Δύο πίνακες διάσημων ιμπρεσιονιστών δασκάλων, του Auguste Renoir και του Alfred Sisley, θα δημοπρατηθούν από τον οίκο Sotheby's στο Παρίσι στις 18 Οκτωβρίου, σε σχετική ανακοίνωσή του. Τα έργα αυτά επιστράφηκαν τον περασμένο Μάιο στους κληρονόμους του Grégoire Schusterman, ιδιοκτήτη γκαλερί με έδρα το Παρίσι, του οποίου τα έργα τέχνης κλάπηκαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Γεννημένος στην Ουκρανία, ο Grégoire Schusterman άνοιξε την γκαλερί του στο Παρίσι, στη λεωφόρο Kléber, το 1933. Όμως τον Μάρτιο του 1941, στην κατεχόμενη από τη Γερμανία Γαλλία, αναγκάστηκε να πουλήσει τα υπάρχοντά του, συμπεριλαμβανομένων αυτών των δύο πινάκων, προκειμένου να ξεφύγει από τις αντισημιτικές διώξεις που πραγματοποιήθηκαν από τους Ναζί και το δωσίλογο καθεστώς του Vichy. Τα δύο έργα είχαν τότε «ανταλλαγεί το 1941 στην παρισινή αγορά τέχνης και αγοράστηκαν από έναν Γερμανό έμπορο τέχνης», σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού.

Ο πρώτος πίνακας, Les Cariatides του Renoir, ζωγραφισμένος το 1909, απεικονίζει δύο γυμνές γυναίκες σε στυλ Art Deco. Αποκτήθηκε από τον Schusterman σε δημοπρασία το 1939 και εκτιμάται μεταξύ 1 και 1,5 εκατομμυρίου ευρώ. Ο οίκος Sotheby's, ο οποίος διοργανώνει την πώληση στη νέα του θέση στη rue du Faubourg Saint-Honoré 83, πρώην γκαλερί Bernheim-Jeune, υπογραμμίζει την ιστορική σημασία αυτού του έργου.

Πράγματι, η γκαλερί Bernheim-Jeune διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της μοντέρνας τέχνης στις αρχές του '20ου αιώνα υποστηρίζοντας πρωτοποριακούς καλλιτέχνες όπως ο Pierre Bonnard, ο Édouard Vuillard, ο Henri Matisse και ο Renoir. Η γκαλερί έγινε βασικός χώρος τόσο για το ιμπρεσιονιστικό όσο και για το μετα-ιμπρεσιονιστικό κίνημα.

Ο δεύτερος πίνακας, Les Péniches, ζωγραφισμένος το 1870 από τον Alfred Sisley, απεικονίζει ένα νορμανδικό λιμάνι όπου είναι αγκυροβολημένες φορτηγίδες. Με αξία μεταξύ 800.000 και 1,2 εκατομμυρίων ευρώ, το έργο αυτό δίνει έμφαση στην επιρροή του αναδυόμενου ιμπρεσιονιστικού κινήματος μέσω της ζωντανής χρωματικής παλέτας και των ρευστών πινελιών, συλλαμβάνοντας το φως και τις αντανακλάσεις στο νερό. Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος συμπληρώνονται τα 150ου επέτειος του ιμπρεσιονιστικού κινήματος.

Και οι δύο πίνακες θα εκτεθούν στο κοινό στον οίκο Sotheby's από τις 12 Οκτωβρίου, πριν από τη δημοπρασία. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το έργο Les Cariatides ανακτήθηκε από τους Συμμάχους στο κάστρο Thalhausen στη Βαυαρία, ενώ το Les Péniches βρέθηκε στη Ρηνανία. Επαναπατρίστηκαν στη Γαλλία και ήταν μεταξύ των 15.000 έργων τέχνης που επιστράφηκαν από τη Γερμανία το 1950 αλλά δεν επιστράφηκαν στους ιδιοκτήτες τους, αποκτώντας έτσι το καθεστώς των έργων MNR (Musées Nationaux Récupération). Επιστράφηκαν επίσημα στους κληρονόμους κατά τη διάρκεια τελετής στο Υπουργείο Πολιτισμού στις 16 Μαΐου. Αυτά τα δύο έργα στεγάζονταν στο Μουσείο Dieppe και στο Μουσείο Renoir στο Cagnes-sur-Mer από το τέλος του πολέμου.

100.000 έργα και αντικείμενα λεηλατήθηκαν στη Γαλλία από τους Ναζί

Η αποκατάσταση αυτών των δύο θησαυρών κατέστη δυνατή χάρη σε μια αποστολή που δημιουργήθηκε το 2019 στο πλαίσιο του Υπουργείου για τη διευκόλυνση της έρευνας σχετικά με την προέλευση των έργων, αλλά και χάρη στο έργο μιας ανεξάρτητης ερευνήτριας, της Hélène Ivanoff, από τα εθνικά μουσεία, καθώς και της Επιτροπής για την Αποζημίωση των Θυμάτων της Αντισημιτικής Λεηλασίας (CIVS).

Εκτιμάται ότι περίπου 100.000 έργα – ένας αριθμός που μάλλον «υποτιμάται», σύμφωνα με το Υπουργείο – λεηλατήθηκαν στη Γαλλία από τους Ναζί. Από αυτά, περίπου 60.000 ανακτήθηκαν στη Γερμανία. Το 75% των τελευταίων (45.000) επιστράφηκαν στους ιδιοκτήτες ή τους δικαιούχους τους πριν από το 1950. Τα υπόλοιπα, αζήτητα, πωλήθηκαν, με εξαίρεση 2.200 από αυτά, που επιλέχθηκαν για να γίνουν MNR. Από αυτά τα 2.200, τα 188 έχουν επιστραφεί από το 1950.