Με διαχρονική έμπνευση τη ζωή των μεγάλων αστικών κέντρων, τα έργα της γινόντουσαν κεντρική αφορμή για εποικοδομητική συζήτηση, θαυμασμό, αλλά και βαθύ προβληματισμό. Η σπουδαία Εληνοαμερικανίδα γλύπτρια και εικαστικός, Χρύσα Βαρδέα, γνωστή με το καλλιτεχνικό προσωνύμιο "Χρύσα" ή "Chryssa", ξεχώρισε για την δημιουργικότητά της, ειδικά στις δεκαετίες του 1950 και του '60, χάρη στον πρωταγωνιστικό ρόλο υλικών, όπως το αλουμίνιο, ο γύψος αλλά και τα φώτα νέον. Είχε το ιδιαίτερο χάρισμα να συνδέει το παρελθόν με το μέλλον με καινοτόμες για την εποχή της τεχνικές και αισθητικές προσεγγίσεις.
Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της πρωτότυπης καλλιτεχνικής της ταυτότητας αποτελεί το έργο της "Οι Πύλες της Times Square", το οποίο βρίσκεται στην "Albright Knox Art Gallery" της Νέας Υόρκης. Αποτελεί μια σύνθεση από ανοξείδωτο ατσάλι, πλέξιγκλας και φώτα νέον, έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο σημαντικά αμερικανικά γλυπτά, ταυτισμένο με την καλλιτεχνική κορύφωση της.
Η πρώτη ολοκληρωμένη έρευνα των έργων της από το 1982
Η σπουδαία καλλιτεχνική της διαδρομή συνεχίζει μέχρι σήμερα να μας εμπνέει. Ποικίλα μουσεία, πινακοθήκες και συλλογές σε ολόκληρο τον κόσμο φιλοξενούν τα ιδιαίτερα δημιουργήματά της. Στις 2 Μαρτίου, η νέα αναδρομική έκθεση με τίτλο "Chryssa & New York" άνοιξε τις πόρτες της στον δημοφιλή καλλιτεχνικό Οργανισμό "Dia Chelsea". Είναι αποτέλεσμα της συνδιοργάνωσης του Dia Art Foundation και τη Συλλογής "Menil" σε συνεργασία με το "Alphawood Foundation" στο Wrightwood 659 του Σικάγο. Αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη έρευνα έργων της ελληνικής καταγωγής καλλιτέχνιδος, η οποία πραγματοποιείται στη Βόρεια Αμερική από το 1982. Αυτή η έκθεση επικεντρώνεται σε έργα του καλλιτεχνικούς της αποκορυφώματος στις δεκαετίες του '50 και '60 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970, συγκεντρώνοντας τις βαθιά τυπικές ανησυχίες της Χρύσας, καθώς και το κριτικό ενδιαφέρον της για την εξερεύνηση των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η"Chryssa & New York" παρουσιάζει όλο το εύρος του δυναμικού έργου της artist, συμπεριλαμβανομένων πρώιμων έργων όπως η αινιγματική σειρά Cycladic Books (1954-57), καθώς και πολυάριθμων ανάγλυφων από γύψο και μέταλλο που αποτυπώνουν επιδέξια το φαινόμενο του διερχόμενου φυσικού φωτός. Το πρόσφατα ανακαινισμένο artwork "Οι Πύλες της Times Square"(1964-66) εκτίθεται μαζί με έργα που περιγράφουν λεπτομερώς τις διαδικασίες της Χρύσας για την υλοποίηση αυτού του μνημειώδους γλυπτού, τα μεταβατικά έργα της, τα οποία συνδυάζουν μέταλλο και νέον, καθώς και παραδείγματα των μελετών της για τις Πύλες (1966-67). Η έκθεση συνοδεύεται από την πρώτη μεγάλη έκδοση για τη Χρύσα εδώ και τριάντα και πλέον χρόνια.
Η ελληνική υποστήριξη
Η παρουσίαση της Dia πραγματοποιείται με τη σημαντική υποστήριξη της Ειρήνης Παναγοπούλου και του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και τη Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου. Η έκδοση κατέστη δυνατή χάρη, στη γενναιόδωρη υποστήριξη του Ιδρύματος Anthony E. Comninos, και την πρόσθετη υποστήριξη της Katherine Embiricos, του Χρήστου Παπάζη και όσων επιθυμούν να παραμείνουν ανώνυμοι. Τα δημόσια προγράμματα καθίστανται δυνατά χάρη στην υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη. Όλες οι εκθέσεις στο Dia πραγματοποιούνται από το Ταμείο Εκθέσεων Οικονόμου.
Info: Dia Chelsea 537 West 22nd Street New York. Διάρκεια: έως 23 Ιουλίου 2023.