Από τις σκοτεινές χριστουγεννιάτικες εικόνες του Dickens στα σκληρά νατουραλιστικά πορτρέτα του Παπαδιαμάντη και από εκεί, στον ονειρικό κόσμο του Disney, τα Χριστούγεννα είναι χωρίς αμφιβολία η αφορμή για μια παγκόσμια γιορτή. 

Τα Χριστούγεννα είναι οι λαμπερές λεωφόροι, οι βιτρίνες, τα βαριά ρούχα και η αποθέωση της κατανάλωσης. Είναι όταν ταξιδεύεις από μακριά για να φτάσεις στο σπίτι που μεγάλωσες, όταν κάθεσαι στο τραπέζι με τους πιο σημαντικούς -για σένα- ανθρώπους του κόσμου κι όταν μπορείς να ονειρευτείς πως όλο αυτό το συναίσθημα μπορεί να κρατήσει για πάντα. Άλλες φορές είναι η αίσθηση πως κάτι τελειώνει και κάτι ξεκινάει, πως όλα μπορούν να συμβούν, ακόμη και τα πιο τρελά όνειρα. Ο σύγχρονος άνθρωπος στέκεται συχνά με αμηχανία μπροστά στις αργίες των ημερών. Η ένταση, η εναλλαγή των συναισθημάτων και η ψυχολογική φόρτιση δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμα. Οι μέρες αυτές είναι φορτωμένες με έθιμα, υποχρεώσεις, απολαύσεις και νοήματα πολύπλοκα. Τι είναι αυτό που κάνει την περίοδο αυτή μοναδική; 

Ο αποσυμβολισμός της γιορτής 

Τα Χριστούγεννα ως θρησκευτική γιορτή αποτελούν ένα κοινωνιολογικό απολίθωμα, ένα κομμάτι του παρελθόντοςπου είναι, όμως, ακόμη ζωντανό και σε εξέλιξη. Είναι ένα σύνολο από σύμβολα και μηνύματα, ένα μνημείο κοινωνικού πολιτισμού. Με στοιχεία από θρησκείες αρχαίων πολιτισμών, τον χριστιανισμό, μύθους και παραδόσεις, ο κάθε λαός, ο κάθε τόπος έχει δώσει στη γιορτή αυτήν τη δική του εικόνα. Πέρα από τα έθιμα και τις οικογενειακές τελετουργίες και συνήθειες, το τραπέζι των Χριστουγέννων αποτελείται από ορισμένα κοινά στοιχεία. Ας τα δούμε αναλυτικά. 

Η γέννηση, η οικογένεια, η μητέρα 

Η βάση κάθε θρησκείας είναι η γέννηση κι αυτό ακριβώς το γεγονός είναι η ουσία των Χριστουγέννων. Η αξία της μητέρας, της οικογένειας, η ελπίδα που φέρνει η κάθε νέα ζωή που έρχεται στον κόσμο. Δεν έχει σημασία κάτω από ποιες συνθήκες γεννιόμαστε. Είμαστε ίσοι και ταυτόχρονα μοναδικοί τη στιγμή της γέννησης και όλοι ερχόμαστε στον κόσμο με τη δυνατότητα να τον αλλάξουμε. 

Το ψωμί των Χριστουγέννων 

Το ψωμί δεν είναι μόνο η βάση της διατροφής, αλλά και το κέντρο του τραπεζιού των ημερών. Το χριστόψωμο είναι η απόδοση ευγνωμοσύνης του ανθρώπου προς τη γη και τη φύση, με αναφορά στη θρησκευτική λατρεία και δηλώνει τη σημασία της οικογένειας. Ως συνταγή, είναι σε γενικές γραμμές ένα κλασικό ψωμί, με μαγιά ή ακόμη καλύτερα με προζύμι κι ελαιόλαδο. Τη γεύση συμπληρώνουν μπαχαρικά και μυρωδικά, που ανά περιοχή ποικίλουν. Δάκρυα μαστίχας, κανέλα, μοσχοκάρυδο, γλυκάνισος, κανέλα, γαρίφαλο, μπαχάρι και μαύρο πιπέρι είναι μερικά από τα δημοφιλέστερα. Η επιφάνειά του στολίζεται με ολόκληρα καρύδια, που χρησιμοποιούνται με το τσόφλι τους και απλά ή πιο περίτεχνα ανάγλυφα σχέδια από ζυμάρι. Η παράδοση θέλει το ψωμί αυτό να κόβεται με το χέρι και όχι με το μαχαίρι.

Το δέντρο των Χριστουγέννων

Αλήθεια, υπάρχει παιδί που να μην έχει αποκοιμηθεί κάτω από το δέντρο το βράδυ των Χριστουγέννων; Το έθιμο αυτό ήρθε στην Ελλάδα από τη Γερμανία τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του ελληνικού κράτους, αλλά καθιερώθηκε στη συνείδησή μας μέσα από τις λαμπερές κινηματογραφικές παραγωγές. Τα πρώτα χρόνια, το δέντρο των γιορτών στολίζεται με μικρά παιχνίδια, ξηρούς καρπούς, φρούτα, ενώ με το πέρασμα των χρόνων και την οικονομική ανάπτυξηκαθιερώνονται τα πολύχρωμα στολίδια, τα διακοσμητικά και τα χρωματιστά λαμπάκια. Σήμερα, είναι το απόλυτο σύμβολο των γιορτών και οι πόλεις του κόσμου συναγωνίζονται για το πιο ψηλό και πιο εντυπωσιακά διακοσμημένο δέντρο. Συμβολίζει τη ζωή, τη δημιουργία, την εξέλιξη, την αναγέννηση, τη φροντίδα στους αδύναμους και την προσφορά στον συνάνθρωπο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡO ΤO ΘΕΜΑ ΣTO ΤΕΥΧΟΣ GLOW 133 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2018