Ένας τόπος, γεμάτος με ήθος και πλούσιο πολιτισμικό υπέδαφος. Η πόλη της Ελευσίνας, αναδείχθηκε επισήμως ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2023. Το Σάββατο, 4 Φεβρουαρίου, η εμβληματική γιορτή της εκκίνησης του προγράμματός της κατάφερε να ξεχωρίσει για τα αισιόδοξα χρώματα και τις ελπιδοφόρες μελωδίες της. Έχει μεταμορφωθεί σε μια μαγική εικαστική σκηνή με πέντε εκθέσεις και εικαστικές εγκαταστάσεις με ελεύθερη είσοδο να υποδέχονται το κοινό. Αντλώντας έμπνευση από την πλούσια ιστορία της πόλης, η 2023 Ελευσίς διαμορφώνει ένα ολοκληρωμένο καλλιτεχνικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με γενικό τίτλο Μυστήρια Μετάβασης, που κινείται σε τρεις κεντρικούς θεματικούς άξονες: Άνθρωπος/Κοινωνία, Περιβάλλον και Εργασία.

Ας δούμε μαζί τις 5 εκθέσεις, οι οποίες μας εισάγουν στα γοητευτικά αυτά μυστήρια...

Μυστήριο 44 Heiner Goebbels 7 Στήλες

Με μεγάλο σεβασμό στη μεταβιομηχανική του ιστορία, την αρχιτεκτονική του και τη γενναιόδωρη αισθητική του, χρησιμοποιώντας τα στοιχεία του φωτός, της προβολής, του νερού και του ήχου, ο πολυπράγμων καλλιτέχνης και συνθέτης Heiner Goebbels μετατρέπει με το Μυστήριο 44 Heiner Goebbels 7 Στήλες (05.02—23.04) την Αποθήκη 2 του Παλαιού Ελαιουργείου σε τελεστήριο: μια κοσμική αίθουσα μύησης, που προσκαλεί ανοιχτά το κοινό να γίνει ο κυρίαρχος παρατηρητής, να αφουγγραστεί ήχους που δεν μπορούν να αποδοθούν σε γνωστά όργανα μουσικής αλλά και φωνές – ακουστικά ντοκουμέντα που συλλέχθηκαν στην Ελλάδα στα μέσα του 20ού αιώνα από τον εθνομουσικολόγο και μουσικό Samuel Baud-Bovy, αλλά και να ανακαλύψει τις εκπληκτικές αντανακλάσεις στους τοίχους και την οροφή, τις εύγλωττες επιφάνειες των λίθων, και τις κινούμενες εικόνες με ερμηνευτές (κυριολεκτικά) να βγάζουν λείψανα της ευρωπαϊκής ιστορίας από το οπλοστάσιο του παρελθόντος. Και οι προσεκτικοί θεατές μπορεί να ανακαλύψουν ακόμη και την έβδομη στήλη.

Info: Αποθήκη 2 Παλαιό Ελαιουργείο (Κανελλοπούλου 1, Ελευσίνα). Διάρκεια: 05.02-23.04.

Μυστήριο 17 Μελίνα

Στην Αποθήκη 3 του Παλαιού Ελαιουργείου φιλοξενείται το Μυστήριο 17 Μελίνα (05.02—23.04), υπό τη γενική εποπτεία της Μανουέλλας Παυλίδου, τη γενική επιμέλεια και μουσειολογική και μουσειογραφική μελέτη του Νικόλαου Καλτσά. Μια σπάνια έκθεση για το έργο ζωής της πολύπλευρης προσωπικότητας της Μελίνας Μερκούρη, της μακροβιότερης Ελληνίδας Υπουργού Πολιτισμού μέχρι σήμερα: ένα έργο για την εκστρατεία της για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα, αλλά και τον αγώνα της για τη θεσμική υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, για την ίδρυση Δημοτικών και Περιφερειακών Θεάτρων, τα εκπαιδευτικά προγράμματα για την προώθηση του πολιτισμού στα σχολεία, και φυσικά την ίδρυση της πρωτοβουλίας Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Και ακόμη, μια πλούσια παρουσίαση φωτογραφιών που τεκμηριώνουν τον αγώνα της ενάντια στην ελληνική δικτατορία, πρωτότυπες αφίσες από διάσημες ταινίες της, εμφανίσεις της σε τελετές βραβείων, στιγμές της με αγαπημένα πρόσωπα, καθώς και πρωτότυπα κοστούμια που χρησιμοποιούνται σε θεατρικές παραγωγές-ορόσημα, αλληλογραφία της με εξέχουσες προσωπικότητες, ακόμα και το καμαρίνι της, με τα προσωπικά της αντικείμενα.

