Ο Κοσμισμός -το καλλιτεχνικό κίνημα στη Ρωσία των αρχών του 20ού αιώνα με προεκτάσεις στον επιστημονικό, πολιτικό, λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κόσμο- είχε στον πυρήνα των αναζητήσεών του την αθανασία για τους ζωντανούς, την υλική ανάσταση των νεκρών, το ταξίδι κι εν τέλει την κατάκτηση του διαστήματος. Οι αρχές του Κοσμισμού συνδυάζοντας τον δυτικό Διαφωτισμό και την τεχνολογία, ενέπνευσαν πολλούς βασικούς Σοβιετικούς στοχαστές μέχρι που αυτοί έπεσαν θύματα της σταλινικής καταστολής και το κίνημα ξεχάστηκε σε μεγάλο βαθμό.
Από τις παραπάνω βάσεις, 48 έργα της διεθνώς διάσημης συλλογής Κωστάκη του MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης εκτίθενται στη Σαγκάη, στο Power Station of Art (PSA), το πρώτο δημόσιο μουσείο σύγχρονης Τέχνης στην Κίνα, στην κεντρική έκθεση της 14ης Μπιενάλε με γενικό τίτλο "Cosmos Cinema", από τις 9 Νοεμβρίου 2023 έως τις 31 Μαρτίου 2024, κάνοντας άλλον έναν διεθνή σταθμό στη διαδρομή της συγκεκριμένης συλλογής.
Μαζί με τα έργα 80 και πλέον διεθνών καλλιτεχνών, καλλιτέχνες από την εποχή της Ρωσικής Πρωτοπορίας -οι Βασίλι Τσεκρίγκιν, Ξένια Έντερ, Μαρία Έντερ, Γκούσταβ Κλούτσις, Ιβάν Κλιούν, Αλεξέι Κρουτσόνιχ, Ιβάν Κουντριασόφ, Καζιμίρ Μαλέβιτς, Σολομόν Νικρίτιν, Κλιμέντ Ρέντκο, Όλγα Ροζάνοβα και Αλεξάντρ Ρότσενκο- θέτουν τις αναζητήσεις τους γύρω από τη σχέση της τέχνης και του κινηματογράφου με την εξερεύνηση του διαστήματος, όπως είναι η θεματική της φετινής διοργάνωσης.
Η Μπιενάλε της Σαγκάης είναι μία από τις σημαντικότερες εικαστικές διοργανώσεις στην Κίνα και έχει διεθνή αντίκτυπο. Επικεφαλής επιμελητής της 14ης Μπιενάλε της Σαγκάης είναι ο Αντόν Βιντόκλ, ενώ την επιμέλεια της ενότητας με τα έργα της συλλογής Κωστάκη έχει ο Μπόρις Γκρόυς σε συνεργασία με τη Μαρία Τσαντσάνογλου, Διευθύντρια του MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης και την Αγγελική Χαριστού, Επιμελήτρια και Προϊσταμένη της συλλογής Κωστάκη, στο ίδιο μουσείο.
Λίγα λόγια για τη φετινή διοργάνωση
Το "Cosmos Cinema" προσφέρει στους επισκέπτες έναν χωροχρόνο για να αναλογιστούν τις λειτουργίες του σύμπαντος και τη θέση μας μέσα σε αυτό. Η ελληνική λέξη «κόσμος» υποδηλώνει όχι μόνο το σύμπαν αλλά και την ομορφιά και την αρμονία. Ο κινεζικός όρος "yuzhou" υποδηλώνει άπειρο χρόνο και χώρο, αντηχώντας έντονα με τον κινηματογράφο.
O κόσμος διαμορφώνει κάθε πτυχή της ζωής μας, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Το "Cosmos Cinema" εξετάζει πώς οι όροι της σχέσης μας με τον κόσμο καθορίζουν όλη τη ζωή πάνω στη γη. Τα έργα που περιλαμβάνονται στην έκθεση είναι τόσο ποικίλα ως προς τις μορφές και τις προσεγγίσεις τους όσο και οι αναγνώσεις των αστερισμών. Αντικατοπτρίζουν διάφορες κοσμολογίες και μικροκοσμικές πραγματικότητες, υποδεικνύοντας τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους η ανθρωπότητα αλληλεπιδρά και κατανοεί τον κόσμο.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλοι ξεκινούν από ένα σημείο απορίας: πώς ταιριάζουμε στα συστήματα που διέπουν τον χρόνο και τον χώρο; Λειτουργούν οι ίδιες αρχές σε κάθε κλίμακα και πώς μπορεί η κατανόησή μας για τον κόσμο να αλλάξει την επίγεια συμπεριφορά μας;
Το "Cosmos Cinema" προτείνει ότι οι στοχασμοί του σύμπαντος –αρχαίου και σύγχρονου– θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ενάντια στην αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων, από τη φύση, ακόμη και από τον ίδιο τον χρόνο. Το ότι είμαστε όλοι ίσοι κάτω από τα αστέρια δε σημαίνει ότι είμαστε όλοι ίδιοι, όπως επιβεβαιώνει η ποικιλομορφία της δουλειάς που περιλαμβάνεται σε αυτή την έκθεση. Κάθε πολιτισμός ερμηνεύει το σύμπαν διαφορετικά.
O αστερισμός των καλλιτεχνών από την Κίνα και όλο τον κόσμο αντικατοπτρίζει τη θέση της Σαγκάης ως κοσμοπολίτικης πόλης και γενέτειρας του κινεζικού κινηματογράφου, σε μια χώρα με μακρά φιλοσοφική και καλλιτεχνική ενασχόληση με τον κόσμο. Το "Cosmos Cinema" φιλοδοξεί να συμβάλει σε αυτήν την παράδοση.
