Επιστρέφουν στην Ελλάδα 86 ελληνικά αρχαία έργα από μία ιδιωτική συλλογή του εξωτερικού

Με μια ιδιαίτερα σημαντική πρωτοβουλία για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, 86 ελληνικές αρχαιότητες επιστρέφουν στη χώρα μας, έπειτα από οικειοθελή παράδοση ξένου υπηκόου που τις διατηρούσε σε ιδιωτική συλλογή. Τα έργα αυτά, προερχόμενα από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, καλύπτουν μια εντυπωσιακή χρονολογική διαδρομή που ξεκινά από την Αρχαιότερη Νεολιθική περίοδο και εκτείνεται έως την Ύστερη Ελληνιστική εποχή.

Η προέλευση των πολύτιμων τεκμηρίων

Μαρμάρινη γενειοφόρος κεφαλή Ερμή του τύπου του Ερμή Προπύλαιου. Ύψος 12,7 εκ. 2ος-1ος αι. π.Χ.

Χάλκινος δίσκος κατόπτρου. Φέρει στο κάλυμμα ανάγλυφη διακόσμηση γυναικείας κεφαλής σε κατατομή. Διάμετρος 15,20 εκ. Γύρω στα 270-260 π.Χ.

Η συλλογή περιλαμβάνει σπάνια γυναικεία ειδώλια φυσιοκρατικού τύπου της Νεολιθικής περιόδου, μαρμάρινα ειδώλια και αγγεία της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου, καθώς και κεραμική της Μυκηναϊκής περιόδου. Σημαντικά είναι επίσης τα χάλκινα ειδώλια που χρονολογούνται από τους Γεωμετρικούς, Αρχαϊκούς και Ελληνιστικούς χρόνους, τα χάλκινα κράνη διαφόρων τύπων, αλλά και τα χάλκινα και αργυρά σκεύη, όπως υδρίες, οινοχόες και φιάλες. Στη συλλογή περιλαμβάνονται ακόμη χάλκινα κάτοπτρα, δείγματα αττικής μελανόμορφης και ερυθρόμορφης κεραμικής, μία μαρμάρινη επιτύμβια στήλη, πήλινα ειδώλια και χρυσά νεκρικά στεφάνια της Ελληνιστικής περιόδου.

Η συνεργασία που οδήγησε στον επαναπατρισμό

Αττικός μελανόμορφος χους με σκηνή μάχης ανάμεσα στον Ηρακλή και σε Αμαζόνα. Ο Ηρακλής επιτίθεται με ρόπαλο. Η αμυνόμενη Αμαζόνα φέρει κορινθιακό κράνος με υψηλό λοφίο και κρατά δόρυ και ασπίδα με ανθρώπινο σκέλος ως επίσημα. Ύψος 15,15 εκ. 550-500 π.Χ.

Αττική μελανόμορφη κύλικα της «Κατηγορίας του αποτμήματος». Στο εσωτερικό του αγγείου απεικονίζεται Διονυσιακή σκηνή: τρεις Μαινάδες που χορεύουν. Στο απότμημα κρατήρας εκατέρωθεν ψαριών. Διάμετρος 17,65 εκ. Ύστερος 6ος αι. π.Χ.

Ο ιδιώτης συλλέκτης, ξένος υπήκοος, ήρθε σε συμφωνία με το Υπουργείο Πολιτισμού και προχώρησε στην εθελοντική παράδοση των αρχαιοτήτων, αναγνωρίζοντας τη σημασία της επιστροφής τους στον τόπο προέλευσής τους. Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη:

«Το Υπουργείο Πολιτισμού, με ιδιαίτερη ικανοποίηση, υποδέχεται 86 ελληνικές αρχαιότητες, οι οποίες επαναπατρίστηκαν στον τόπο που τις δημιούργησε. Ο συγκεκριμένος επαναπατρισμός είναι προϊόν συνεργασίας μας με έναν ακόμη ιδιώτη συλλέκτη στο εξωτερικό, ο οποίος προέβη οικειοθελώς στην επιστροφή αυτών των τεκμηρίων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Εύχομαι και ελπίζω το παράδειγμα αυτό να το μιμηθούν και άλλοι συλλέκτες ελληνικών αρχαιοτήτων. Να συνεργαστούν μαζί μας και να αποδώσουν τις συλλογές τους στο φυσικό τους χώρο. Για την Ελλάδα και το Υπουργείο Πολιτισμού κάθε επαναπατρισμός, και μάλιστα οικειοθελής, αποδεικνύει ότι όλο και περισσότεροι πολίτες ανά τον κόσμο, θεωρούν πλέον αναγκαία την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους».

Μαρμάρινη κεφαλή Κυκλαδικού ειδωλίου. Ανήκει στον σπανιότερο τύπο του συμπλέγματος κατακόρυφης διάταξης. Στο μέσον του μετώπου διατηρούνται τα ίχνη των άκρων των ποδιών της μικρότερης μορφής η οποία πατούσε στην κεφαλή της μεγαλύτερης. Ύψος 5,14 εκ. Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περίοδος (2500-2400 π.Χ.).

Μαρμάρινο Κυκλαδικό ειδώλιο γυναικείας μορφής, τύπου Σπεδού/Δωκαθισμάτων. Ύψος 35,56 εκ. Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περίοδος (2500-2400 π.Χ.)

Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας τεκμηρίωσης και καταγραφής, τα αντικείμενα θα κατανεμηθούν σε μουσεία ανά την επικράτεια, ώστε να εκτεθούν και να γίνουν προσβάσιμα στο ευρύ κοινό.

Η σημασία της επιστροφής

Χάλκινο ειδώλιο οπλίτη. Ο νεαρός άνδρας παριστάνεται γυμνός. Φέρει στην κεφαλή κράνος με υψηλό λοφίο. Στο δεξί χέρι κρατούσε δόρυ και στο λυγισμένο αριστερό ασπίδα. Έργο λακωνικού εργαστηρίου. Ύψος 20,32 εκ. 600-550 π.Χ.

Χάλκινο κορινθιακό κράνος. Ύψος 22,86 εκ. Γύρω στα 550 π.Χ.

Η οικειοθελής παράδοση αυτών των αρχαιοτήτων αποτελεί μια πράξη σεβασμού προς την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας. Κάθε επαναπατρισμός δεν είναι μόνο αποκατάσταση μιας αδικίας του παρελθόντος, αλλά και υπενθύμιση ότι η πολιτιστική κληρονομιά ανήκει στον τόπο που τη γέννησε, ενισχύοντας τη διεθνή συνείδηση για την ανάγκη διαφύλαξής της.

Κεντρική Φωτογραφία

Αριστερά: Μαρμάρινη αττική επιτύμβια στήλη με αετωματική επίστεψη. Φέρει ανάγλυφη παράσταση σε ορθογώνιο διάχωρο. Απεικονίζεται σκηνή δεξίωσης ανάμεσα σε ανδρική και γυναικεία μορφή. Ύψος 90,2 εκ. Αρχές 4ου αι. π.Χ.

Δεξιά: Αττική λήκυθος. Παριστάνεται καθισμένη σε κλισμό γυναικεία μορφή που κρατά κάτοπτρο και πυξίδα για κοσμήματα. Αποδίδεται στον «Ζωγράφο των Αθηνών 1826». Ύψος 22,9 εκ. Γύρω στα 460 π.Χ.