορθώθηκε στο σημείο όπου βρέθηκε η εικόνα είναι το πιο σημαντικό ορθόδοξο προσκύνημα, έμβλημα του νησιού και πόλος έλξης ενός αξιοσημείωτου αριθμού επισκεπτών σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Οδοιπορικό στο πιο ευλογημένο νησί της Ελλάδας...

Ο έντονος θρησκευτικός χαρακτήρας και η βαθιά μυσταγωγική ατμόσφαιρα είναι κάτι που διαπερνά την εσωτερική ποιότητα του τόπου κι ενισχύει την ιδιαιτερότητά του. Έτσι, δεν είναι τυχαίο που μια σειρά από σημαντικούς ανθρώπους της Τέχνης, με ξεχωριστά χαρίσματα, έχουν μεγαλώσει και «ανθίσει» στην Τήνο, πριν διευρύνουν την εμβέλειά τους σ’ όλο τον κόσμο, όπως και ότι οι ντόπιοι επιδόθηκαν στην καταπληκτική παράδοση της μαρμαροτεχνίας, αξιοποιώντας ένα πολύτιμο ορυκτό του τόπου. Το μοναδικό στον κόσμο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας που βρίσκεται στον Πύργο αφηγείται ιστορίες αιώνων, όπως και οι ξακουστοί μαρμαρογλύπτες του νησιού, με κορυφαίο τον Γιαννούλη Χαλεπά, του οποίου το σπίτι είναι επισκέψιμο, όπου μπορεί να διαισθανθεί και να αφουγκραστεί κανείς τον αυθεντικό τρόπο ζωής των κατοίκων του νησιού του περασμένου αιώνα. Το χωριό του Πύργου, όπου ανήκει, μοιάζει με υπαίθριο μουσείο Λαϊκής Τέχνης, με την τέχνη της μαρμαρογλυπτικής να διακοσμεί σπιθαμή προς σπιθαμή τον δημόσιο χώρο, σαν ευχαριστήρια δέηση γι’ αυτήν τη ξεχωριστή ευλογία που έχει το νησί. Με έντονα ανάγλυφο κι επικλινές έδαφος, με μικρά πέτρινα κτίσματα-«κελιά» όπου φυλάγονταν τα ζώα, περιστερώνες και αμέτρητα ξωκκλήσια, διάσπαρτα παντού, μια λιτότητα βασιλεύει στην ατμόσφαιρα του νησιού όπως και στη βλάστηση. Σ’ αυτήν την άγονη γη, ένα άρωμα διαπεραστικό μπαίνει στα σωθικά σου και μια ηρεμία που έρχεται από μακριά φωλιάζει για πάντα στην καρδιά σου. Σαν μια ιερότητα, με το ήθος της ζωής να περιβάλλει τους λόφους που είναι γεμάτοι θυμάρια και ασπάλαθους. Κι έπειτα έρχονται τα ξακουστά πολύβουα χωριά της, που στάζουν μέλι και δανείζονται όλα τα χρώματα από την κυκλαδίτικη ομορφιά, για να συνθέσουν εικόνες μαγικές, με μια αυθεντική, ξεχασμένη γλυκύτητα, που θέλεις να βουτήξεις μέσα τους και να μείνεις για πάντα. Ασπροβαμμένα σπίτια με χρωματιστά παραθυρόφυλλα, περίτεχνες μαρμάρινες κρήνες για να ξεδιψάς από την κάψα του καλοκαιριού, ευλογημένες πλατείες με πανύψηλα δέντρα που θροΐζουν στο άγγιγμα του ανέμου και χαρίζουν απλόχερα τη δροσιά τους στα καφενεδάκια που στριμώχνονται στον ίσκιο τους. Και η θέα της θάλασσας να ξεπροβάλλει πού και πού λαμπυρίζοντας, σαν αναπόσπαστο κομμάτι της μαγευτικής θέασης στον ανεμπόδιστο ορίζοντα.

