Πριν από λίγες ημέρες η οικογένεια του Bruce Willis ανακοίνωσε πως ο ηθοποιός διαγνώστηκε με αφασία με αποτέλεσμα να πρέπει να εγκαταλείψει την καριέρα του. Πιο συγκεκριμένα ο 67χρονος πλέον Willis αντιμετωπίζει προβλήματα λόγου. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους ηθοποιούς ταινιών δράσης τις δεκαετίες του ’90 και του 2000. Σύμφωνα με το περιοδικό Variety, οι ταινίες στις οποίες πρωταγωνίστησε απέφεραν έσοδα άνω των 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε όλον τον κόσμο. 

«Στους καταπληκτικούς υποστηρικτές του Bruce, ως οικογένεια θέλαμε να μοιραστούμε ότι ο αγαπημένος μας Bruce αντιμετώπιζε κάποια προβλήματα υγείας και πρόσφατα διαγνώστηκε με αφασία, η οποία επηρεάζει τις γνωστικές του ικανότητες. Θα απομακρυνθεί από την καριέρα που σήμαινε τόσα πολλά για αυτόν», έγραψε μεταξύ άλλων οι οικογένεια του σε ανάρτηση στο Instagram. 

Τι σημαίνει όμως στη πραγματικότητα ο όρος «αφασία» και τι προβλήματα δημιουργεί; 

Η αφασία είναι μια διαταραχή που προκύπτει από βλάβη σε τμήματα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τη γλώσσα. Σύμφωνα με το εθνικό ινστιτούτο κώφωσης και άλλων δυσλειτουργιών επικοινωνίας των ΗΠΑ, για τους περισσότερους ανθρώπους, αυτές οι περιοχές βρίσκονται στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου. Συνήθως εμφανίζεται σαν απόρροια άλλων παθήσεων, όπως είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο ή ένας τραυματισμός στο κεφάλι. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να προέλθει και σταδιακά από έναν βραδέως αναπτυσσόμενο όγκο στον εγκέφαλο ή μια ασθένεια που προκαλεί προοδευτική, μόνιμη βλάβη. Η συγκεκριμένη διαταραχή βλάπτει την έκφραση και την κατανόηση της γλώσσας καθώς και την ανάγνωση και τη γραφή. Η αφασία μπορεί να συνυπάρχει με διαταραχές του λόγου, όπως δυσαρθρία ή απραξία του λόγου, οι οποίες επίσης προκύπτουν από εγκεφαλική βλάβη. 

Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από αφασία είναι μεσήλικες ή μεγαλύτερης ηλικίας αλλά αυτό δεν είναι απόλυτο. Η διαταραχή μπορεί να εμφανιστεί και σε μικρά παιδιά. Περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυτήν τη στιγμή αφασία και σχεδόν 180.000 Αμερικανοί την αποκτούν κάθε χρόνο, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Αφασίας.

Συμπτώματα

Όσοι πάσχουν από αφασία εμφανίζουν μία σειρά συμπτωμάτων, που αξίζει να γνωρίζουμε: 

• Επικοινωνούν με σύντομες ή ημιτελείς προτάσεις.
• Δημιουργούν προτάσεις, οι οποίες δεν βγάζουν νόημα.
• Αντικαθιστούν μία λέξη με μία άλλη ή ένα ήχο με κάποιον άλλον.
• Χρησιμοποιούν άγνωστες λέξεις.
• Μερικοί αφασιακοί έχουν έντονους πονοκεφάλους ή παθαίνουν σπασμούς.
• Αδυνατούν να ακολουθήσουν μία συζήτηση και να συμμετέχουν σ' αυτήν.
• Η διάθεση τους μπορεί να αλλάζει έντονα μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα.
• Έχουν προβλήματα με την ανάγνωση ή τη γραφή.

Τύποι αφασίας

Τα άτομα που πάσχουν από αφασία μπορεί να έχουν διαφορετικά δυνατά σημεία αλλά και διαφορετικές αδυναμίες. Ανάλογα με την εντόπιση και την έκταση των αλλοιώσεων στις περιοχές του λόγου, προκύπτουν και αντίστοιχες μορφές της.

Εκφραστική αφασία

Ονομάζεται αλλιώς και Broca’s ή nonfluent aphasia. Τα άτομα με αυτό το μοτίβο αφασίας μπορεί να καταλάβουν τι λένε οι άλλοι καλύτερα από ό,τι μπορούν να επικοινωνήσουν. Προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν λέξεις, μιλούν με πολύ σύντομες προτάσεις και παραλείπουν κομμάτια, με αποτέλεσμα να μην έχουν ξεκάθαρο λόγο. Ο ακροατής μπορεί συνήθως να καταλάβει το νόημα, αλλά οι παθόντες αντιλαμβάνονται το πρόβλημα, γεγονός που τους δημιουργεί απογοήτευση. Σ΄αυτήν την κατηγορία οι ασθενείς μπορεί να έχουν παράλυση ή αδυναμία στη δεξιά πλευρά του σώματος. 