Info: Αποθήκη 3 Παλαιό Ελαιουργείο (Κανελλοπούλου 1, Ελευσίνα). Διάρκεια: 05.02-23.04

Μυστήριο 177 Visions from the Underworld

Το Μυστήριο 177 Visions from the Underworld (03.02—08.04), υπό την επιμέλεια των Agprognostic Temple (Dome Wood & Sam Steverlynck), φιλοξενείται στο X-Bowling Art Center. Αντλώντας ελεύθερα στοιχεία από τα Ελευσίνια Μυστήρια, η ομαδική αυτή έκθεση εκκινεί από τον μύθο και τον μυστικισμό που τα περιβάλλει, ώστε να περιηγηθεί ανάμεσα σε παράλληλα σύμπαντα. Στόχος της είναι να καταδείξει τη συνάφεια των Μυστηρίων με τη σύγχρονη εποχή και να τα ερμηνεύσει μέσω διάφορων φωνών σε μια γλώσσα για τον 21ο αιώνα. Η έκθεση είναι στημένη μέσα σε μια αρχιτεκτονική κατασκευή ενός υπερκύβου, ως αναφορά στον παρακείμενο αρχαιολογικό χώρο, κάτι ανάμεσα σε ένα ερείπιο που μπορεί να υπήρξε πριν από χιλιετίες και σε ένα ακαθόριστο μετα-αποκαλυπτικό μέλλον. Με την είσοδό του ο επισκέπτης καλείται να ξεκινήσει ένα ταξίδι ανακάλυψης – μια συμβολική κατάβαση στον Κάτω Κόσμο μετ’ επιστροφής. Στα ερείπια αυτού του ναού υπάρχουν διάσπαρτα ποικίλα έργα τέχνης που απηχούν ορισμένα από τα θέματα και τα μοτίβα των Μυστηρίων –τον κύκλο θανάτου και αναγέννησης, τη γονιμότητα και τη θνητότητα, τις τελετές μύησης και τις τελετουργίες, τις παραισθήσεις και τα οράματα–, ενώ παράλληλα κυριαρχεί το αποκρυφιστικό, το σκοτεινό και το ψυχεδελικό στοιχείο.

Info: X-Bowling Art Center (Χαριλάου 12, Ελευσίνα). Διάρκεια: 03.02-08.04.

Αποθέματα Inventory ΙΙ

Ως απόηχος του Ελευσίνιου Κινήματος, της εμβληματικής πομπής των εθνοτοπικών συλλόγων, που διέσχισαν, στο πλαίσιο της Τελετής Έναρξης της 2023 Ελευσίς, σαν ποτάμια τον αστικό ιστό της πόλης κι ενώθηκαν σε έναν μεγάλο χορό που εξέβαλε στο λιμάνι, αλλά και ως ανάμνηση του ομότιτλου project τους (2018), η εικαστική έκθεση-εγκατάσταση του Βασίλη Γεροδήμου και της Τζένης Αργυρίου Αποθέματα Inventory ΙΙ (04.02—26.02) βρίσκεται στην πλατεία του παραλιακού μετώπου. Κατά τη νεότερη ιστορία, η Ελευσίνα συγκέντρωσε πολλούς διαφορετικούς πληθυσμούς, οι οποίοι μετανάστευσαν στον τόπο αυτό για εύρεση εργασίας, μεταφέροντας παράλληλα ήθη και παραδόσεις. Δημιουργήθηκε με αυτόν τον τρόπο ένα ανθρώπινο μωσαϊκό, που συνιστά σημαντικό μέρος της σύγχρονης ταυτότητας της πόλης. Στόχος της έκθεσης, η οποία έχει στηθεί μέσα σε τρία container, με βίντεο-ντοκουμέντα και δημιουργική παράθεση τεκμηρίων, είναι να αναδειχθεί για μια ακόμη φορά το ισχυρό αποτύπωμα του εργατικού κινήματος στον ελευσίνιο τόπο.

Info: Πλατεία Παραλιακού Μετώπου (Νικολαΐδου και Κανελλοπούλου, Ελευσίνα). 04.02-26.02. 

Μυστήριο 29 Ελευσίνα - Ωμό Μουσείο

Μετά τη μεγάλη επιτυχία της εμβληματικής Έκθεσης για τα μυστήρια και τη μοναδικότητα της Ελευσίνας, το Μυστήριο 29 Ελευσίνα – Ωμό Μουσείο (13.12—26.03), υπό την επιμέλεια της αρχιτέκτονος και μουσειολόγου Ερατώς Κουτσουδάκη, παρατείνεται στο Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας έως τις 26 Μαρτίου. Με πρώτο της σταθμό το Μουσείο Μπενάκη/Πειραιώς 138 σε συνδιοργάνωση της 2023 Ελευσίς με το Μουσείο Μπενάκη, και τη μεταφορά της στην Ελευσίνα, στον τόπο αναφοράς της, η έκθεση επιχειρεί να ερμηνεύσει την πόλη ως Έκθεμα προσκαλώντας το κοινό σε μια διαδρομή στον πυρήνα της ύπαρξής της· από την αρχαιότητα και τους νεότερους χρόνους, στην παράδοση και την εσωτερική μετανάστευση, την προσφυγιά, τη βιομηχανική ανάπτυξη, την πολύπαθη εργασιακή πραγματικότητα, τη σχέση της πόλης με τις τέχνες και τον Αισχύλο, του οποίου είναι γενέτειρα, στους ανθρώπους αλλά και τις κοινότητες που τη συνθέτουν. Φωτογραφικά ντοκουμέντα Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών, λιθογραφίες, σπάνια εκθέματα συλλεκτών, καθώς κι ένα αφηγηματικό ντοκιμαντέρ ομιλούντων πορτρέτων σε μια σπάνια διαδρομή στη θεατή και αθέατη Ελευσίνα.

Info: Παλαιό Δημαρχείο Ελευσίνας (Νικολαΐδου 39 & Λάσκου, Ελευσίνα). Διάρκεια: 13.12-26.03

Info: Η είσοδος σε όλες τις εκθέσεις/εικαστικές εγκαταστάσεις είναι ελεύθερη. Δευτέρα-Τρίτη και Αργίες κλειστά.

Photo: John Kouskoutis & Κώστας Μπαλτάς