Τήνος, τόπος ιερός

Χωρισμένα σε τρία συμπλέγματα, τα χωριά της Τήνου, τόσο πολλά και τόσο μοναδικά, έχουν το καθένα τη δική του ιδιαιτερότητα, με τουλάχιστον ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό τους, που σου κλέβει την καρδιά. Ο Aρνάδος ξεχωρίζει για τις μυστικές στοές του και την εγγύτητά του με το πανέμορφο μοναστήρι της Κυρίας των Αγγέλων, ο Ταραμπάδος για τους περισσότερους συγκεντρωμένους περιστερώνες του, ο Πύργος για την τάξη του και τους αδιάκοπους ήχους των μαρμαροτεχνιτών που αντηχούν ακόμη εδώ και αιώνες, ο Βώλακας για το μοναδικό στον κόσμο απόκοσμο τοπίο του με τους στρογγυλεμένους ογκόλιθους να ορθώνονται σ’ ένα συγκλονιστικό υπαίθριο γεωλογικό μουσείο, η Αετοφωλιά για την απίθανη αίσθηση απόλυτης ελευθερίας που σου χαρίζει, τα Δυο Χωριά για την ελληνική αυθεντικότητα της πλατείας τους με τα πανύψηλα δέντρα να λικνίζονται στον άνεμο. Η Καρδιανή, για τη μαγευτική τοποθεσία της και την εντυπωσιακή για τον τόπο βλάστηση, τα περίφημα χωριά των καλλιτεχνών της Εξωμεριάς, όπως τα Υστέρνια, για τη συγκλονιστική θέα στο Αιγαίο, όπου μια σειρά από δημιουργικούς ανθρώπους έβαλαν σκοπό της ζωής τους να αποκτήσουν ένα σπίτι στον τόπο που τους εμπνέει να δημιουργούν όμορφα. Η Αγάπη, ένα απόμερο καθολικό χωριό για τη γαλήνη και την ηρεμία που αποπνέει, τα Λουτρά για τη Μονή των Ουρσουλινών που φιλοξενούν, όπου βλέπει κανείς αυτούσιο τον τρόπο ζωής εκατοντάδων κοριτσιών από όλη την Ελλάδα που φοίτησαν εκεί και μαζί σημαντικούς λαογραφικούς θησαυρούς. Κι ύστερα είναι τα χωριά της θάλασσας, με τον Πάνορμο, ένα γοητευτικό ψαροχώρι όπου μοιάζει να σταμάτησε ο χρόνος, με νόστιμες λιχουδιές στις ταβέρνες του. Είναι το πέρασμα για τις ονειρεμένες παραλίες Αγία Θάλασσα, Καβαλουρκό και Ρόχαρη. Από την άλλη πλευρά του νησιού, ο όρμος των Υστερνίων προσφέρεται για μπάνιο και φαγητό πάνω στο κύμα, ενώ κοντά της ο Άσπρος Γυαλός είναι ένα από τα καλά κρυμμένα μυστικά του νησιού, που έχει σημεία με δύσβατη πρόσβαση αλλά μια άγρια ομορφιά που σε αποζημιώνει για την απόλυτη ησυχία και την επιβλητική ηρεμία, την οποία απολαμβάνεις σε πέτρινους σχηματισμένους από τη θάλασσα θρόνους με θέα τον ορίζοντα. Άλλες ενδιαφέρουσες παραλίες είναι η Κολυμπήθρα, εκτεθειμένη συχνότατα στους δυνατούς ανέμους, η βοτσαλωτή Λιβάδα με τα περίφημα σμιλεμένα βράχια της, η μυστική Λυχναφτιά και τα κοσμοπολίτικα Κιόνια, που πρόσφατα σε μικρή απόσταση απέκτησαν το πρώτο πέντε αστέρων ξενοδοχείο του νησιού, το περίφημο Odera Tinos, το οποίο συνδυάζει αρμονικά την εντοπιότητα με τη σύγχρονη, αλλά όχι εξεζητημένη, πολυτέλεια. Με εξαιρετικά φίνο interior design που υπογράφει το Studio Bonarchi, είναι πλέον η απόλυτη επιλογή για όσους θέλουν να βιώσουν την υψηλή φιλοξενία στο έπακρο, στο μαγικό τούτο νησί.