Εκτεταμένη αφασία

Τα άτομα με αυτό το μοτίβο αφασίας -αλλιώς fluent ή αφασία του Wernicke- μπορούν να δημιουργούν εύκολα και γρήγορα μεγάλες και σύνθετες προτάσεις, οι οποίες όμως δεν βγάζουν νόημα, καθώς αποτελούνται από λανθασμένες ή άγνωστες λέξεις. Συνήθως δεν καταλαβαίνουν την προφορική γλώσσα ενώ συχνά αντιλαμβάνονται ότι οι άλλοι δεν μπορούν να τους καταλάβουν. 

Παγκόσμια αφασία

Η συγκεκριμένη μορφή χαρακτηρίζεται από κακή κατανόηση και δυσκολία στο σχηματισμό λέξεων και προτάσεων. Προκύπτει από εκτεταμένη βλάβη στα γλωσσικά δίκτυα του εγκεφάλου. Τα άτομα που ανήκουν σ' αυτό το μοτίβο, πάσχουν από σοβαρές δυσλειτουργίες στην έκφραση και την κατανόηση. 

Αντιμετώπιση 

Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες, ανάμεσα τους η ηλικία του ατόμου, η κατάσταση της υγείας του αλλά και ο τύπος της αφασίας. Υπάρχουν περιπτώσεις, στις οποίες χρειάζεται νευροχειρουργική παρέμβαση ενώ σε άλλες τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν σταδιακά, χωρίς θεραπεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις αφασίας τα συμπτώματα και η ικανότητα επικοινωνίας μπορούν να βελτιωθούν με την εφαρμογή τεχνικών λογοθεραπείας. 

Διάσημοι που έχουν διαγνωστεί με αφασία

Emilia Clarke

Το 2019, η πρωταγωνίστρια του Game of Thrones αποκάλυψε ότι επέζησε δύο επεισοδίων εγκεφαλικής αιμορραγίας, που υπέστη κατά τα πρώτα χρόνια της επιτυχημένης σειράς. Τον Φεβρουάριο του 2011 μετά από έντονους πονοκεφάλους, η 24χρονη ηθοποιός οδηγήθηκε στο νοσοκομείο όπου και υπεβλήθη σε επέμβαση. Είχε υποστεί υπαραχνοειδή αιμορραγία (SAH), έναν απειλητικό για τη ζωή τύπο εγκεφαλικού επεισοδίου που προκαλείται από αιμορραγία στον χώρο που περιβάλλει τον εγκέφαλο. Αυτό προκάλεσε και την αφασία, η οποία όμως διήρκεσε σχεδόν μία εβδομάδα. 

Sharon Stone

Η διάσημη ηθοποιός έχει αποκαλύψει ότι προσβλήθηκε από αφασία μετά από εγκεφαλικό ανεύρυσμα το 2001. Έπειτα από το εγκεφαλικό επεισόδιο μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο. Η εγκεφαλική της αιμορραγία διήρκεσε εννέα ολόκληρες μέρες, έχοντας ως αποτέλεσμα να μειώσει την ικανότητά της να περπατάει και να μιλάει. Παρόλα αυτά κατάφερε να το ξεπεράσει και πλέον μιλάει και διαβάζει κανονικά. 

«Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να απορροφήσει το σώμα μου όλη την εσωτερική αιμορραγία που είχα. Είναι σχεδόν σαν να άλλαξε ολόκληρο το DNA μου. Ο εγκέφαλός μου δεν κάθεται εκεί που καθόταν, ο σωματότυπος μου άλλαξε και ακόμη και οι τροφικές μου αλλεργίες είναι διαφορετικές», είχε δηλώσει η ηθοποιός στο Harper's Bazaar to 2015.

Glen Travis Campbell

Πριν από 11 χρόνια, το 2011 ο τραγουδιστής και κιθαρίστας της country ανακοίνωσε πως είχε διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ αλλά εξακολουθούσε να επιθυμεί να βρίσκεται στη σκηνή και να παίζει μουσική. Τον Αύγουστο του 2017 σε συνέντευξή της στο USA Today η σύζυγός του αποκάλυψε πως ο καλλιτέχνης είναι αντιμέτωπος με την αφασία, έχοντας χάσει το μεγαλύτερο μέρος της επικοινωνίας αλλά και της κατανόησης των λέξεων. Πέθανε τον ίδιο μήνα σε ηλικία 81 ετών.