Σε μια μεγάλη έκταση, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την Essaouira του Μαρόκου, αναδύεται μία κατοικία-καταφύγιο, σχεδιασμένη με απόλυτοσεβασμό στο τοπίο και την τοπική κουλτούρα. Ο αρχιτέκτονας Othmane Bengebara, σε συνεργασία με τον ιδιοκτήτη, οραματίστηκε έναν χώρο που αγκαλιάζει τη φύση και την ιστορίατης περιοχής. Το κτίσμα είναι ενταγμένο αρμονικά στο περιβάλλον του, αξιοποιώντας τη γεωγραφική ιδιαιτερότητα του ανάγλυφου και τις παραδοσιακές γνώσεις της φυλής Regraga.

Κάθε στοιχείο της κατοικίας – από τη χωροθέτηση μέχρι την κατασκευή – υπακούει σε μία βαθιά οικολογική και πολιτισμική συνείδηση.

Η αρχιτεκτονική του τοπίου

Η μορφολογία του σπιτιού εμπνέεται από την αρχέγονη τυπολογία των Douars, των αγροτικών οικισμών του Μαρόκου, όπου τίποτα δεν είναι αυστηρά συμμετρικό ή επαναλαμβανόμενο. Το αποτέλεσμα είναι ένας χώρος με πλούσια υλικότητα και ζωντανό διάλογο με το περιβάλλον. Η κατοικία φιλοξενεί σαλόνι, τραπεζαρία, κουζίνα, δύο υπνοδωμάτια και χώρους ανάπαυσης, ενώ το σημείο τοποθέτησής της έχει επιλεγεί στρατηγικά ώστε να απολαμβάνει ανεμπόδιστη θέα, να προστατεύεται από τον ήλιο και να αξιοποιεί τον διαρκή άνεμο της περιοχής. Ο σχεδιασμός υπακούει σε αρχές που συνδέουν την αρχιτεκτονική με τη γεωγραφία και τον πολιτισμό, δημιουργώντας έναν χώρο που δεν επιβάλλεται στο τοπίο αλλά αναδύεται από αυτό.

Βιοκλιματική προσέγγιση με τεχνική ακρίβεια

Η κατοικία σχεδιάστηκε με τη συμβολή μηχανικών εξειδικευμένων στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, με στόχο την πλήρη αυτάρκεια χωρίς μηχανικά μέσα θέρμανσης ή ψύξης. Ηλιακή ενέργεια, έξυπνη διαχείριση του νερού και αρχιτεκτονικές επιλογές που κατευθύνουν τη ροή του αέρα συνθέτουν ένα λειτουργικό σύστημα φυσικής δροσιάς και φωτισμού. Οι μεγάλοι όγκοι – με ύψη έως και έξι μέτρα – επιτρέπουν στον ζεστό αέρα να ανέρχεται και να εξέρχεται μέσω ανοιγμάτων, ενώ οι χειροποίητες ξύλινες κατασκευές, όπως τα παράθυρα που περιστρέφονται ή διπλώνουν, εξασφαλίζουν ελεγχόμενη κυκλοφορία αέρα. Όλα τα ξύλινα στοιχεία έχουν κατασκευαστεί από τεχνίτες της περιοχής, λιγότερο από δύο χιλιόμετρα μακριά από τον χώρο ανέγερσης.

Χειροποίητη μαεστρία και τεχνουργία

Κάθε επιφάνεια, κάθε υφή της κατοικίας φέρει το ίχνος του χεριού – από τις πηλοδομές των εξωτερικών όψεων μέχρι τα δάπεδα και τις οροφές στο εσωτερικό. Η κατασκευή της κατοικίας αποτέλεσε ένα ζωντανό εργαστήριο επανασύνδεσης με ξεχασμένες τεχνικές και δεξιότητες. Το έργο ενεργοποίησε μια ευρύτερη κοινότητα δημιουργών – ντόπιων τεχνιτών, καλλιτεχνών και σχεδιαστών - που συμμετείχαν όχι μόνο στην υλοποίηση αλλά και στη φιλοσοφία του χώρου. Εδώ, η κατοικία είναι και μία πλατφόρμα διαλόγου και συνεργασίας, συνδυάζοντας το σύγχρονο με το διαχρονικό.