Ανακαλύπτοντας το Νησί με τις δύο μούσες

Mε την Diane συναντηθήκαμε για πρώτη φορά από κοντά σ’ αυτό το νησί που εκείνη αγαπάει ιδιαίτερα, ενώ η φωτογράφος Μάρα Δεσύπρη, έχοντας τηνιακή καταγωγή, το γνωρίζει τόσο καλά, αφού εδώ είναι το «σπίτι» της. Μαζί περιπλανηθήκαμε στα τοπία του, τα πιο ιδιαίτερα κι απρόσιτα, σε μια προσπάθεια να κάνουμε αυτό το πέρασμα μοναδικό, ψάχνοντας τα μέρη που θα μας συγκινήσουν περισσότερο. Και οδηγηθήκαμε απροσδόκητα σε σημεία όπου η Μάρα αναζητά διαρκώς την αυθεντικότητα της Τήνου στις εικόνες της, με τα κοπάδια από ζώα παραταγμένα στη σειρά να κουδουνίζουν ανέμελα με φόντο τη μαγεία των ηλιοβασιλεμάτων ή τις κακοτράχαλες παραλίες που αλλάζουν χρώματα με την οργή των δυνατών ανέμων. Γεννημένη στο Παρίσι, η σχέση της κεραμίστριας Diane Alexandre με την Ελλάδα ξεκίνησε πριν από 35 χρόνια, όταν η μητέρα της προτιμούσε να διαβάζει στις κόρες της την «Οδύσσεια» αντί για παραμύθια πριν από τον ύπνο. Η ίδια έμαθε ότι βαφτίστηκε Diane προς τιμήν της θεάς Αρτέμιδος, επειδή και η μητέρα της λεγόταν Sylvie, πνεύμα του δάσους, οπότε έτσι ήθελε να υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ τους. Εκείνη της ενέπνευσε την αγάπη της για τη μυθολογία, όταν την πήγαινε συνεχώς σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους στη διάρκεια των ταξιδιών τους στην Ευρώπη. Ακόμα, μεγάλωσε με έναν παππού που της εμφύσησε την αγάπη για τη φύση και τα ζώα, στα οποία δάνειζε ονόματα από τη μυθολογία.

Έτσι έμαθε και για την Άρτεμη και -χάριν του ονόματός της ένιωσε να γίνεται «ένα» με το δάσος και την άγρια ζωή του. Η ζωή της, όπως λέει, συγκροτείται από όνειρα, σκέψεις, προβολές, δεν είναι απτή. Κάπως έτσι αντιλαμβάνεται και την Τέχνη της: σαν έκφραση αυτού του άυλου κόσμου που πρεσβεύει. Ύστερα από ανώτερες σπουδές στη Σύγχρονη Λογοτεχνία και μεταπτυχιακό στη σχολή Arts Décoratifs στο Παρίσι και στην Επικοινωνία, εξειδικεύτηκε σε luxury brands ‒Hermès, Ruinart, Azzedine Alaïa, L'Oréal, Dior‒, με τα οποία και συνεργάστηκε έως ότου να την κερδίσουν ολοκληρωτικά οι τέχνες και συγκεκριμένα η γλυπτική και η κεραμική. Έφτασε στην Ελλάδα συγκινημένη από την αγάπη της για έναν έλληνα καλλιτέχνη που τροφοδότησε τα μάτια και το μυαλό της με μια συγκεκριμένη αισθητική για τη χώρα, αφού την έκανε να δει, να γευτεί και να εκτιμήσει όχι μόνο τη λαογραφία αλλά και την παράδοσή της. Τη βοήθησε να κατανοήσει την κυκλαδίτικη ποιότητα μιας καμπύλης, την αιγαιοπελαγίτικη λιτή ομορφιά, την αγνότητα της καθημερινής ζωής.

