Είναι ένας καλός δάσκαλός, κρίνεται απαραίτητο για την ανθρώπινη υπόσταση και βοηθάει στην εξελικτική πορεία της ζωής. Το άγχος ή αλλιώς το τεράστιο αυτό βάρος το οποίο οι περισσότεροι από εσάς κουβαλάτε είναι μια κατάσταση η οποία οφείλει να γίνεται διαχειρίσιμη. Όποιος το έχει βιώσει γνωρίζει σε πόσο δυσάρεστο και ανησυχητικό μπορεί να καταλήξει -ωστόσο, τα νέα δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να υπάρξουν και μερικές θετικές παρενέργειες. Έτσι, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι δεν μπορείτε να του «ξεφύγετε», ίσως έφτασε η ώρα να αρχίσετε να το αποδέχεστε και να το εκμεταλλεύεστε υπέρ σας.
Δημιουργώντας ορισμούς
Το άγχος ορίζεται συνήθως ως αντίδραση ή πρόβλεψη πιθανής απειλής και αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα αισθήματα του πρωτόγονου ανθρώπου. Μάλιστα, αν και πολλές φορές μπερδεύεται με το φόβο, είναι σημαντικό να τα διαχωρίσετε καθώς ο δεύτερος σχετίζεται με την ύπαρξη πραγματικής απειλής. Έτσι, σύμφωνα με την ερευνήτρια Bettina Moltrecht, δε χρειάζεται να δείτε, να ακούσετε ή να νιώσετε ένα ερέθισμα, αλλά αρκεί απλώς μια σκέψη. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως η συσχέτιση με την εξέλιξη βρίσκεται στο γεγονός πως η αντιμετώπιση αγχωδών καταστάσεων από τους ανθρώπους -όπως το άγχος των άγριων ζώων για τους πρωτόγονους- οδηγεί κάθε φορά σε συνθήκες που κάνουν ακόμη πιο εύκολη την επιβίωση και σε λύσεις που τελικά καταλήγουν να προωθούν την «αναβάθμιση».
Το υπόβαθρο του κάθε ανθρώπου μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην εμπειρία του με το άγχος και να διαδραματίσει ρόλο στην εκάστοτε αντιμετώπισή του.
Οι βασικές ανάγκες σε κρίση
Το άγχος είναι το πιο συνηθισμένο από όλες τις ψυχικές διαταραχές, και σύμφωνα με τους ειδικούς και τις έρευνες, η αβεβαιότητα της πανδημίας Covid-19 έχει επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την εμπειρία των ατόμων που το βιώνουν. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με μια έρευνα, το άγχος μπορεί να σας προστατεύσει από μελλοντικές βλάβες, με τη φυσιολογική εμπειρία να λειτουργεί ως σημαντικό προειδοποιητικό σημάδι πιθανών απειλών, παρακινώντας σας να προστατεύσετε τον εαυτό σας ώστε να ξεφύγετε από τον κίνδυνο. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να επιδιώξετε ή να επιτύχετε στόχους. Αυτό συμβαίνει καθώς σας παρακινεί να κάνετε ορισμένα πράγματα. Άλλωστε ο Δανός φιλόσοφος του 19ου αιώνα, Søren Kierkegaard, πίστευε ότι το άγχος ήταν ο καλύτερος δάσκαλός, υποστηρίζοντας ότι βοηθά στην ανάπτυξη αυτοδυναμίας ή αλλιώς συναισθηματικής ανθεκτικότητας. Ένα χαρακτηριστικό που οδηγεί στην ωριμότητα.
Μια ένδειξη ζωτικότητας
Η παρουσία του άγχους είναι ένδειξη ζωτικότητας. Μπορεί να απαλλάξει από την αδράνεια, να οξύνει τις ευαισθησίες και να διατηρήσει μια ένταση κάνοντας κάθε εμπειρία μοναδική. Δεδομένου ότι το άγχος μπορεί να σας κάνει πιο προσεκτικούς σε πιθανές απειλές, έχει παρακινήσει θετικά πολλούς από εσάς να αλλάξετε τις συμπεριφορές σας. Ακόμη, το συλλογικό άγχος -ειδικά στην περίπτωση του covid-19- έχει διαδραματίσει θεμελιώδη ρόλο στην ένωση των ανθρώπων, επιτρέποντάς σε όλους να αισθάνονται περισσότερη συμπόνια, αλλά και μια ιδιαίτερη ένωση που τελικά οδηγεί στην ομαλοποίηση της εμπειρίας του άγχους. Μην ξεχνάτε, άλλωστε πως όταν αποδεχτείτε και «αγκαλιάσετε» την αβεβαιότητα της κάθε κατάστασης τότε θα νιώσετε πως έχετε περισσότερο έλεγχο πάνω σε κάθε κατάσταση.
Όλα είναι θέμα οπτικής
Δεν είναι λίγες οι φορές που αρκετοί από εσάς ξεκινάτε κάνοντας σενάρια στο μυαλό σας και καταλήγετε να δημιουργείτε φανταστικές καταστάσεις απλώς και μόνο επειδή αγχωθήκατε. Με απλούστερα λόγια, το άγχος μπορεί να γίνει εξαιρετικά ευφάνταστο, να «υπερβάλει», να ενισχύσει και να παραμορφώσει αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Ως εκ τούτου, το να αναδιαμορφώσετε το πώς αντιλαμβάνεστε τις διάφορες εμπειρίες και τα συναισθήματά σας μπορεί να αλλάξει και την έκβαση κάποιων γεγονότων. Για παράδειγμα, είναι πολύ παρηγορητικό να αναγνωρίσετε ότι οι συναισθηματικές καταστάσεις είναι παροδικές. Ίσως, λοιπόν, την επόμενη φορά που θα παρατηρήσετε τη ζέστη του άγχους να σας κατακλύζει να αναρωτηθείτε τι είναι αυτό που προσπαθεί να σας διδάξει.