Οικειότητα μέσα από την απλότητα

Το σαλόνι, σχεδιασμένο σαν υπόγειος «λάκκος συζήτησης» με κεντρικό τζάκι, προσφέρει έναν ανοιχτό αλλά προστατευμένο χώρο, που προτρέπει στη σύνδεση, την περισυλλογή και την ανταλλαγή ιδεών. Η επιλογή χαμηλής θέσης σε σχέση με το έδαφος επιτρέπει στο βλέμμα να ευθυγραμμιστεί με το φυσικό ανάγλυφο, ενισχύοντας την αίσθηση ότι ο επισκέπτης αποτελεί μέρος του τοπίου. Είναι μια σύγχρονη ανάγνωση της παραδοσιακής κατοικίας, που συνδυάζει τη ριζωμένη σοφία με μια νεανική, δημιουργική προσέγγιση στον τρόπο ζωής.

Υλικά με ρίζες στην παράδοση

Η απόχρωση της ωμής αργίλου, ενός υλικού που αποτελείται κυρίως από πυλό, άμμο, ιλύ και νερό, κυριαρχεί σε όλο το εσωτερικό, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα γαλήνια. Πάνω σε αυτή τη γήινη βάση ξεχωρίζουν λεπτομέρειες από σκαλισμένο ξύλο: ντουλάπες, βιβλιοθήκες, πόρτες. Τα έπιπλα και τα αντικείμενα επιλέγονται με προσοχή, συνδυάζοντας σύγχρονες σχεδιαστικές υπογραφές με αφρικανικές αναφορές. Η συλλογή περιλαμβάνει κομμάτια από τον Philippe Starck – τακτικό επισκέπτη της Essaouira – συνεργασίες με τον μαροκινό σχεδιαστή Chérif Medjeber, καθώς και έργα εμπνευσμένα από τη σχεδιαστική κληρονομιά της Μαυριτανίας και του Jean-Louis Bonnant.

Συλλογική δημιουργία

Καθώς η κατασκευή προχωρούσε, ο ιδιοκτήτης κάλεσε σύγχρονους δημιουργούς με τους οποίους συνεργάζεται, προτείνοντας τους να σχεδιάσουν αντικείμενα ειδικά για τη συγκεκριμένη κατοικία: έπιπλα, φωτιστικά, σκεύη καθημερινής χρήσης. Έτσι, μέσα στο σπίτι φιλοξενούνται δημιουργίες του Hall Haus, σετ παιχνιδιών από ξύλο του Ben Elliot, κεραμικά του Khalid Bouaalam, και σκεύη από επιχαλκωμένο χαλκό της Sara Moukhles. Η κατοικία μετατρέπεται έτσι σε ένα διαρκές έργο σε εξέλιξη, μία σύγχρονη κιβωτός φιλοξενίας, καλλιτεχνικής ανταλλαγής και ανοιχτού πνεύματος.

Σύγχρονη κατοίκηση με ρίζες στο παρελθόν

Η κατοικία στην εξοχή της Essaouira αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα τού πώς η ανθρώπινη δημιουργία μπορεί να διασταυρωθεί με το τοπίο, την παράδοση και τη βιωσιμότητα. Αποτελεί έναν ύμνο στη συνεργασία, στην τοπική γνώση και στην παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα, με την αρχιτεκτονική να λειτουργεί ως το ήρεμο υπόβαθρο για την ανάδυση της σκέψης και της δημιουργίας.

Με πληροφορίες από AD Magazine France

All Images Credits: Iman Zaoin