Όταν η Τήνος έγινε έρωτας

Η Τήνος ήταν το πρώτο νησί που η Diane επισκέφθηκε και συνδέθηκε μαζί του, 8 χρόνια πριν, ζώντας ένα από τα ωραιότερα καλοκαίρια της ζωής της. Πριν φτάσει στο νησί, για μια εβδομάδα έβλεπε κάθε βράδυ το ίδιο όνειρο. Έμπαινε σ’ ένα σπίτι και συναντούσε μια όμορφη γυναίκα με μακριά μαύρα μαλλιά και φίδια τριγύρω της, την οποία αναγνώρισε λίγες μέρες μετά όταν πρωτοσυνάντησε τη Μάρα Δεσύπρη στην αυλή του σπιτιού της. Δεν πίστευε στα μάτια της, δεν μπορούσε καν να της μιλήσει. Της είπε αργότερα το όνειρο, την κατανόησε αμέσως και ξεκίνησε η φιλία τους. Χρόνια αργότερα, στην ίδια αυλή, το σκυλάκι της τσιμπήθηκε από μια οχιά στην προσπάθειά του να προστατέψει την ίδια. Το ίδιο βράδυ κάτω από το τραπέζι της Μάρας έφυγε από τη ζωή και θάφτηκε στην αυλή μαζί με ένα κομμάτι της ψυχής της που νιώθει πως έμεινε για πάντα εκεί. Από τότε σκέφτεται την Τήνο σαν έναν άγριο, όμορφο παράδεισο, όπου τα σκυλιά τρέχουν για πάντα στον άνεμο και οι μάγισσες έχουν λευκή ψυχή. Από τα δικά της αγαπημένα μέρη ξεχωρίζει την παραλία του Αγίου Πέτρου με τα ήσυχα νερά και την όμορφη εκκλησία, την Καρδιανή για τα γιγάντια δέντρα και τις όμορφες μαρμάρινες λεπτομέρειές της, την Αετοφωλιά με τα λευκά και μαύρα βότσαλα στα περίτεχνα πλακόστρωτα μπροστά από τις πόρτες και την εκκλησία με την πέτρινη ταράτσα απ’ όπου μπορείς να αγγίξεις τον ουρανό και να ατενίσεις το νησί ολόκληρο. Ακόμη, την Κώμη με την όμορφη καθολική εκκλησία της, τον Πύργο για τα καταπληκτικά κοιμητήρια και το χωριό Αγάπη για την ποίηση που είναι γραμμένη στους τοίχους του.

Η τελευταία της συμμετοχή σε μια έκθεση στο Παρίσι πήγε περίφημα, κι έτσι η Diane σκοπεύει να δουλέψει σκληρά για τη νέα της συλλογή από πηλό με έμπνευση από την ιστορία της Κίρκης που περιλαμβάνει γλυπτά όπου ενσωματώνονται μορφές ζώων, όπως και για ένα book project. Όσο για την Ελλάδα γενικότερα, δεν αναφέρεται σ’ αυτήν ως ταξιδιωτικό προορισμό, μιας και από τότε που ήρθε την έκανε σπίτι της. Νιώθει για τη χώρα μας όπως ένας ενήλικας για μια παιδική του ανάμνηση. «Όχι νοσταλγία, αλλά ζω εδώ τη χρυσή μου εποχή», λέει χαρακτηριστικά. Το ελληνικό καλοκαίρι για εκείνη σημαίνει ελευθερία κινήσεων, μια μικρή τσάντα, ελάχιστα ρούχα, ελαφρότητα και περιπλάνηση στα νησιά - απόφαση είναι της τελευταίας στιγμής αν θα μείνει ή θα φύγει. Επίσης, σημαίνει συναντήσεις με παλιούς φίλους και νέες εντάσεις, να βλέπει το κορμί της να γίνεται νεότερο, ποτισμένο από το αλάτι της θάλασσας, τα μαλλιά της πιο ξανθά και το χαμόγελό της πλατύτερο. Είναι αληθινά ένα πλάσμα του καλοκαιριού. Κρατάει στην καρδιά της τις συζητήσεις με φίλους αργά τη νύχτα περί αγάπης, τα σημάδια στα γόνατα από τους πήδους από βράχο σε βράχο σαν τα κατσίκια του νησιού, τα όστρακα που περιμάζεψε από τις παραλίες σαν αυτό που φοράει στον λαιμό της και τη συλλογή βότσαλα από κάθε νησί που επισκέφθηκε. Επίσης, τα ήσυχα βλέμματα όμορφων ανδρών, κρατώντας τη βάρκα και την καρδιά της από ένα σχοινί, τα καπέλα από τις γιαγιάδες που επιπλέουν σαν μέδουσες στην ακτή, τα κατακίτρινα δίχτυα, το άρωμα των λινών, τη μυρωδιά του λαδιού που συντηρεί το ξύλο στα καΐκια, τη μουσική από τα κύματα που «σκάνε» στα βράχια τη νύχτα, τους χορούς μέσα Αυγούστου, κρατώντας από το χέρι αγνώστους και κυκλώνοντας ασταμάτητα την πλατεία του χωριού. Και γιατί όχι, ένα φιλί στο μονοπάτι....

Credits

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΡΑ ΔΕΣΥΠΡΗ

STYLING ΝΑΤΑΣΑ ΛΙΟΝΑΚΗ

Κεντρική φωτογραφία: Φόρεμα Isabel Marant Etoile, Grigio, Σανδάλια από προσωπική συλλογή

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2024